عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Bilim insanlarından güneş tutulması uyarısı: "Hayvanları gözlemleyin"

"Hayvanlar tutulma sırasında ne yapacağını bilmiyor"

Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
TT
TT

Bilim insanlarından güneş tutulması uyarısı: "Hayvanları gözlemleyin"

Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)

Bilim insanları, gelecek ay gerçekleşecek tam güneş tutulması nedeniyle bazı hayvanların garip davranışlar sergileyebileceğini söyledi.

Bunun için hayvanat bahçelerini inceleme altına alan araştırmacılar, kamuoyundan da evcil hayvanlarının davranışlarını not almalarını istedi.

ABD'de 2017'de görülen son güneş tutulması sırasında, flamingolar yavrularını korumak için onların çevresini sarmış, zürafalar tutuldukları kafeslerde koşmaya başlamış, kuş sürüleriyse uçmayı bırakarak ağaçlara konmuştu.

Cornell Üniversitesi Kuşbilim Laboratuvarı'ndan bilim insanı Andrew Farnsworth, "Hayvanlar tutulma sırasında ne yapacağını bilmiyor çünkü gökyüzü olayları vücutlarının adapte olabileceği bir şey değil" ifadelerini kullandı.

Farnsworth, "Tutulmalar sık değil ama nadir de değil. Biz insanlar tutulmalara göre plan yapabiliriz. Ancak yaşam süresi kısa hayvanların bunu gözlemleyebilmesi beklenmedik olurdu" diye konuştu.

2017'deki tutulma sırasında yakınlarındaki keçilerin davranışlarını gözlemleyen Allison O'Neill, NY Post'a yaptığı açıklamada keçilerin bir anda sessizleştiğini ve dinlenme pozisyonuna geçtiğini söyledi.

O'Neill, "Keçilerin davranışları çok dikkat çekiciydi. Tutulmayı izlemeyi bırakıp dikkatimizi onlara verdik. Çünkü çok planlı ve ani hareket ediyorlardı. Tutulma biter bitmez yeniden ses çıkarmaya başladılar" ifadelerini kullandı.

Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi'nden Adam Hartson-Rose ise 2017'deki tutulma sırasında Riverbanks Hayvanat Bahçesi'nde yaptığı gözlemi anlattı.

Hartson-Rose şunları söyledi:

Saçmalık olduğunu ve hayvanların hiçbir şekilde etkilenmeyeceğini düşünüyordum. Ancak hayvanat bahçesi karanlığa gömülünce, ayılar hariç tüm hayvanların davranışları değişti. Ayılarsa tamamen şaşkın görünüyordu.

Hartstone-Rose, bu tutulmada ABD genelindeki tüm hayvanat bahçelerinin incelenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

8 Nisan'da gerçekleşecek tam güneş tutulması Meksika, ABD ve Kanada'nın bazı bölgelerinden gözlemlenebilecek. 4 dakika 28 saniye sürmesi beklenen tutulma Türkiye'den görülemeyecek.

 

Independent Türkçe, NY Post, AA 

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters