Bilim insanları uzaydaki devasa "radyo çemberlerinin" sırrını çözdü

Galaksilerden daha büyük olan bu çemberler bilim insanlarının kafasını yıllardır karıştırıyor

(CSIRO)
(CSIRO)
TT

Bilim insanları uzaydaki devasa "radyo çemberlerinin" sırrını çözdü

(CSIRO)
(CSIRO)

Bilim insanları yıllardır kafalarını karıştıran muazzam "radyo çemberleri" için bir açıklama bulduklarını düşünüyor.

2019'da gökbilimciler daha önce hiç görmedikleri bir şey bulmuştu. Avustralya'daki bir teleskop, galaksilerin etrafını kolayca sarabilecek kadar büyük radyo dalgası halkaları tespit etmişti.

Bilim insanları bunların ne olduğunu ya da nereden geldiğini bilmiyordu. Ancak geçen yıllar içinde araştırmacılar bu muazzam halkaların oraya nasıl geldiğini anlamaya başladıklarına inanıyor.

Çemberler galaktik rüzgarların oluşturduğu kabuklar gibi görünüyor. Bu rüzgarlar, süpernova denen patlayan devasa yıldızlar tarafından evrenin dört bir yanına savruluyor gibi duruyor.

Bu rüzgarlar, yıldız doğumlarının olağanüstü oranlarda olduğu "yıldız patlama" galaksilerinden geliyor gibi gözükmekte. Bu muazzam sayıda yıldız, büyük patlamalara yol açabilir: Aynı anda birbirlerinin yakınında patlarlarsa, gazı galaksiden koparabilir ve saniyede 2 bin kilometre hızla rüzgarlar halinde dışarı doğru fırlarlar.

Kaliforniya San Diego Üniversitesi'nden Alison Coil, "Bu galaksiler gerçekten ilginç" dedi.

İki büyük galaksi çarpıştığında meydana geliyor. Birleşme tüm gazı çok küçük bir bölgeye itiyor ve bu da şiddetli bir yıldız oluşumu patlamasına neden oluyor. Devasa yıldızlar hızla yanar ve öldüklerinde gazlarını dışarı akan rüzgarlar olarak atar.

Araştırmacılar bu keşfi, galaksinin ortasında tespit edilen soğuk gaz da dahil muazzam radyo halkalarının boyut ve özelliklerini taklit eden bir dizi bilgisayar simülasyonu kullanarak yaptı. Bu simülasyonlar, rüzgarların durmadan önce 200 milyon yıl boyunca galaksiden dışarı aktığını gösterdi.

Durduklarında, bir şok yüksek sıcaklıktaki gazı bu galaksilerden dışarı itmeye devam etti ve bir çember oluşturdu, başka bir ters şok da soğuk gazı galaksiye geri gönderdi. Bu da halkaları açıklıyor gibi görünüyor.

Bulgular, Nature adlı bilimsel dergide yayımlanan "İyonize Gaz, Tuhaf Radyo Çemberi Ev Sahibi Galakside 40 kpc'den Fazla Uzadı" (Ionized Gas Extended Over 40 kpc in an Odd Radio Circle Host Galaxy) başlıklı yeni bir makalede bildirildi.

Independent Türkçe



DeepSeek'in veri kullanımıyla ilgili Avrupa'dan ilk hamle geldi

DeepSeek, diğer yapay zeka araçları seviyesindeki modelleri çok daha ucuza mal etmesiyle dikkatleri üstüne çekti (Dado Ruvic/Reuters)
DeepSeek, diğer yapay zeka araçları seviyesindeki modelleri çok daha ucuza mal etmesiyle dikkatleri üstüne çekti (Dado Ruvic/Reuters)
TT

DeepSeek'in veri kullanımıyla ilgili Avrupa'dan ilk hamle geldi

DeepSeek, diğer yapay zeka araçları seviyesindeki modelleri çok daha ucuza mal etmesiyle dikkatleri üstüne çekti (Dado Ruvic/Reuters)
DeepSeek, diğer yapay zeka araçları seviyesindeki modelleri çok daha ucuza mal etmesiyle dikkatleri üstüne çekti (Dado Ruvic/Reuters)

İtalya'nın veri koruma kurumu, Çin merkezli yapay zeka şirketi DeepSeek'ten kişisel verilerin kullanımıyla ilgili bilgi talep etti.

DeepSeek modellerinin, ABD'deki muadillerinden ucuza ve az çiple üretilmesi son günlerde teknoloji sektöründe büyük yankı yarattı. 

Dev şirketlerin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine yol açan DeepSeek'in Çin merkezli olması güvenlik endişelerine de neden oluyor.

Bu endişelerle ilgili Avrupa'dan bilinen ilk hamle dün (28 Ocak) İtalya'dan geldi. 

İtalyan Veri Koruma Kurumu (DPA), Avrupa'daki tüketici gruplarından oluşan koalisyon Euroconsumers'la birlikte DeepSeek'in Avrupa'daki veri koruma düzenlemeleri kapsamında kişisel verileri nasıl kullandığına ilişkin bir başvuru yaptı. 

DPA, hangi kişisel verilerin, hangi kaynaklardan, hangi amaçlarla, hangi yasal dayanakla toplandığını ve Çin'de depolanıp depolanmadığını öğrenmek istediğini belirtti.

Kurum, DeepSeek ve bağlı şirketlerinin yanıt vermek için 20 günü olduğunu söylediği açıklamada "İtalya'daki milyonlarca kişinin verileri risk altında" ifadelerini kullandı.

Kişisel verileri Çin'deki sunucularda depolayan DeepSeek, bunları kullanıcının yaşadığı ülke dışına aktarırken, "geçerli veri koruma yasalarının gerekliliklerine uygun olarak" yaptığını ifade ediyor.

Ancak DPA ve Euroconsumers daha fazla detay talep ediyor. 

TechCrunch'ın aktardığı üzere Euroconsumers çocukların verisinin nasıl kullanıldığına dair de daha fazla bilgi verilmesini istiyor.

DeepSeek, uygulamalarının 18 yaşından küçüklere uygun olmadığını belirtmesine rağmen üye olmalarını engelleyecek bir mekanizmaya sahip değil. Şirket, 14-18 yaş aralığındaki genç kullanıcıların gizlilik politikasını bir yetişkinle birlikte okumalarını öneriyor.

DPA ve Euroconsumers görünüşe göre bu türden ilk başvuruyu yapsa da muhtemelen son olmayacaklar. 

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, dün yaptığı açıklamada DeepSeek'in ulusal güvenlik tehdidi yaratıp yaratmadığını araştırdıklarını söylemişti. 

DPA, yapay zekayla ilgili Avrupa'nın en aktif gözlemcileri arasında yer alıyor. 2023'te Avrupa Birliği gizlilik kurallarını ihlal ettiği şüphesiyle OpenAI'ın yapay zeka sohbet botu ChatGPT'nin ülkede kullanımını kısa süreliğine yasaklamıştı.

Independent Türkçe, TechCrunch, Reuters, DeepSeek