NASA'nın insanları Ay'a götürmesi 2027'yi bulabilir

1972'den beri kimse ayak basamadı

Uzay ajansı Artemis Projesi kapsamında Ay'da insanlar için koloni kurmayı hedefliyor (NASA)
Uzay ajansı Artemis Projesi kapsamında Ay'da insanlar için koloni kurmayı hedefliyor (NASA)
TT

NASA'nın insanları Ay'a götürmesi 2027'yi bulabilir

Uzay ajansı Artemis Projesi kapsamında Ay'da insanlar için koloni kurmayı hedefliyor (NASA)
Uzay ajansı Artemis Projesi kapsamında Ay'da insanlar için koloni kurmayı hedefliyor (NASA)

İlk etapta Aralık 2025'te Artemis 3 görevi kapsamında planlanan fırlatmanın en az 2027'ye kadar beklemesi gerekebilir.

NASA, Artemis 3 göreviyle ünlü Apollo misyonlarından 51 yıl sonra insanları Ay'a döndürmeyi amaçlıyor.

ABD Sorumluluk Ofisi'nden 30 Kasım Perşembe gelen açıklamada bu çabanın "birden fazla zorlukla" karşı karşıya olduğu belirtildi.

Açıklamada ayrıca, halihazırda NASA'nın görev kapsamında oluşturduğu programın fazla iddialı olduğu ifade edildi.

Değerlendirmelere göre uzay ajansının Ay'a tekrar insan yollaması en erken 2027'de mümkün olabilir.

Bu arada NASA, insanları 1972'den beri kimsenin ayak basmadığı Ay'a geri götürmek için Elon Musk'ın uzay firması SpaceX'le çalışıyor.

Musk ve SpaceX çalışanları, ilk başta bu görevin 2024'te gerçekleştirilebileceğine inanıyordu. Ancak araya Kovid-19 pandemisinin girmesi ve NASA personelinin bile evden çalışmasının gerekmesiyle Artemis misyonu da aksamıştı.

Bunun üzerine NASA'nın teftiş organı Genel Denetim Ofisi 2021'de konuyla ilgili bir rapor hazırlamıştı. Raporda misyonun en erken 2026'da gerçekleştirilebileceği yazılmıştı.

ABD hükümetine bağlı Sorumluluk Ofisi'nin yeni açıklamasıysa burada öngörülen sürenin bir yıl daha uzayacağı anlamına geliyor.

Buna göre hem NASA'nın hem de SpaceX'in bu misyonu başlatması için halen önemli miktarda teknik çalışmayı halletmesi gerekecek.

Öte yandan NASA'nın ilk tahminleri Musk'ınkine göre halihazırda daha "karamsardı". Nitekim uzay ajansının insanları Ay'a götürmek üzere ilk başta belirlediği hedef, 2028'e işaret ediyordu.

NASA, Ay'da Artemis adını verdiği bir üs kurmayı ve insanların gelecekte, aşırı ışık, aşırı karanlık ve donmuş sudan oluşan bu gök cisminde barınabilmesini sağlamak için uğraşıyor.

NASA uyduya göndereceği astronotların varış noktası olarak Güney Kutup Bölgesi'ni seçmişti. Ancak kesin iniş noktası hâlâ belli değil.

 

Independent Türkçe, Space, ABD Sorumluluk Ofisi



Kuantum ağları için ilk işletim sistemi geliştirildi

QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)
QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)
TT

Kuantum ağları için ilk işletim sistemi geliştirildi

QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)
QNodeOS, farklı kuantum bilgisayar türlerini birbirine bağlayarak önemli bir engeli aşıyor (QuTech)

Araştırmacılar, kuantum ağlarında kullanılacak ilk işletim sistemini geliştirdi. Yeni sistemin, kuantum internetin gerçek hayata taşınmasını hızlandırması bekleniyor.

Bilim insanları kuantum bilgisayarları bir ağda birbirine bağlayacak yöntemler üzerine uzun süredir çalışıyor. Böyle bir gelişme, bu cihazların arasındaki bilgi aktarımının hem hızını hem de güvenliğini artıracağı için önem arz ediyor.

Ancak sistemin, her bir kuantum bilgisayarın donanımına uyum sağlamasının gerekmesi, bu teknolojinin geliştirilmesi önünde ciddi bir engeldi. Tek bir program çalıştıran kuantum bilgisayarların aksine, kuantum ağ uygulamaları farklı ağ düğümlerinde bağımsız bir şekilde yürütülen ayrı programlar gerektiriyor.

Avrupa'nın çeşitli üniversite ve enstitülerinden araştırmacıları bir araya getiren Quantum Internet Alliance (Kuantum İnternet İttifakı), QNodeOS adlı yeni işletim sistemiyle bu sorunun üstesinden gelmeyi başardı. 

İşletim sistemi, kuantum ağı içindeki cihazları, bünyesinde bulunan kübitlerin türü fark etmeksizin kontrol edebiliyor. Kübitler veya kuantum bitleri, klasik bilgisayarlardaki temel veri birimi olan bitlere karşılık geliyor. 

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (12 Mart) yayımlanan çalışmada, özel olarak işlenmiş elmaslardan ve elektrik yüklü atomlardan yapılmış iki tür kuantum bilgisayarla QNodeOS test edildi.

Donanımları farklı olan cihazlarda, dizüstü bilgisayarla bulutta işlem yapmaya benzer bir işlem yürütüldü. Ekip ayrıca aynı anda iki program çalıştırarak QNodeOS'un birden fazla görevi yerine getirme becerisini de ölçtü.

Bulgular, yeni işletim sisteminin iki tür kuantum donanımıyla düzgün bir şekilde çalışabildiğini gösteriyor.

Çalışmaya liderlik eden Prof. Dr. Stephanie Wehner "Araştırmamızın amacı kuantum ağ teknolojisini herkese ulaştırmak. QNodeOS'la ileriye doğru büyük bir adım atıyoruz" diyerek ekliyor: 

İlk kez bir kuantum ağında uygulamaları kolayca programlamayı ve yürütmeyi mümkün kılıyoruz.

Bilim insanları yeni sistemin sağladığı kolaylığın, çok daha güvenli kuantum internet yolunda önemli bir adım olduğunu belirtiyor.

Makalenin yazarlarından Bart van der Vecht, "Daha önce kuantum ağları için hiç oluşturulmamış böyle bir yapı, geliştiricilerin donanım ayrıntılarından ziyade uygulama mantığına odaklanmasını sağlıyor" ifadelerini kullanıyor: 

Bu da bazılarını bugün hayal bile edemeyeceğimiz yeni uygulama türlerinin ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor.

Ekip, QNodeOS'u diğer araştırmacıların erişimine açarak teknolojinin geliştirilmesini hızlandırmayı planlıyor.

Independent Türkçe, New Scientist, Phys.org, Nature