Beyin pili, depresyon tedavisinde umut ışığı oldu

"Ameliyattan sonraki ilk gün, o olumsuz ruh halinin ortadan kalktığını hissetmeye başladım"

Bazı bilim insanları, DBS'yle depresyon tedavisi için henüz yeterli aşamaya gelinmediğini belirtti (AP)
Bazı bilim insanları, DBS'yle depresyon tedavisi için henüz yeterli aşamaya gelinmediğini belirtti (AP)
TT

Beyin pili, depresyon tedavisinde umut ışığı oldu

Bazı bilim insanları, DBS'yle depresyon tedavisi için henüz yeterli aşamaya gelinmediğini belirtti (AP)
Bazı bilim insanları, DBS'yle depresyon tedavisi için henüz yeterli aşamaya gelinmediğini belirtti (AP)

Amerikalı bilim insanları, beyin pilini depresyon tedavisinde kullanmayı hedefliyor.

Araştırmacılar, derin beyin stimülasyonu (DBS) olarak bilinen tedavi yönetimini, ağır depresyon vakalarında da uygulamak istiyor. DBS, beynin belirli bölgelerine elektrik göndermek için kafatasının içine yerleştirilen elektrodlardan oluşan bir implant çeşidi. 

DBS, halihazırda Parkinson ve epilepsinin tedavisinde kullanılıyor. ABD merkezli haber ajansı AP'nin aktardığına göre Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) yöntemin, Tedaviye Dirençli Depresyon (TDD) hastalarında da kullanılabilmesi için inceleme ve onay sürecini hızlandırdı. 

New York'taki Mount Sinai Center for Neuromodulation adlı araştırma merkezi, DBS tedavisinin TDD üzerindeki etkilerini gözlemlemek için çalışmalar yürütüyor. 

Uzun yıllar boyunca TDD'den muzadrip Emily Hollenbeck, tedavi için bu programa katılıp DBS'yi deneyen kişilerden biri. 

Birçok ilacın yanı sıra elektroşok tedavisini de denediğini ve hiçbir şekilde kalıcı iyileşme kaydedilemediğini belirten Hollenbeck, bir doktorun tavsiyesiyle DBS'yi denemeye karar verdiğini söyledi.

Ameliyatı gerçekleştiren Dr. Brian Kopell, elektrodları beynin iki yarımküresi arasındaki bilgi iletişimini sağlayan sinir ağlarından oluşan korpus kallozumun hemen üstünde yer alan singulat korteks bölümüne yerleştirdi. Beynin bu bölümü, duyguların düzenlenmesinden sorumlu.

Kopell, normalde elektriksel aktivitenin beynin tüm alanlarına herhangi bir engelle karşılaşmadan dağıldığını belirtirken, depresyonda bu akımın beynin "duygusal devresinde" sıkışıp kaldığına dikkat çekti. Cerrah, DBS'nin bu sıkışıklı giderdiğini ve beynin elektriksel aktivitesini normal haline döndürdüğünü bildirdi. 

Hollenbeck, ameliyatın ardından kısa sürede olumlu etkileri görmeye başladığını belirterek, "Ameliyattan sonraki ilk gün, o olumsuz ruh halinin, ağırlığın ortadan kalktığını hissetmeye başladım" dedi. 

Ayrıca kendisini en mutlu eden gelişmenin tekrar müzik dinlemekten zevk alması olduğunu söyledi. 

Hollenbeck'in psikiyatristi Dr. Martijn Figee ise "Bana Vietnam yemeğinin tadını yıllar sonra gerçekten ilk kez alabildiğini söyledi. New York'a taşındığından beri tamamen boş olan evini dekore etmeye de başladı" dedi.

Kaliforniya Üniversitesi'nden Dr. Katherine Scangos, DBS'le TDD tedavisi üzerine çalışmaların 20 yıldır yapıldığına dikkat çekerek "Alanda hızlı ilerlemeler kaydediliyor. Kısa süre içinde FDA onayının da geleceğini düşünüyorum" dedi.

Independent Türkçe



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature