NASA aracının keşfettiği asteroit sistemine "Selam" adı verildi

"Böyle bir sistem görmeyi hiç beklemezdim"

Bu asteroitleri keşfeden uzay aracı Lucy için yaklaşık bir milyar dolar bütçe ayrıldı (ABD Ulusal Optik Astronomi Gözlemevi)
Bu asteroitleri keşfeden uzay aracı Lucy için yaklaşık bir milyar dolar bütçe ayrıldı (ABD Ulusal Optik Astronomi Gözlemevi)
TT

NASA aracının keşfettiği asteroit sistemine "Selam" adı verildi

Bu asteroitleri keşfeden uzay aracı Lucy için yaklaşık bir milyar dolar bütçe ayrıldı (ABD Ulusal Optik Astronomi Gözlemevi)
Bu asteroitleri keşfeden uzay aracı Lucy için yaklaşık bir milyar dolar bütçe ayrıldı (ABD Ulusal Optik Astronomi Gözlemevi)

NASA'nın Jüpiter çevresindeki cisimleri inceleme amacıyla fırlattığı uzay aracı Lucy'nin yolculuk sırasında karşılaştığı ikili göktaşı sistemine "Selam" adı verildi.

Uzay aracı inceleyeceği 10 asteroitten ilki olan Dinkinesh'le 1 Kasım'da karşılaşmıştı. Kısaca Dinky diye de bilinen bu göktaşının aslında ikili bir asteroit sisteminin parçası olduğu ortaya çıkmıştı. Diğer bir deyişle Dinky'nin kendine ait bir ayı vardı.

Öte yandan Dinky, gökbilimcileri şaşırtmaya devam etmişti. Ekip, 7 Kasım'da Dinky'nin yeni keşfedilen doğal uydusunun da bir uyduya sahip olduğunu ortaya çıkarmıştı.

Üstelik bu iki gök cismi ara sıra birbiriyle temas da ediyordu. Bilim insanlarına göre bu tuhaf sistem, bir asteroidin yörüngesinde temaslı-ikili sistemin yer aldığı ilk keşif oldu.

Güneybatı Araştırma Enstitüsü'nden Hal Levison, "Böyle bir sistem görmeyi hiç beklemezdim" demişti.

Lucy ekibinden 29 Kasım'da gelen açıklamada Dinky'nin yörüngesinde dönen ikili uydu sistemi için bir isim bulunduğu belirtildi: Selam.

Bu isim aslında eski insan atalarına ait bir fosilden geliyor.

Nitekim uzay aracının kendisi de ismini, Lucy adlı insansı fosilinden alıyor. 1974'te bugünkü Etiyopya'da bulunan ve yaklaşık 3,2 milyon yıl önce yaşadığı düşünülen primat Lucy, Australopithecus afarensis türünden yetişkin bir dişiydi.

Söz konusu primat da ismini The Beatles'ın "Lucy in the Sky with Diamonds (Lucy Gökyüzünde Elmaslarla)" sözlerini içeren 1967 tarihli ünlü şarkısından almıştı.

Bu arada Dinkinesh asteroidinin adı da aynı fosilden geliyor. Fosilin Etiyopya'nın resmi dili Amharca'daki adı olan Dinkinesh, "harikasın" anlamını taşıyor.

Bilim insanları 2000 yılında "Lucy'nin bebeği" diye niteledikleri bir fosil keşfetmişti. Selam adı verilen bu fosil de Etiyopya'nın Dikika kentinde gün yüzüne çıkarılmıştı.

Doğa Tarihi Müzesi'ne göre Selam, bilinen ilk hominin fosillerinden biri olan Lucy'yle aynı türden 3 yaşındaki bir kız çocuğuna ait. Ancak Lucy'den 100 bin yıl önce yaşadığı düşünülüyor.

Selam kelimesi Amharcada "barış" anlamına geliyor.

Uzay aracı hangi asteroitleri ziyaret edecek?

NASA, Lucy uzay aracının 12 yıl sürecek görevi boyunca rekor sayıda asteroit keşfedeceğini söylüyor.

Araç, Mars ve Jüpiter arasında kalan Ana Kuşak'ta yer alan bir göktaşının ve Truva kuşağında yer alan 7 göktaşının yakınından geçecek.

Söz konusu görev için farklı özellikler taşıyan asteoritler seçildi. Bu göktaşları arasında C tipi (kondrit, kil ve silikattan yapılmış yaygın asteroitler), D tipi (organik moleküller açısından zengin asteroitler) ve P tipi (organikler açısından zengin olduğu düşünülen ve Dünya'da örneği bulunmayan asteroitler) diye sınıflandırılan göktaşları yer aldı.

Lucy, bu bölgelerdeki asteroitleri ziyaret eden ilk uzay aracı olacak. NASA yetkilileri, "Lucy bize gezegenleri oluşturan ilkel cisimlerin çeşitliliğini ilk kez gösterecek" diyor.

Lucy görevinin amacı ne?

NASA yetkilileri uzay aracının Güneş Sistemi'nin doğuşuna dair önemli bilgiler sağlayacağını umuyor. İşte bu nedenle araç, insanlığın doğuşuna dair eşsiz bilgiler sağlayan primat Lucy'yle aynı ismi paylaşıyor.

Görev ekibine liderlik eden Harold Levison, "Bu asteroitler, dev gezegenlerin nasıl oluştuğunu ve Güneş Sistemi'nin nasıl geliştiğini anlamamızı sağlayacak" diyor:

Bilimsel değeri açısından bu göktaşları, gerçekten gökyüzündeki elmaslar gibi.

Independent Türkçe



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT