350 milyon yıllık ağaç fosili bilim insanlarını şaşkına çevirdi

"Dinozorlardan da eski"

Bilim insanları, çalışmanın yapıldığı taş ocağının sahibi Laurie Sanford'un anısına, ağaca "sanfordiacaulis" adını koyduklarını belirtti (Matthew Stimson)
Bilim insanları, çalışmanın yapıldığı taş ocağının sahibi Laurie Sanford'un anısına, ağaca "sanfordiacaulis" adını koyduklarını belirtti (Matthew Stimson)
TT

350 milyon yıllık ağaç fosili bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Bilim insanları, çalışmanın yapıldığı taş ocağının sahibi Laurie Sanford'un anısına, ağaca "sanfordiacaulis" adını koyduklarını belirtti (Matthew Stimson)
Bilim insanları, çalışmanın yapıldığı taş ocağının sahibi Laurie Sanford'un anısına, ağaca "sanfordiacaulis" adını koyduklarını belirtti (Matthew Stimson)

Kanada'da keşfedilen ağaç fosili, bilim insanlarını şaşkınlığa uğrattı. 

Ülkenin doğusundaki Yeni Brunswick eyaletinde yer alan Norton şehrindeki bir taş ocağında bulunan fosil, 350 milyon yıl öncesine ait.

Bilim insanları, bu ağacın meydana gelen büyük bir depremle adeta "diri diri gömüldüğünü" söyledi. 

Bilimsel dergi Current Biology'de dün yayımlanan araştırmanın ortak yazarlarından Matthew Stimson, "Deprem olduğunda bu ağaçlar canlıydı. Depremden sonra çok hızlı bir şekilde gölün dibine gömüldüler ve sonra göl normale döndü" dedi.

ABD'deki Colby College'dan jeoloji uzmanı Robert Gastaldo, "zaman kapsülü" diye nitelediği fosillerin dünyanın Paleozoyik dönemdeki oluşumuna dair bilgi sağlayabileceğini belirtti.

Araştırmacılar ağacın üç boyutlu modelini de hazırladı (​​​​​​​Tim Stonesifer)
Araştırmacılar ağacın üç boyutlu modelini de hazırladı (Tim Stonesifer)

251.9 ila 541 milyon yıl önceye denk gelen Paleozoyik dönemde henüz dinozorlar yoktu. Çalışmada yer almayan Pensilvanya Eyalet Üniversitesi'nden Peter Wilf, tam bir ağaç fosili bulmanın, bütünlüklü bir dinozor fosili bulmaktan çok daha zor olduğunu söyledi. 

Gastaldo, Latince adı sanfordiacaulis densifolia olan ağacın boyunun yaklaşık 4,5 metre uzunluğunda, taç kısmınınsa yaklaşık 5,5 metre çapında olduğunu belirtti. 

Akademisyen, şimdiye dek Paleozoyik dönemden taç kısmı da muhafaza edilmiş yalnızca 6 ağaç fosilinin bulunduğuna dikkat çekerek keşif karşısında "şaşkına döndüklerini" söyledi.

Fosilde yaptıkları incelemelerde, ağacın palmiyeye benzediğini ve yaklaşık 250 yaprağı olduğunu tahmin ettiklerini belirten bilim insanı, her yaprağın 1,7 metre uzunluğunda olabileceğini ifade etti. 

Araştırmaya katılmayan Kaliforniya Üniversitesi Berkeley'den paleobotani uzmanı Cindy Looy da "Bu ağacın altında dursaydınız, büyük ihtimalle size devasa bir şemsiye gibi görünürdü. Yaprakları neredeyse ışık geçirmezdi. Alışılmadık ve oldukça havalı bir bitki" ifadelerini kullandı.

Independent Türkçe



Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
TT

Bilim insanları Güneş'i karartmaya hazırlanıyor

Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)
Bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak için güneş ışığını engellemeyi hedefliyor (Reuters)

Rebecca Whittaker 

Britanyalı bilim insanları, hükümetin 50 milyon sterlinlik (yaklaşık 2,5 milyar TL) bir fonla desteklediği program kapsamında küresel ısınmayla mücadelede güneş ışığını engelleme tekniklerini deneyebilir.

Birkaç hafta içinde onaylanacak jeomühendislik projesinde bilim insanları, ışığı yansıtan parçacık bulutlarını atmosfere fırlatmak veya deniz suyu spreyleri kullanarak bulutları daha parlak hale getirmek gibi teknikleri inceleyebilir.

Başka bir yöntemse, ısıyı hapseden bir battaniye görevi gören doğal sirüs bulutlarını inceltmeyi içeriyor.

Projenin başarılı olması halinde Dünya yüzeyine daha az güneş ışığı ulaşacak ve böylece yeryüzü geçici olarak soğuyacak.

Bu, gezegeni soğutmanın nispeten ucuz bir yolu olarak düşünülse de yöntemi eleştirenler, hava örüntülerinde felaketlere yol açabileceği ve hatta yağmurları, gıda üretiminde hayati önem taşıyan bölgelerden başka yerlere kaydırabileceği uyarısında bulunuyor.

Diğer bilim insanlarıysa jeomühendisliğin, iklim değişikliğinin temel nedeni olan fosil yakıtların kullanımını durdurma çabalarını azaltabileceğini söylüyor.

Proje, ARIA diye bilinen İleri Araştırma ve Buluş Ajansı tarafından finanse ediliyor.

Birleşik Krallık hükümeti tartışmalı deneye 50 milyon sterlin ayırdı ancak gelecek 4 yıl boyunca kullanmak üzere, vergi mükelleflerinin parasından verilen toplam miktar 800 milyon sterlin (yaklaşık 41 milyar TL).

Jeomühendislik projesini yöneten ARIA Program Direktörü Profesör Mark Symes "Karbonsuzlaşma hayati önem taşıyor ancak mevcut gidişatımız, sıcaklık kaynaklı çok sayıda iklim devrilme noktasını tetikleme riski taşıyor" diyor.

Bu program, iklim felaketini önlemek için gereken zaman diliminde Dünya'yı güvenli ve sorumlu bir şekilde nasıl soğutabileceğimiz (veya soğutup soğutmamamız gerektiği) konusunda kritik ve cevapsız soruları araştıracak.

ARIA'nın geçen yıl yayımladığı bir belgede Symes bu tür devrilme noktalarına örnek vermişti. Bunlar arasında Arktik kış deniz buzlarının erimesi, Amazon yağmur ormanlarının yok olması ve bunun sonucunda ekosistem kaybı, karadaki büyük buz örtülerinin çökmesi ve bunun küresel deniz seviyesinin kayda değer derecede yükselmesine yol açması yer alıyordu.

Symes, çözümün fosil yakıtların yakılmasının durdurulması ve sera gazlarındaki fazlalıkların ortadan kaldırılması olduğunu ancak bunun, devrilme noktalarının başlangıcını önleyecek kadar hızlı gerçekleşmeyebileceğini söylüyor.

Bunun yerine bu projenin "karbonsuzlaşma için zaman kazanmamıza" katkı sağlayacağını umuyor.

Profesör Symes, projede zehirli maddeler kullanılmayacağını, açık hava deneyleri öncesinde çevresel etki değerlendirmesi yayımlanacağını ve bölgedeki topluluklara danışılacağını ifade ediyor.

Projelerin detaylarının gelecek haftalarda yayımlanması bekleniyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news