Ren geyiklerinin gizli özelliği ortaya çıktı

"Rahatlamak için alana ihtiyaçları var"

Bilim insanları, çalışma süresince ren geyiklerine "bol miktarda liken ikram ettiklerini" söyledi (Unsplash)
Bilim insanları, çalışma süresince ren geyiklerine "bol miktarda liken ikram ettiklerini" söyledi (Unsplash)
TT

Ren geyiklerinin gizli özelliği ortaya çıktı

Bilim insanları, çalışma süresince ren geyiklerine "bol miktarda liken ikram ettiklerini" söyledi (Unsplash)
Bilim insanları, çalışma süresince ren geyiklerine "bol miktarda liken ikram ettiklerini" söyledi (Unsplash)

Ren geyiklerinin geviş getirirken aynı anda uyuyabildiği ortaya çıktı.

İsviçre'deki Zürih Üniversitesi'nden araştırmacılar, hakemli bilimsel dergi Current Biology'de 22 Aralık'ta yayımladıkları çalışmada 4 dişi kuzey ren geyiğini inceledi.

Sinirbilimci Melanie Furrer ve kronobiyoloji uzmanı Sara Meier'in yürüttüğü araştırmada, elektrotlar aracılığıyla ren geyiklerinin farklı uyku evrelerindeki beyin dalgaları gözlemlendi.

Araştırmacılar, geviş getirirken ren geyiklerinin beyninde normalde derin uyku evresinde oluşan beyin dalgalarının ortaya çıktığını tespit etti. 

Söz konusu dalgaların beynin her iki bölümünde de oluştuğuna dikkat çeken bilim insanları, geviş getirirken harcanan zamanın toplam uyku süresini kısalttığına işaret etti.

Ayrıca bilim insanları, ren geyiklerinin geviş getirirken sakinleştiğini ve sık sık uykudaymış gibi gözlerini kapattığını söyledi. 

Araştırmanın eş başyazarlarından Norveç Biyoekonomi Araştırma Enstitüsü'nde çalışan Gabi Wagner, bu incelemelerde ilk kez gerçekten ren geyiklerinin "rahatlamak ve geviş getirmek için zamana ve alana ihtiyaç duyduğunun ortaya konduğunu" belirtti. 

Almanya'daki Max Planck Enstitüsü'nden Niels Rattenborg ise ren geyiklerinin geviş getirirken uyumayı nasıl başardığının henüz tam anlaşılamadığına işaret etti.

Çalışmaya katılmayan Rattenborg, farklı hayvanların uyku düzenlerine dair yapılacak incelemelerin, insanlarda uyurgezerliğin daha iyi anlaşılmasını sağlayabileceğini de belirtti.

Independent Türkçe



Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
TT

Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)

Rebecca Whittaker 

Britanyalı bilim insanları, hükümetin 50 milyon sterlinlik (yaklaşık 2,5 milyar TL) bir fonla desteklediği program kapsamında küresel ısınmayla mücadelede güneş ışığını engelleme tekniklerini deneyebilir.

Birkaç hafta içinde onaylanacak jeomühendislik projesinde bilim insanları, ışığı yansıtan parçacık bulutlarını atmosfere fırlatmak veya deniz suyu spreyleri kullanarak bulutları daha parlak hale getirmek gibi teknikleri inceleyebilir.

Başka bir yöntemse, ısıyı hapseden bir battaniye görevi gören doğal sirüs bulutlarını inceltmeyi içeriyor.

Projenin başarılı olması halinde Dünya yüzeyine daha az güneş ışığı ulaşacak ve böylece yeryüzü geçici olarak soğuyacak.

Bu, gezegeni soğutmanın nispeten ucuz bir yolu olarak düşünülse de yöntemi eleştirenler, hava örüntülerinde felaketlere yol açabileceği ve hatta yağmurları, gıda üretiminde hayati önem taşıyan bölgelerden başka yerlere kaydırabileceği uyarısında bulunuyor.

Diğer bilim insanlarıysa jeomühendisliğin, iklim değişikliğinin temel nedeni olan fosil yakıtların kullanımını durdurma çabalarını azaltabileceğini söylüyor.

Proje, ARIA diye bilinen İleri Araştırma ve Buluş Ajansı tarafından finanse ediliyor.

Birleşik Krallık hükümeti tartışmalı deneye 50 milyon sterlin ayırdı ancak gelecek 4 yıl boyunca kullanmak üzere, vergi mükelleflerinin parasından verilen toplam miktar 800 milyon sterlin (yaklaşık 41 milyar TL).

Jeomühendislik projesini yöneten ARIA Program Direktörü Profesör Mark Symes "Karbonsuzlaşma hayati önem taşıyor ancak mevcut gidişatımız, sıcaklık kaynaklı çok sayıda iklim devrilme noktasını tetikleme riski taşıyor" diyor.

Bu program, iklim felaketini önlemek için gereken zaman diliminde Dünya'yı güvenli ve sorumlu bir şekilde nasıl soğutabileceğimiz (veya soğutup soğutmamamız gerektiği) konusunda kritik ve cevapsız soruları araştıracak.

ARIA'nın geçen yıl yayımladığı bir belgede Symes bu tür devrilme noktalarına örnek vermişti. Bunlar arasında Arktik kış deniz buzlarının erimesi, Amazon yağmur ormanlarının yok olması ve bunun sonucunda ekosistem kaybı, karadaki büyük buz örtülerinin çökmesi ve bunun küresel deniz seviyesinin kayda değer derecede yükselmesine yol açması yer alıyordu.

Symes, çözümün fosil yakıtların yakılmasının durdurulması ve sera gazlarındaki fazlalıkların ortadan kaldırılması olduğunu ancak bunun, devrilme noktalarının başlangıcını önleyecek kadar hızlı gerçekleşmeyebileceğini söylüyor.

Bunun yerine bu projenin "karbonsuzlaşma için zaman kazanmamıza" katkı sağlayacağını umuyor.

Profesör Symes, projede zehirli maddeler kullanılmayacağını, açık hava deneyleri öncesinde çevresel etki değerlendirmesi yayımlanacağını ve bölgedeki topluluklara danışılacağını ifade ediyor.

Projelerin detaylarının gelecek haftalarda yayımlanması bekleniyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news