Bilim insanlarından güneş tutulması uyarısı: "Hayvanları gözlemleyin"

"Hayvanlar tutulma sırasında ne yapacağını bilmiyor"

Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
TT

Bilim insanlarından güneş tutulması uyarısı: "Hayvanları gözlemleyin"

Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)
Tam güneş tutulmasının 32 milyon kişi tarafından gözlemlenebilmesi bekleniyor (Reuters)

Bilim insanları, gelecek ay gerçekleşecek tam güneş tutulması nedeniyle bazı hayvanların garip davranışlar sergileyebileceğini söyledi.

Bunun için hayvanat bahçelerini inceleme altına alan araştırmacılar, kamuoyundan da evcil hayvanlarının davranışlarını not almalarını istedi.

ABD'de 2017'de görülen son güneş tutulması sırasında, flamingolar yavrularını korumak için onların çevresini sarmış, zürafalar tutuldukları kafeslerde koşmaya başlamış, kuş sürüleriyse uçmayı bırakarak ağaçlara konmuştu.

Cornell Üniversitesi Kuşbilim Laboratuvarı'ndan bilim insanı Andrew Farnsworth, "Hayvanlar tutulma sırasında ne yapacağını bilmiyor çünkü gökyüzü olayları vücutlarının adapte olabileceği bir şey değil" ifadelerini kullandı.

Farnsworth, "Tutulmalar sık değil ama nadir de değil. Biz insanlar tutulmalara göre plan yapabiliriz. Ancak yaşam süresi kısa hayvanların bunu gözlemleyebilmesi beklenmedik olurdu" diye konuştu.

2017'deki tutulma sırasında yakınlarındaki keçilerin davranışlarını gözlemleyen Allison O'Neill, NY Post'a yaptığı açıklamada keçilerin bir anda sessizleştiğini ve dinlenme pozisyonuna geçtiğini söyledi.

O'Neill, "Keçilerin davranışları çok dikkat çekiciydi. Tutulmayı izlemeyi bırakıp dikkatimizi onlara verdik. Çünkü çok planlı ve ani hareket ediyorlardı. Tutulma biter bitmez yeniden ses çıkarmaya başladılar" ifadelerini kullandı.

Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi'nden Adam Hartson-Rose ise 2017'deki tutulma sırasında Riverbanks Hayvanat Bahçesi'nde yaptığı gözlemi anlattı.

Hartson-Rose şunları söyledi:

Saçmalık olduğunu ve hayvanların hiçbir şekilde etkilenmeyeceğini düşünüyordum. Ancak hayvanat bahçesi karanlığa gömülünce, ayılar hariç tüm hayvanların davranışları değişti. Ayılarsa tamamen şaşkın görünüyordu.

Hartstone-Rose, bu tutulmada ABD genelindeki tüm hayvanat bahçelerinin incelenmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

8 Nisan'da gerçekleşecek tam güneş tutulması Meksika, ABD ve Kanada'nın bazı bölgelerinden gözlemlenebilecek. 4 dakika 28 saniye sürmesi beklenen tutulma Türkiye'den görülemeyecek.

 

Independent Türkçe, NY Post, AA 



Dünya'nın bir uydusu daha oluyor

Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
TT

Dünya'nın bir uydusu daha oluyor

Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)
Uzmanlar, yeni çalışmanın Dünya'nın çevresinin ne kadar yoğun bir güzergah olduğunu gösterdiğini söylüyor (ESA)

Dünya, uzaydaki bir göktaşını yakalayarak iki ay boyunca uydusu yapmaya hazırlanıyor. 

Gezegene yaklaşan asteroitler bazen atmosfere girmeden uzaklaşıp gidiyor, bazen de Dünya'ya çarparak yanıyor.

Fakat bazen de gezegenin yörüngesine takılıp kısa süreliğine Ay'a eşlik ediyorlar. 

NASA'nın fonladığı Asteroit Karasal Etkili Son Uyarı Sistemi (ATLAS) teleskoplarını kullanan gökbilimciler son sınıfta yer alan bir asteroit keşfetti. 

7 Ağustos'ta gözlemlenen gökcismine 2024 PT5 adı verildi. 

Madrid Complutense Üniversitesi'nden Carlos de la Fuente Marcos ve Raúl de la Fuente Marcos, 2024 PT5'in 29 Eylül'den 25 Kasım'a kadar Dünya'nın yörüngesinde döneceğini tespit etti. 

Research Notes of the American Astronomical Society adlı hakemli dergide yayımladıkları çalışmada, yaklaşık 10 metre çapındaki asteroidin 56,6 günün ardından tekrar Güneş'in yörüngesine girerek yolculuğuna devam edeceğini aktardılar. 

Dünya'nın yörüngesine bu şekilde giren asteroitlere mini uydu adı veriliyor. Ancak zaman zaman uzay çöpleri gibi yapay cisimler de mini uydu sanılabiliyor.

Raúl de la Fuente Marcos "Ne zaman yörüngesi Dünya'ya bu kadar benzeyen bir cisim keşfedilse, onun aslında bir uzay enkazı olma ihtimali var" diyor. 

Fakat yapılan gözlemlerin 2024 PT5'in doğallığına "şüphe bırakmadığını" ekliyor. 

Diğer yandan bazı bilim insanları, bu küçük asteroidin aslında mini uydu olmadığını savunuyor. Mini uyduların Dünya'nın çevresinde en az bir tam tur atması gerekiyor ve 2024 PT5, tam bir daire çizmeden yörüngeden ayrılacak.

İlginç bir şekilde Ay'ın kısa süreli yoldaşının kendisinden kopmuş olma ihtimali de var. 

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndan Paul Chodas, asteroidin geçmiş hareketlerinin, Ay'ın geçirdiği bir çarpışmadan kopmuş bir parça olabileceğine işaret ettiğini söylüyor. Fakat bu kesin bir şekilde doğrulanmadı.

Kasımda Dünya'nın yörüngesini terk edecek 2024 PT5'in Ocak 2025'te geri dönmesi bekleniyor. Bu ziyaretini daha kısa tutacak asteroit, muhtemelen 2055'te tekrar gelecek.

2024 PT5, küçüklüğü ve pek ışık yaymaması nedeniyle muhtemelen amatör teleskoplarla gözlemlenemeyecek. 

Independent Türkçe, IFL Science, New York Times, Research Notes of the American Astronomical Society