Berlin üzerinden Dünya'ya çarpan asteroit çok nadir bir uzay taşı olabilir

SETI'deki bilim insanları, "Tarlalarda yürürken böyle bir taş görseydiniz, yanından geçer giderdiniz" diyor

2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)
2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)
TT

Berlin üzerinden Dünya'ya çarpan asteroit çok nadir bir uzay taşı olabilir

2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)
2024 BX1'in, Doğa Tarihi Müzesi'nin bulduğu ilk parçası (SETI)

Meteorit avcılarının geçen hafta Berlin üzerinden Dünya'ya çarpan bir asteroitin izini sürerek bulduğu parçaların "çok nadir" olduğu anlaşılıyor.

2024 BX1 adı verilen küçük asteroitin parçaları, gökbilimciler tarafından keşfedildikten sadece iki saat sonra geçen pazar günü Berlin semalarında zararsız bir ateş topuna dönüşerek yanmıştı.

Berlin çevresinde uzay taşından geriye kalan parçaları arayan araştırmacılar ve amatör bilim insanları cuma günü bunlardan bazılarını bulurken, hafta sonu daha fazla meteorit örneği keşfedildi.

Aralarında meteor bilimci Peter Jenniskens'in de yer aldığı uzmanlar, Dünya'da bulunan kayalara benzeyen bu taş parçalarının "çok nadir" olduğunu belirtiyor.

Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması'nın (SETI) yapıtığı açıklamada, "Geçen pazar günü Berlin yakınlarına düşen asteroit artık başarıyla ele geçirildi" diye belirtildi.

Space.com'a konuşan Dr. Jenniskens ise şöyle dedi:

Aslında aradığımız şey, çoğu kişinin aklındaki meteoritten çok farklıydı. Tarlalarda yürürken böyle bir taş görseydiniz, yanından geçer giderdiniz.

Bilim insanları bu tür uzay taşlarının "çok nadir" olduğunu söylerken araştırmacılar, bunların bilinen tüm meteoritlerin yalnızca yüzde 1'ini oluşturduğunu belirtiyor.

Uluslararası Astronomi Birliği'ne göre yaklaşık 1 metre genişliğindeki uzay taşını Macar gökbilimci Krisztián Sárneczky, çarpışmadan sadece iki ila üç saat önce keşfetmişti.

Ardından NASA, çarpışmadan yaklaşık 20 dakika önce asteroidin keşfini doğrulamıştı.

İlk başta Sar2736 geçici adıyla bilinen asteroit yaklaşık bir metre genişliğindeydi ve Evrensel Zaman'a göre 00.33 (TSİ 03.33) civarında Berlin semalarında bir görünüp bir kaybolurken kameralara yakalanmıştı.

Gökbilimcilere göre Dünya'ya yakın olan, 30 metreden küçük asteroitlerin yüzde 99'u henüz keşfedilmediğinden bu uzay taşının görülmesi de olağandışı bir olaydı.

SETI, Doğa Tarihi Müzesi'nden uzmanlar ve öğrenciler de dahil yaklaşık 12-21 kişiden oluşan özel bir ekibin 22 Ocak'taki çarpışmadan bu yana alanı tarayarak küçük parçaları aradığını açıkladı.

Öte yandan meteoritlerin sıradan karasal kayalara çarpıcı bir benzerlik göstermesi nedeniyle arama başlangıçta zorlu geçti.

İlk olarak perşembe günü büyük bir parça bulundu, ardından sırasıyla 5,3 g ve 3,1 g ağırlığında iki meteorit daha keşfedildi.

Independent Türkçe



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news