Kuyrukluyıldız enkazı yolda: Meteor yağmuru bekleniyor

Araştırmacılar, meteor yağmuru gözleminin "muazzam bir bilimsel ilgi" yaratacağını söylüyor

(Reuters)
(Reuters)
TT

Kuyrukluyıldız enkazı yolda: Meteor yağmuru bekleniyor

(Reuters)
(Reuters)

Bilim insanları, Dünya'ya yakın bir kuyrukluyıldızın enkazının gezegenin atmosferine girerek bu hafta yeni bir meteor yağmurunu tetikleyebileceğini söylüyor.

Aralarında Paris Gözlemevi'nden araştırmacıların da bulunduğu bilim insanları, 5,4 yılda Güneş'in etrafındaki yörüngesini tamamlayan 46P/Wirtanen adlı kuyrukluyıldızının enkazının Dünya atmosferine girip yanmasıyla, salı günü bir meteor yağmurunun gerçekleşebileceğini söylüyor.

ArXiv'de yayımlanan ve henüz hakem incelemesinden geçmemiş bir çalışmada araştırmacılar, "Sonuçlar 12 Aralık 2023'te, Evrensel Saat'e göre 8.00 ile 12.30 [Türkiye Saati'yle 11:00 ile 15:30] arasında olası bir karşılaşmayı gösteriyor. Meteor yağmurunun yoğunluk seviyesi, geçmişte rapor edilen yağmurların olmaması nedeniyle hayli belirsiz" diye yazdı.

Bilim insanları, tahmin edilen günde meteor yağmurunun en uygun gözlemlerinin muhtemelen Doğu Avustralya, Yeni Zelanda ve Okyanusya'dan yapılacağını söylüyor.

Bu tür meteor yağmurları, Dünya kuyrukluyıldızların geride bıraktığı enkaz bulutlarının içinden geçerken gözlemleniyor.

Güneş ışığı, bu kuyrukluyıldız parçacıklarındaki malzemeleri süblimleşmeyle katı halden direkt gaza dönüştürebiliyor.

Bilim insanlarına göre bu gaz, enkazın diğer parçacıklarını uzaklaştırarak kuyrukluyıldızların belirgin kuyruklarını ve auralarını oluşturabiliyor.

46P/Wirtanen kuyrukluyıldızı Ocak 1948'de keşfedildi ve çapının yaklaşık 1,4 km olduğu tahmin ediliyor.

Bu kuyrukluyıldız, Dünya'ya yakın bir yıldız kategorisinde yani potansiyel olarak bir meteor yağmurunun ana gövdesi olabilir.

Bilim insanları kuyrukluyıldızın Dünya'yla geçmişteki birkaç karşılaşması sırasında enkaz akıntısı üretme olasılığını bulmuş olsalar da, meteor yağmuru gözlemleri rapor edilmemiş.

Yeni çalışmada, araştırmacılar kuyrukluyıldızın yörüngesinin geçmiş yörünge evrimini simüle etti ve bu hafta kuyrukluyıldızla Dünya arasındaki muhtemel bir karşılaşmada, parçacıklarından oluşan akıntının meteor yağmurunu tetikleyebileceğini buldular.

Araştırmacılar yeni meteor yağmurunun 12 Aralık 2023'te Evrensel Saat'e göre 8.00 ile 12.30 arasında görülebileceğini ancak kesin zamanın "birkaç saat oynayabileceğini" tahmin ediyor.

Bilim insanlarına göre; meteor yağmuru, kuyrukluyıldızın büyük parçacıklarının dağılımına ilişkin kısıtlamalar getirebileceği için gözlemine dair "muazzam bir bilimsel ilgi" olacak.

Ancak bilim insanları enkazın nispeten küçük boyutlarının meteor yağmurunun gözlemini zorlaştırabileceğini ifade etti.

Araştırmacılar çalışmada, "Yine de meteor meraklılarını bilimsel gözlemler yapmaya ve raporlarını Uluslararası Meteor Örgütü'ne (IMO) göndermeye özellikle teşvik ediyoruz" diye yazdı.

Independent Türkçe



OpenAI CEO'sundan korkutan yapay zeka uyarısı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

OpenAI CEO'sundan korkutan yapay zeka uyarısı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

ChatGPT'nin yaratıcısı OpenAI'ın başkanına göre, insan zekasına rakip veya onu aşan yapay zeka "görünmeye başlıyor" ancak faydaları eşit bir şekilde dağıtılmayacak.

Yapay genel zeka (YGZ) diye bilinen insan düzeyinde yapay zekanın yaratılması OpenAI'ın temel misyonu olsa da bunun geliştirilmesi, böyle bir teknolojinin insanlığa varoluşsal bir tehdit oluşturabileceği endişelerine yol açıyor.

OpenAI CEO'su Sam Altman uzun bir blog gönderisinde YGZ'nin gelecek 10 yıl içinde herkes tarafından kullanılabilir hale geleceğini ancak gelişinin muhtemelen toplum ve ekonomide büyük bir bozulmaya neden olacağını yazdı.

Altman "YGZ'ye işaret etmeye başlayan sistemler ortaya çıkıyor ve bu nedenle içinde bulunduğumuz anı anlamanın önemli olduğunu düşünüyoruz" ifadelerini kullandı.

Gelecek, yok sayılması imkansız bir şekilde üzerimize geliyor ve toplumumuz ve ekonomimiz üzerindeki uzun vadeli değişiklikler devasa olacak.

Altman'a göre bu değişiklikler arasında "sermaye ve emek arasındaki güç dengesi" de yer alabilir ve bu durum servet eşitsizliğini daha fazla şiddetlendirebilir.

Gelişmiş yapay zekanın otoriter hükümetler tarafından "kitlesel gözetim ve özerklik kaybı yoluyla halklarını kontrol etmek için" giderek daha fazla kullanılabileceğine karşı da uyaran teknoloji patronu, YGZ'nin getireceği en büyük faydaların muhtemelen bilimsel alanda olacağını sözlerine ekledi.

Altman "YGZ'nin etkisinin dengesiz olmasını bekliyoruz" diye yazdı.

Bazı sektörler çok az değişecek fakat bilimsel ilerleme muhtemelen bugünden çok daha hızlı olacak; YGZ'nin bu etkisi diğer her şeyi geride bırakabilir.

Altman'ın blog yazısı, YGZ gelişiminin gidişatıyla ilgili endişeleri nedeniyle eski bir OpenAI güvenlik görevlisinin şirketten ayrıldığını açıklamasından neredeyse bir ay sonra geldi.

ChatGPT'nin piyasaya sürülmesinden 8 ay önce şirkete katılan Steven Adler, X'te paylaştığı bir dizi gönderide "Açıkçası yapay zekanın bugünlerdeki gelişme hızı beni oldukça korkutuyor" diye yazmıştı.

YGZ yarışı muazzam dezavantajlara sahip çok riskli bir kumar. Hiçbir laboratuvarın yapay zeka hizalaması [yapay zekanın hedeflerinin insanlarınkiyle eşleşmesini sağlamak] için bir çözümü yok. Ve ne kadar hızlı yarışırsak, birinin bunu zamanında bulma ihtimali o kadar azalır. Bugün, gerçekten kötü bir dengede sıkışmış gibi görünüyoruz. Bir laboratuvar YGZ'yi gerçekten sorumlu bir şekilde geliştirmek istese bile, diğerleri ona yetişmek için belki de felakete yol açacak şekilde işin kolayına kaçabiliyor. Bu da herkesi hızlanmaya itiyor. Umarım laboratuvarlar bunu durdurmak için gereken gerçek güvenlik düzenlemeleriyle ilgili samimi olabilirler.

YGZ'nin geliştirilmesi ve düzenlenmesi konusu bu hafta Paris'te gerçekleşecek ve Altman'ın da katılacağı Yapay Zeka Eylem Zirvesi'nde muhtemelen ele alınacak.

Independent Türkçe