Taş Devri'nden kalma kemikler, Paleo diyetiyle ilgili bilinenleri değiştirdi

Taş Devri beslenmesi Karatay diyetine ilham olmuştu

Taş Devri'nde uygulandığı düşünülen bu beslenme biçimine "mağara adamı diyeti" de deniyor (Reuters)
Taş Devri'nde uygulandığı düşünülen bu beslenme biçimine "mağara adamı diyeti" de deniyor (Reuters)
TT

Taş Devri'nden kalma kemikler, Paleo diyetiyle ilgili bilinenleri değiştirdi

Taş Devri'nde uygulandığı düşünülen bu beslenme biçimine "mağara adamı diyeti" de deniyor (Reuters)
Taş Devri'nde uygulandığı düşünülen bu beslenme biçimine "mağara adamı diyeti" de deniyor (Reuters)

Taş Devri'nden kalma kemikler üzerinde yapılan incelemelerde, yaygın kanının aksine bu dönemdeki insanların bitkisel beslenmeye önem verdiği ortaya kondu.

Bilimsel dergi PLoS ONE'da çarşamba günü yayımlanan çalışmada, Peru'nun güneydoğusundaki Altiplano'da yer alan Wilamaya Patjxa ve Soro Mik'aya Patjxa kazı alanlarından çıkarılan 24 kişiye ait kemikler incelendi. 

Çalışmanın liderliğini yapan Wyoming Üniversitesi'nden Randy Haas, bulgulara dair şunları söyledi:

Yaygın olarak erken dönem insan topluluklarında avlanmaya odaklanıldığı düşünülüyor. Bu da Paleo diyeti gibi yüksek proteinli beslenme trendleri yarattı. Ancak analizlerimiz, bu insanların beslenmelerinin ortalama yüzde 80'inin bitkisel maddeden, yüzde 20'sininse etten oluştuğunu gösterdi.

Yaklaşık 9 bin yıllık kemiklerden elde edilen veriler, Canan Karatay ve Ahmet Aydın gibi doktorların da savunduğu ve ilk insanların beslenmesine uyduğu söylenen Paleo diyetiyle ilgili bilinenleri değiştirebilir.

Haas, Altiplano'daki grubun 9 bin ila 6 bin 500 yıl önce yaşamış avcı toplayıcılar olduğunu ve şimdiye dek et ağırlıklı beslendiklerinin düşünüldüğünü bildirdi. Ancak incelemede, besinlerinin yüzde 70 ila 95'inin bitkilerden oluştuğu belirlendi. 

Sonuçları görünce "şoke olduğunu" söyleyen araştırmacı, grubun diyetinin büyük kısmını, patatesin kuzeni sayılan ve "yumru" diye adlandırılan besinin oluşturduğunu söyledi.

Duke Üniversitesi'nden Herman Pontzer, araştırmanın tarih öncesi dönemdeki beslenme alışkanlıklarının çok çeşitli olduğunu gösteren çalışmalara olumlu katkı sağladığını belirtti.

Tek tip Paleo diyeti olmadığına dikkat çeken Pontzer, Taş Devri'ndeki toplulukların genellikle çevrelerinde erişebildikleri kaynakları tükettiğini, mevsimlere ve kaynakların tükenip tükenmemesine göre beslenme şekillerinin de değişebildiğini söyledi.

Akademisyen, "İnsanlar şimdiye dek anlayabildiğimiz kadarıyla gerçekten çok çeşitli şekilde beslendi. Dolayısıyla her türlü diyette başarılı olabilirler. Sizde işe yarayan diyete devam edin. Ancak bazı diyet seçimlerini desteklemek için yapılan geçmişe dair bu tür revizyonist yaklaşımlar azalmalı" dedi. 

Taş Devri beslenmesi Karatay diyetine ilham olmuştu

Modern beslenmede Paleo diyeti, Amerikalı gastroentrolog Walter L. Voegtlin tarafından geliştirildi. Ahmet Aydın'ın 2009'da çıkardığı Taş Devri Diyeti: Doğru Beslenmenin Başucu Kitabı da diyetin Türkiye'de popülerleşmesini sağladı. Canan Karatay da bu çalışmanın üzerine kurulu Karatay Diyeti kitabını 2011'de yayımladı.

Independent Türkçe



Meta'nın spam temizliği iyi niyetli kullanıcıları da vurdu

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Meta'nın spam temizliği iyi niyetli kullanıcıları da vurdu

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Facebook, dünyanın en popüler sosyal ağında devam eden temizlik kapsamında 10 milyondan fazla hesabı sildi.

Facebook'un ana şirketi Meta bu hamlenin amacının "spam içerikleri engellemek" ve gerçek hesapları teşvik etmek olduğunu belirtse de bazı kullanıcılar, hesaplarının bir yanlış anlamayla silinmesinden şikayet ediyor.

Bir blog yazısında bu rakamı doğrulayan Facebook, 2025'in ilk yarısında her ay 1 milyondan fazla hesabın silindiğini açıkladı.

Şirket blog gönderisinde, "Çoğu zaman aynı mim ya da video, bazen bunun yaratıcısı gibi davranan hesaplarda, bazen de farklı spam hesaplarda tekrar tekrar ortaya çıkıyor" diye yazdı.

Bu durum kullanıcı deneyimini herkes için olumsuz etkiliyor ve yeni seslerin ortaya çıkmasını zorlaştırıyor. Facebook'taki orijinal olmayan içeriği azaltmak ve nihayetinde orijinal içerik paylaşan üreticileri koruyup desteklemek için daha güçlü önlemler alıyoruz.

Düzinelerce kullanıcı, sahte olmamasına rağmen hesaplarının kaldırıldığına dair benzer deneyimlerini sosyal medyada paylaşırken bazıları, hesaplarını yanlışlıkla sahte diye tanımlayan yapay zeka sistemlerini sorumlu tutuyor.

Bir kullanıcı Reddit forumu MetaLawsuits'te yazdığı bir gönderide "Görünüşe göre bağlantı kurma becerisi, anlayıştan yoksun bir algoritma tarafından elimizden alınıyor" diyor.

Müşterilerimize, iş bağlantılarımıza ulaşmaya ve ilişkilerimizi sürdürmeye çalıştığımız için işletmemiz şu anda sıkıntı içinde. Oğlumun otizm destek ağının da kesilmesi terk edilmiş hissetmemize neden oldu... Bu kopukluk insanlık dışı, adaletsiz ve son derece yürek parçalayıcı.

"Meta'nın engelleme dalgası" diye adlandırılan toplu silinmelerin, yine Meta'ya ait olan Instagram'daki kullanıcıları da etkilediği anlaşılıyor.

The Independent, silinen gerçek hesaplarla ilgili daha fazla yorum için şirketle temasa geçti.

Hesabı silinen tüm kullanıcılara bu işlemi bildiren bir e-posta gönderiliyor.

Şirketin destek sayfalarına göre Facebook kullanıcıları hesaplarının herhangi bir şekilde askıya alınmasına 180 gün içinde itiraz edebiliyor ve bu sürenin sonunda profil kalıcı olarak siliniyor.

Bu büyük ölçekli hesap silme işlemi, diğer teknoloji şirketlerinin de kendi platformlarını temizlemek üzere adımlar attığı bir dönemde yaşanıyor.

2023'te Google, milyonlarca kullanıcıyı etkilemeye devam eden bir hamleyle, etkin olmayan tüm Gmail, Fotoğraflar ve Drive hesaplarını sileceğini duyurmuştu.

Meta'nın patronu Mark Zuckerberg daha önce Facebook'ta etkileşimi artırmak amacıyla daha da aşırıya kaçan temizlikler yapılmasını önermişti.

2022'de şirket içi bir e-posta göndererek tüm Facebook kullanıcılarının arkadaşlarını silme planını açıkladığı bildirilmişti.

"Muhtemelen çılgınca bir fikir: Herkesin grafiklerini [bağlantılarını] silerek baştan başlamalarını sağlamayı düşünebiliriz" diye yazdığı şirket yöneticileri, bu fikri geri çevirmişti.

Independent Türkçe