2024’te beklenen en önemli bilimsel atılımlar

Yapay zeka ve sağlık alanında umut verici gelişmeler

2024’te beklenen en önemli bilimsel atılımlar
TT

2024’te beklenen en önemli bilimsel atılımlar

2024’te beklenen en önemli bilimsel atılımlar

Her yıl, dünya gelecek vaat eden teknolojilere sahne oluyor. MIT Bülteni de şu anda en çok öne çıkan teknolojik gelişmelerin bir listesini yaptı.

Teknik atılımlar

Yapay zekanın yayılması. Bugün milyonlarca insanın Chat GPT gibi üretken araçlarla doğrudan etkileşime girerek basit komutları kullanarak metin, resim, video ve daha fazlasını ürettiği yapay zeka çağında yaşıyoruz. Günümüzde bu araçların popülaritesi teknoloji endüstrisini yeniden şekillendiriyor, Open AI’yi bu alanda bir marka haline getiriyor ve Google, Meta ve Microsoft'u teknolojiye cömertçe yatırım yapmaya teşvik ediyor.

Üstün verimliliğe sahip güneş pilleri

Karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik küresel çabaların temel taşı haline gelen güneş enerjisinin kullanımı dünya çapında hızla yayılmaktadır ve günümüzde güneş panellerine ulaşan güneş ışınlarının çoğu elektriğe dönüştürülmediğinden, bu panellerin verimliliği küçük kristallerden oluşan bir katman eklenerek artırılabilir.

Apple’dan "Vision Pro” gözlüğü

Apple, ilk karma gerçeklik gözlüğü olan Vision Pro’nun sevkiyatına bu yıl başlamayı planlıyor. Gözlüğün yüksek çözünürlüklü ekranı  sınıfının en iyisi. Olağanüstü uygulamaları olacak mı? Henüz bilmiyoruz ancak Apple bu konuda cesur davranıyor.

Olağanüstü hesaplama yeteneklerine sahip bilgisayarlar

Bugün dünyanın en hızlı süper bilgisayarları çok sayıda matematiksel işlemi (1 ve ardından gelen on sekiz sıfır kadar) gerçekleştirme yeteneğine sahiptir. Verileri bu hızlarda analiz edebilen yeni makinelerin ortaya çıkması, bilim insanlarının iklim, nükleer fisyon, türbülanslı akış ve diğer olayların daha karmaşık simülasyonlarını gerçekleştirmelerine olanak sağlayacak.

Gelişmiş tedaviler

Gen modifikasyonu ile ilk tedavi. Bilim insanları CRISPR teknolojisine dayalı yeni tedaviler geliştirmek için yıllardır çalışıyor. 2023'ün son haftaları Vertex tarafından geliştirilen yeni bir tedavi, ölümcül bir hastalık olan orak hücre anemisinin tedavisindeki etkisi nedeniyle Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilgili makamlardan onay aldı. Bu tedavi elbette geliştirilen son tedavi olmayacak.

Zayıflama ilaçları

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), obezite oranının küresel olarak önemli ölçüde artmasının ardından obeziteyi bir salgın olarak sınıflandırdı. "Monaro" ve "Wegovi" gibi ilaçlar, günümüzde doktorların ve hastaların bu hastalığı tedavi etmek için kullandıkları en güçlü ilaçlar arasında. Bilimsel kanıtlar, bu ilaçların kalp krizi ve felçlere karşı da koruma sağlayabileceğini gösteriyor.

Jeotermal ve mikroçipler

Geliştirilmiş jeotermal sistemler. Jeotermal enerji temizliği, sürekli bolluğu ve sınırsızlığı ile karakterize edilir ancak mühendislik zorlukları bundan maksimum fayda elde etmemizin önüne geçti. Ancak daha derine ve daha önce ulaşamadığımız yerlere inen modern sondaj teknikleri, temiz enerji üretmek için Dünya'nın ısısının daha fazlasını açığa çıkaracak.

Mikroçipler

Geçtiğimiz on yıllar boyunca bilgi işlem alanındaki ilerlemeyi yönlendiren bir eğilim olan transistör birimlerinin boyutunu küçültmek gün geçtikçe daha zor hale geliyor ve mühendisler bilgisayarların çalışmalarını hızlandırmak ve verimliliklerini artırmak için yeni yollar bulmak zorunda kalıyor. Bu nedenle, geleneksel çiplerin gerçekleştirdiği tüm işlevleri ve daha fazlasını gerçekleştirmek için birbirlerine bağlanan küçük, özelleştirilmiş çipler olan mikroçiplerin rolü ortaya çıkıyor.

Isı pompaları

Isı pompaları binaları ısıtan ve soğutan elektrikli cihazlardır ve yaygın olarak benimsenmeleri emisyonların azalmasını sağlar. Bu cihazların satışları dünya çapında artmış ve Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kez gazlı ısıtıcıların satışlarını geçmiştir. Daha yüksek sıcaklıklarda çalışan yeni tiplerin endüstriyi karbon emisyonlarından kalıcı olarak kurtaracağı unutulmamalıdır.



Çin’den 6G tabanlı elektronik savaş silahı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Çin’den 6G tabanlı elektronik savaş silahı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Çinli bilim insanları 6G teknolojisini kullanarak gelişmiş yeni bir silah ürettiklerini ve bu silahın gelişmiş savaş uçaklarını bile şaşırtarak iletişim sistemlerini bozabileceğini iddia ediyor.

Araştırmacılar radyo sinyali işleyen yeni sistemin, modern radar ekipmanlarına karşı avantajlar sağladığını öne sürüyor.

6G silahın, düşman rölelerini engelleyebileceğini ve binlerce sahte sinyal üreterek ABD yapımı F-35 gibi gelişmiş savaş uçaklarının pilotlarını şaşırtabileceğini söylüyorlar.

Çin'in optik alanında yayın yapan hakemli dergisi Acta Optica Sinica'da yayımlanan araştırmaya göre, bu silah aynı zamanda kısa sürede büyük miktarda bilgi iletmek için bir iletişim cihazı görevi de görebiliyor.

Araştırmacılar bunun, "eşzamanlı bir şekilde aynı frekans üzerinden iletişim kurma ve bozma yeteneklerine" sahip, dünyanın kamuya açıklanan ilk sistemi olduğunu belirtiyor.

Bilim insanları şöyle yazıyor:

6G teknolojisinin evrimi, iletişim, radar ve elektronik savaş uygulamalarının birbirine yakınlaşmasını teşvik ediyor.

6G teknolojisi, mevcut 5G sistemlerine kıyasla daha yüksek hız, daha düşük gecikme süresi ve daha fazla kapasite sağlayan en yeni nesil iletişim ağlarını temsil ediyor.

Bu teknoloji, veri aktarım hızlarının 100 Gbps'ye yükselmesini ve gecikme süresinin 1 milisaniyenin altına düşmesini sağlayabilir. Bu, 5G'nin bin katı kapasite anlamına geliyor.

Son gelişmeler 6G'nin, mikrodalga fotonik sistemler denen sistemleri kullanarak foton ve elektronların birlikte işlenmesini mümkün kılması sayesinde gerçekleşiyor.

Bu sistemlerden biri, yüksek performanslı radyo frekansı (RF) sinyal işleme alanında umut vaat eden bir çözüm sunan mikrodalga fotonik filtre (microwave photonic filters / MPF) diye adlandırılıyor.

Entegre mikrodalga fotonik filtreler (integrated microwave photonic filter / IMPF), kompakt, yeniden yapılandırılabilir ve düşük güç tüketen radyo frekanslı iletişim sistemleri sağlama potansiyeli nedeniyle son zamanlarda giderek daha fazla ilgi görüyor.

Yalnızca iletişim veya algılama gibi tekil yeteneklere odaklanan mikrodalga sistemlerden farklı olarak bu mikrodalga fotonik sistemler, düşük kayıp, güçlü parazit önleme özellikleri ve ayarlanabilir esneklikle geniş bant kapasitesine sahip.

Bu özellikler, yüksek hızlı iletim ve sinyalin geriçatılması gibi birden fazla işlevi aynı anda mümkün kılıyor.

Bilim insanları çalışmada, entegre iletişim engelleme işlevine sahip yenilikçi bir mikrodalga fotonik radyo frekansı cihazını tanımlıyor.

Araştırmacılar cihazın, "kompakt, çok işlevli bir mimaride üst seviye sinyal depolama, engelleme ve iletme performansı sergileyerek yeni nesil elektronik savaş alanında çığır açan bir yaklaşım sunduğunu" yazıyor.

Ancak bilim insanları, mevcut 6G teknolojisinin hâlâ "sistem sadeleştirme ve işlevsel geliştirme arasındaki çelişki"yi yaşadığını söylüyor.

SCMP'ye göre, araştırmacılar daha sonraki aşamalarda yeni cihazın bileşenlerini ve güç tüketimini azaltırken sinyal kalitesini ve işleme kapasitesini artırmayı umuyor.

Son gelişmeler, Çin'in 6G iletişim teknolojisi alanındaki hakimiyetini de vurgularken ülke, bu teknolojiye ilişkin dünya çapında en geniş patent koleksiyonuna sahip.

Independent Türkçe