Berlin üzerinden Dünya'ya çarpan asteroit çok nadir bir uzay taşı olabilir

SETI'deki bilim insanları, "Tarlalarda yürürken böyle bir taş görseydiniz, yanından geçer giderdiniz" diyor

2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)
2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)
TT

Berlin üzerinden Dünya'ya çarpan asteroit çok nadir bir uzay taşı olabilir

2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)
2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)

Meteorit avcılarının geçen hafta Berlin üzerinden Dünya'ya çarpan bir asteroitin izini sürerek bulduğu parçaların "çok nadir" olduğu anlaşılıyor.

2024 BX1 adı verilen küçük asteroitin parçaları, gökbilimciler tarafından keşfedildikten sadece iki saat sonra geçen pazar günü Berlin semalarında zararsız bir ateş topuna dönüşerek yanmıştı.

Berlin çevresinde uzay taşından geriye kalan parçaları arayan araştırmacılar ve amatör bilim insanları cuma günü bunlardan bazılarını bulurken, hafta sonu daha fazla meteorit örneği keşfedildi.

Aralarında meteor bilimci Peter Jenniskens'in de yer aldığı uzmanlar, Dünya'da bulunan kayalara benzeyen bu taş parçalarının "çok nadir" olduğunu belirtiyor.

Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması'nın (SETI) yapıtığı açıklamada, "Geçen pazar günü Berlin yakınlarına düşen asteroit artık başarıyla ele geçirildi" diye belirtildi.

Space.com'a konuşan Dr. Jenniskens ise şöyle dedi:

Aslında aradığımız şey, çoğu kişinin aklındaki meteoritten çok farklıydı. Tarlalarda yürürken böyle bir taş görseydiniz, yanından geçer giderdiniz.

Bilim insanları bu tür uzay taşlarının "çok nadir" olduğunu söylerken araştırmacılar, bunların bilinen tüm meteoritlerin yalnızca yüzde 1'ini oluşturduğunu belirtiyor.

Uluslararası Astronomi Birliği'ne göre yaklaşık 1 metre genişliğindeki uzay taşını Macar gökbilimci Krisztián Sárneczky, çarpışmadan sadece iki ila üç saat önce keşfetmişti.

Ardından NASA, çarpışmadan yaklaşık 20 dakika önce asteroidin keşfini doğrulamıştı.

İlk başta Sar2736 geçici adıyla bilinen asteroit yaklaşık bir metre genişliğindeydi ve Evrensel Zaman'a göre 00.33 (TSİ 03.33) civarında Berlin semalarında bir görünüp bir kaybolurken kameralara yakalanmıştı.

Gökbilimcilere göre Dünya'ya yakın olan, 30 metreden küçük asteroitlerin yüzde 99'u henüz keşfedilmediğinden bu uzay taşının görülmesi de olağandışı bir olaydı.

SETI, Doğa Tarihi Müzesi'nden uzmanlar ve öğrenciler de dahil yaklaşık 12-21 kişiden oluşan özel bir ekibin 22 Ocak'taki çarpışmadan bu yana alanı tarayarak küçük parçaları aradığını açıkladı.

Öte yandan meteoritlerin sıradan karasal kayalara çarpıcı bir benzerlik göstermesi nedeniyle arama başlangıçta zorlu geçti.

İlk olarak perşembe günü büyük bir parça bulundu, ardından sırasıyla 5,3 g ve 3,1 g ağırlığında iki meteorit daha keşfedildi.

Independent Türkçe



Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
TT

Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

İspanya'da Bakır Çağı'na ait bir "mega köy"de ortaya çıkarılan nadir bir balina dişi, 4 bin yıl önce Akdeniz bölgesinde yaşayan İber halkının sanatsal yeteneklerine ışık tuttu.

2018'de İspanya'nın güneybatısındaki Valencina arkeolojik kazı alanında bulunan diş, kendi türü içinde geçmişi o döneme dayanıp İberya'da rastlanan ilk fosil oldu.

PLOS One'da yayımlanan araştırmaya göre diş muhtemelen antik bir kıyı şeridinden toplanarak Bakır Çağı zanaatkarları tarafından özenle işlendi.

4 bin 150 ila 5 bin 300 yıl önce bir sahil köyünde yaşayan zanaatkarlar, dişi muhtemelen kişisel süs eşyaları veya sembolik anlam taşıyan eserler yaparken kullanmıştı.

Çalışmanın belirttiğine göre fosil işlendikten sonra, üzerindeki aşınma ve yıpranma izleri ve yüzeyini kaplayan sert kabuktan anlaşıldığı üzere kasten gömüldü.

Bulgular, yaklaşık 40 bin yıl önce başlayan Eski Taş Çağı'ndan beri fildişinin süs eşyaları, müzik aletleri ve heykellerin yapımında kullanımı hakkındaki anlayışımızı derinleştiriyor.

Fildişi çarpıcı görünümü, dayanıklılığı ve sağlamlığıyla antik toplumların ticaret ve sosyokültürel faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmişti.

Ancak tarih öncesi çağlarda fildişinin kullanımı hakkında bildiklerimizin çoğu, fil, suaygırı, geyik ve ayılar gibi kara hayvanlarından elde edilen fildişinin incelenmesiyle elde edildi.

Daha önceki araştırmalar, İspanya'nın güneyindeki Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı toplumlarında fillerden gelen fildişinin kullanıldığını vurgulasa da deniz memelilerinden elde edilen bu malzemenin önemi hakkında pek bir şey bilinmiyor.

Valencina'da bulunan 17 santimetre uzunluğuna, 7 santimetre genişliğine ve 0,5 kilogram ağırlığa sahip balina dişi, geçmişe eşsiz bir bakış sunuyor.

Fosilin analizi, yetişkin bir ispermeçet balinasından geldiğini ortaya çıkarırken, solucanlar ve sülükayaklılardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yanı sıra köpekbalığı ısırığı şüphesi doğuran izler bulundu. Bu izler, fosilin deniz tabanında bir süre kaldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca dişte doğal yollarla oluşamayacak delikler ve belirgin kesik izleri gibi insan faaliyetine dair belirtiler tespit etti.

Araştırmacılar bu gözlemlere dayanarak balinanın muhtemelen doğal nedenlerle öldüğü, ardından cesedinin deniz tabanına battığı ve dişlerinden birinin kıyıya vurmasıyla antik İberler tarafından bulunup kullanıldığı sonucuna vardı.

Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

Henüz bir ispermeçet balinası dişinden geldiği tespit edilen fildişi eser bulunmamasına rağmen son zamanlarda Avrupa'daki arkeolojik bağlamlarda deniz kaynaklı fildişi bulgularının ortaya çıkması, tarih öncesi toplumların deniz kaynaklarını kullanımına yönelik araştırmalara yeni bir odak noktası kazandırıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/news