Uşak'ta 10 ila 16 milyon yıllık olduğu belirlenen 2 ağaç fosili bulundu

Çamgillere ait olduğunu tespit edilen fosillerin hangi ağaç türü olduğu ise henüz belirlenemedi

(AA)
(AA)
TT

Uşak'ta 10 ila 16 milyon yıllık olduğu belirlenen 2 ağaç fosili bulundu

(AA)
(AA)

Uşak'ın Banaz ilçesinde yol yapımı sırasında bulunan ve 10 ila 16 milyon yıl öncesine ait olduğu tespit edilen 2 ağaç fosili koruma altına alındı.

Uşak'ın Banaz ilçesi Ayrancı köyü yakınlarındaki orman kesim sahasında yol yapımı sırasında, üst tabakasının bir bölümü taşlaşmış iki ağaç kalıntısı bulundu.

Aynı köyde yaşayan Uşak Üniversitesi Coğrafya Bölümü öğrencisi Onur Erdem ile öğretmeni Uşak Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Bölümü Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selahattin Polat, kalıntıların çıktığı bölgede incelemelerde bulundu.

Kalıntılardan alınan numuneler İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesine gönderildi.

Burada yapılan incelemelerde kalıntıların 10 ila 16 milyon yıl öncesine ait çamgillere ait ağaç fosilleri olduğu belirlendi.

Ağaç fosilleri bölgeden alınarak Banaz Orman İşletme Müdürlüğü'nde koruma altına alındı.

(AA)
(AA)

"Nadir oluşumlar bunlar"

Doç. Dr. Selahattin Polat, gazetecilere yaptığı açıklamada, ağaç fosillerinin 2023 yılının Ekim ayında bölgede öğrencisi Onur Erdem tarafından fark edildiğini söyledi.

Fosillerin birinin 85 santimetre uzunluğunda, 65 santimetre çapında, diğerinin de 60 santimetre uzunluğunda, 58 santimetre çapında olduğunu aktaran Polat, "Bu fosillerin günümüzden 10 milyon ila 16 milyon yıl öncesine ait olduğunu tespit ettik. Burada fosillerin oluşmasının en büyük sebebi, Uşak'ın kuzeyinde Elmadağ volkanı diye nitelendirdiğimiz bir volkanik kütlemiz var. Bu volkanik kütle 17 milyon yıl önce faaliyetine başlıyor ve bu volkandan çıkan volkan külü, volkan kumu gibi çeşitli malzemeler bu ağaçların üzerine gelerek kapatıyor. Kapattıktan sonra da fosilleşme olayı meydana geliyor" dedi.

(AA)
(AA)

Türkiye'de bu tip fosillerin yaklaşık 10-15 noktada bulunduğunu aktaran Polat, sözlerine şöyle devam etti:

10 ila 16 milyon yıl öncesinde iklimin nasıl olduğunu, hangi ağaç türlerinin burada yaşadığını yani eski coğrafi özellikleri bu fosiller sayesinde tespit edebiliyoruz. Nadir oluşumlar bunlar. Çok nadir olarak Türkiye'de bulunuyor bu ağaç fosilleri. Dünyada da bu şekilde. Bir diğer özelliği de bazı ağaç türleri günümüzde yaşamıyor. Bu yaşamayan ağaçlardan hareketle geçmişin iklim özellikleri, coğrafi şartları hakkında detaylı bilgi elde edebiliyoruz.

Polat, ağaç fosillerinin çamgillere ait olduğunu tespit ettiklerini fakat hangi ağaç türü olduğunu henüz belirleyemediklerini sözlerine ekledi.

Fosillerin eğitim ve jeoturizm açısından da önemli olduğuna değinen Polat, bu tip fosillerin geçmişe ışık tutması açısından korunması gerektiğini belirtti.



Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
TT

Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

İspanya'da Bakır Çağı'na ait bir "mega köy"de ortaya çıkarılan nadir bir balina dişi, 4 bin yıl önce Akdeniz bölgesinde yaşayan İber halkının sanatsal yeteneklerine ışık tuttu.

2018'de İspanya'nın güneybatısındaki Valencina arkeolojik kazı alanında bulunan diş, kendi türü içinde geçmişi o döneme dayanıp İberya'da rastlanan ilk fosil oldu.

PLOS One'da yayımlanan araştırmaya göre diş muhtemelen antik bir kıyı şeridinden toplanarak Bakır Çağı zanaatkarları tarafından özenle işlendi.

4 bin 150 ila 5 bin 300 yıl önce bir sahil köyünde yaşayan zanaatkarlar, dişi muhtemelen kişisel süs eşyaları veya sembolik anlam taşıyan eserler yaparken kullanmıştı.

Çalışmanın belirttiğine göre fosil işlendikten sonra, üzerindeki aşınma ve yıpranma izleri ve yüzeyini kaplayan sert kabuktan anlaşıldığı üzere kasten gömüldü.

Bulgular, yaklaşık 40 bin yıl önce başlayan Eski Taş Çağı'ndan beri fildişinin süs eşyaları, müzik aletleri ve heykellerin yapımında kullanımı hakkındaki anlayışımızı derinleştiriyor.

Fildişi çarpıcı görünümü, dayanıklılığı ve sağlamlığıyla antik toplumların ticaret ve sosyokültürel faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmişti.

Ancak tarih öncesi çağlarda fildişinin kullanımı hakkında bildiklerimizin çoğu, fil, suaygırı, geyik ve ayılar gibi kara hayvanlarından elde edilen fildişinin incelenmesiyle elde edildi.

Daha önceki araştırmalar, İspanya'nın güneyindeki Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı toplumlarında fillerden gelen fildişinin kullanıldığını vurgulasa da deniz memelilerinden elde edilen bu malzemenin önemi hakkında pek bir şey bilinmiyor.

Valencina'da bulunan 17 santimetre uzunluğuna, 7 santimetre genişliğine ve 0,5 kilogram ağırlığa sahip balina dişi, geçmişe eşsiz bir bakış sunuyor.

Fosilin analizi, yetişkin bir ispermeçet balinasından geldiğini ortaya çıkarırken, solucanlar ve sülükayaklılardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yanı sıra köpekbalığı ısırığı şüphesi doğuran izler bulundu. Bu izler, fosilin deniz tabanında bir süre kaldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca dişte doğal yollarla oluşamayacak delikler ve belirgin kesik izleri gibi insan faaliyetine dair belirtiler tespit etti.

Araştırmacılar bu gözlemlere dayanarak balinanın muhtemelen doğal nedenlerle öldüğü, ardından cesedinin deniz tabanına battığı ve dişlerinden birinin kıyıya vurmasıyla antik İberler tarafından bulunup kullanıldığı sonucuna vardı.

Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

Henüz bir ispermeçet balinası dişinden geldiği tespit edilen fildişi eser bulunmamasına rağmen son zamanlarda Avrupa'daki arkeolojik bağlamlarda deniz kaynaklı fildişi bulgularının ortaya çıkması, tarih öncesi toplumların deniz kaynaklarını kullanımına yönelik araştırmalara yeni bir odak noktası kazandırıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/news