TUA Başkanı Kıraç: Nisanın ilk haftaları gibi Tuva'nın uzay yolculuğu gerçekleşecek

Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Kıraç, nisan ayının ilk haftalarında ikinci astronot Tuva Cihangir Atasever'in uzay yolculuğunun gerçekleşmesinin beklendiğini belirtti.

AA
AA
TT

TUA Başkanı Kıraç: Nisanın ilk haftaları gibi Tuva'nın uzay yolculuğu gerçekleşecek

AA
AA

Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Yusuf Kıraç, Türkiye'nin insanlı uzay misyonuna ilişkin, "Biz bu misyonla birlikte uzay farkındalığı ve insan kaynağı misyonumuzu da gerçekleştiriyoruz. Alper'in toplumdaki uzay farkındalığı ve insan kaynağı konusunda da katkılarını ilerleyen süreçte göreceğiz." dedi.

Kıraç, Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan (ISS) Dünya'ya iniş yolculuğunu değerlendirerek, Gezeravcı'nın ilk tedavilerin ardından Türkiye'ye dönmesini planladıklarını anlattı.

Sağlık kontrolü sürecinin 3-7 gün arası sürdüğüne dikkati çeken Kıraç, tahminlerinin Gezeravcı için daha kısa sürmesi yönünde olduğunu söyledi.

Kıraç, Gezeravcı'nın uzayda kaldığı süre boyunca 13 bilimsel deney gerçekleştirdiğini belirterek, deneylerin sonuçlarının değerlendirilmeye devam ettiğini dile getirdi.

Bugüne kadar uzay çalışmalarında yaklaşık 2 bin deneyin literatüre geçtiğine işaret eden Kıraç, şöyle devam etti:

"Artık bir Türk astronotumuzun yaptığı deneyler de literatüre geçti. Bundan sonra da inşallah akademik olarak uluslararası yayınlarda da faydası olacaktır. Biz bu misyonla birlikte uzay farkındalığı ve insan kaynağı misyonumuzu da gerçekleştiriyoruz şu anda. Alper oradayken Samsun'dan Hatay'a kadar öğrencilerimizle bir araya geldik. Alper döndükten sonra da bu heyecan devam edecek. Türkiye'nin tüm illerinden Alper'e davet var. Alper'in toplumdaki uzay farkındalığı ve insan kaynağı konusunda da katkılarını ilerleyen süreçte göreceğiz. Gençler Alper abilerini dört gözle beklesinler. Alper abileri gelecek. O da onlarla kavuşmayı bekliyor."

Atasever'in yolculuğu nisanın ilk haftası

Kıraç, nisan ayında da ikinci astronot Tuva Cihangir Atasever'i yaklaşık 80 kilometrelik bir yörünge altı uçuş için uzaya gönderecekleri bilgisini vererek, onun da yaklaşık 7 deney gerçekleştireceğini söyledi.

Atasever'in dönüşünü de heyecanla bekleyeceklerini vurgulayan Kıraç, "Nisanın ilk haftaları gibi Tuva'nın uzay yolculuğu gerçekleşecek gibi görünüyor." diye konuştu.



NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters