Esnek güneş panellerinde rekor verimliliğe ulaşıldı

Basılmış levhalar araba tavanlarına veya tentelere takılabilir ve araştırmacılar bunun yenilenebilir enerji sektöründe "ezber bozduğunu" söylüyor

Dr. Doojin Vak, "mucize malzeme" perovskitten üretilen basılmış esnek güneş pilleri rulosunu tutuyor (CSIRO)
Dr. Doojin Vak, "mucize malzeme" perovskitten üretilen basılmış esnek güneş pilleri rulosunu tutuyor (CSIRO)
TT

Esnek güneş panellerinde rekor verimliliğe ulaşıldı

Dr. Doojin Vak, "mucize malzeme" perovskitten üretilen basılmış esnek güneş pilleri rulosunu tutuyor (CSIRO)
Dr. Doojin Vak, "mucize malzeme" perovskitten üretilen basılmış esnek güneş pilleri rulosunu tutuyor (CSIRO)

Bilim insanları, "mucize malzeme" denen perovskiti kullanarak esnek güneş panellerinde rekor seviyede verimlilik elde etti.

Avustralya ve Birleşik Krallık'taki araştırmacıların geliştirdiği hafif güneş panelleri, Güneş enerjisinin yüzde 11'ini elektriğe dönüştürebildi ve bu oran onları ticari kullanıma uygun hale getirdi.

Esneklikleri, kavisli çatılar, tenteler ve hatta araçlar gibi daha önce mümkün olmayan yerlerde de kullanılabilecekleri anlamına geliyor.

Cambridge Üniversitesi, Monash Üniversitesi, Sidney Üniversitesi ve New South Wales Üniversitesi'nden bilim insanlarından oluşan uluslararası ekip, güneş pillerini bükülebilir rulolar üzerine basmak için yeni bir teknik kullanarak bu büyük atılımı gerçekleştirdi.

Araştırma projesine liderlik eden Avustralya devlet kurumu Milletler Topluluğu Bilim ve Endüstriyel Araştırmalar Örgütü (Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation/CSIRO), testler sırasında elde edilen hem ölçek hem de verimliliğin bu teknolojiyi yenilenebilir enerji sektörü için "gerçek bir ezber bozucu" haline getirdiğini söyledi.

Kurumun açıklamasında, "Hücreler, gazete baskısına benzer rulodan ruloya tekniğiyle basılıyor ve bu da sürekli, büyük ölçekli üretime olanak sağlıyor" dendi.

Verimlilikteki çarpıcı artış, ticari olarak uygulanabilir perovskit güneş pilinin büyük ölçeklerde üretiminin önünü açıyor.

Perovskit, geleneksel silikon (PV) güneş pillerindeki sadece yüzde 29'a kıyasla silikonla birleştirildiğinde yüzde 43'lük teorik bir sınır sunan güneş panellerinin verimliliğini muazzam ölçüde artırma potansiyeli nedeniyle geniş çapta övülüyor.

Geçen kasımda Çin'deki araştırmacılar, silikon-perovskit tandem güneş pili kullanarak güneş panelinden elektrik üretiminde verimlilik rekorunu kırmış ve laboratuvar koşullarında yüzde 33,9 verimliliğe ulaşmıştı.

Bu rekorun çok uzağında olmasına rağmen, son testlerde elde edilen yüzde 11'lik verim, halihazırda esnek basılmış güneş panellerinin sunduğu yaklaşık yüzde 1 veya 2 verimlilik seviyelerinden çok daha yüksek.

Araştırmacılar, afet yardımından uzay araştırmalarına kadar her alanda kullanılabileceklerini söylerken, bir sonraki zorluk, bunların boyutunu seri üretime uygun şekilde büyütmek.

CSIRO, yeni nesil güneş panellerini daha da geliştirmek ve ticarileştirmek için halihazırda sektördeki ortaklarla işbirliği arayışında olduğunu açıkladı. 

Yeni güneş panelleri, Nature Communications dergisinde yayımlanan "The first demonstration of entirely roll-to-roll fabricated perovskite solar cell modules under ambient room conditions" (Ortam odası koşullarında tamamen rulodan ruloya üretilmiş perovskit güneş pili modüllerinin ilk ispatı) başlıklı çalışmada detaylandırıldı.

Independent Türkçe



"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

"Arka kapı" tehlikesi: 250 dosya ChatGPT'yi zehirlemeye yetiyor

(Unsplash)
(Unsplash)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

Araştırmacılar, OpenAI'ın ChatGPT'si ve Google'ın Gemini'ı gibi yapay zeka modellerinin, eğitim verilerine yalnızca küçük bir bozulmuş veri örneği eklenerek "zehirlenebileceği" uyarısını yaptı.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Enstitüsü, Alan Turing Enstitüsü ve yapay zeka firması Anthropic'in ortak yürüttüğü çalışma, 250 kadar az sayıda belgenin büyük dil modellerinin (LLM'ler) anlamsız metinler üretmesine yol açan bir "arka kapı" zafiyeti oluşturabileceğini ortaya koydu.

Bu açık özellikle endişe verici çünkü en popüler LLM'ler, kişisel internet siteleri ve blog yazıları da dahil internetteki herkese açık metinlerle önceden eğitiliyor. Bu da herhangi birinin yapay zeka modelinin eğitim verilerine dahil olabilecek içerik üretmesini mümkün kılıyor.

Anthropic, konuyu detaylandıran blog yazısında "Kötü niyetli aktörler, zehirlenme diye bilinen süreçte modelin istenmeyen veya tehlikeli davranışları öğrenmesini sağlamak için bu yayınlara belirli bir metin enjekte edebilir" dedi.

Arka kapı eklemek de bu saldırı türünden. Arka kapılar, modelden normalde gizli kalacak belirli bir davranışı tetikleyen özel ifadelerdir. Örneğin bir saldırgan komut isteminde olduğu gibi rasgele bir tetikleyici ifade içerdiğinde LLM'ler hassas verileri dışarı sızdıracak şekilde zehirlenebilir.

Bulgular yapay zeka güvenliğine dair endişelere yol açarken araştırmacılar, bunun teknolojinin hassas uygulamalarda kullanılma potansiyelini sınırladığını söylüyor.

Alan Turing Enstitüsü'nden Dr. Vasilios Mavroudis ve Dr. Chris Hicks, "Sonuçlarımız şaşırtıcı ve endişe vericiydi: Bir LLM'yi zehirlemek için gereken kötü niyetli belge sayısı (yaklaşık 250), modelin veya eğitim verilerinin boyutundan bağımsız olarak neredeyse sabitti" diye yazdı.

Başka bir deyişle, veri zehirleme saldırıları daha önce sanılandan daha uygulanabilir olabilir. Bir saldırgan için örneğin 250 zehirli Wikipedia makalesi yaratmak nispeten kolay olacaktır.

Riskler, "Poisoning attacks on LLMs require a near-constant number of poison samples" (LLM'lere yönelik zehirleme saldırıları neredeyse sabit sayıda zehir örneği gerektiriyor) başlıklı, hakem kontrolünden geçmemiş makalede detaylandırıldı.

The Independent yorum için Google ve OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe, independent.co.uk/tech


Elon Musk, Twitter davasında uzlaşmaya gitti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Elon Musk, Twitter davasında uzlaşmaya gitti

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Teknoloji milyarderi Elon Musk, kıdem tazminatlarıyla ilgili anlaşmazlıkta kendisine 128 milyon dolardan fazla tazminat istemiyle dava açan işten çıkarılmış Twitter yöneticileriyle uzlaşmaya vardı.

Musk, Ekim 2022'de Twitter'ı satın aldığında CEO Parag Agrawal, Finans Direktörü Ned Segal, Hukuk Direktörü Vijaya Gadde ve Baş Hukuk Müşaviri Sean Edgett dahil çalışanlar arasında büyük bir tasfiye gerçekleştirmişti.

Bu eski yöneticiler Mart 2024'te, Musk'a ve yeniden markalaştırdığı X sosyal medya platformuna, kendilerine ödenmesi gerektiğine inandıkları kıdem tazminatını karşılamak üzere 128 milyon dolardan fazla toplu bir meblağ için dava açmıştı.

Geçen hafta teslim edilen ve ilk olarak çarşamba günü The Verge tarafından haberleştirilen mahkeme belgelerinde, Musk ve X'in davada "belirli koşulların yerine getirilmesini gerektiren" bir uzlaşmaya vardığı ortaya çıktı.

Belgelerde uzlaşma miktarına yer verilmedi. The Independent yorum için Musk ve davacıların avukatlarına ulaştı.

Musk, Nisan 2022'de Twitter'ı satın almayı kabul etmiş ancak birkaç ay sonra satın alma işleminden vazgeçeceğini söylemişti. Twitter, anlaşmayı tamamlamaya zorlamak için teknoloji devine dava açacak kadar ileri gitmişti.

Musk o sonbaharda 44 milyar dolarlık anlaşmayı tamamladıktan sonra Agrawal ve diğer üst düzey çalışanları hızla kovmuştu. Davaya göre yöneticiler Musk'ı, "özel bir öfke" duyduğu bir grubun kıdem tazminatları için daha fazla para ödemekten kaçınmaya çalışmakla suçladı.

Grup davada, "Musk Davacıların kıdem tazminatlarını ödemek istemediğine karar verdiği için, onları sebepsiz yere işten çıkardı, ardından sahte bir neden uydurdu ve çeşitli şirketlerinin çalışanlarını kararını onaylamaları için atadı" dedi.

asdfer
Musk, başlangıçta anlaşmadan caymaya çalıştıktan sonra Twitter'ı satın almayı kabul etmişti (AFP)

Dava, Walter Isaacson'ın Musk hakkındaki biyografisine atıfta bulunuyor. Biyografide teknoloji devinin Twitter anlaşmasını yöneticilerin hisse senedi opsiyonlarını hak etmelerini önlemek için bir gün erken sonuçlandırdığını söylüyor.

Isaacson, Musk'ın "bu gece sonuçlandırmakla yarın sabah yapmak arasında kurabiye kavanozundaki farkın 200 milyon dolar" olduğunu söylediğini aktarıyor.

Ağustosta Musk ve X'in işten çıkarılan yaklaşık 6 bin işçinin kıdem tazminatı konusunda 500 milyon dolarlık davada "prensipte" uzlaşmaya vardığı açıklanmıştı.

Reuters'ın haberine göre, Twitter'ın yan haklar programlarını denetleyen Courtney McMillian ve operasyon müdürü Ronald Cooper tarafından açılan davada, çoğu çalışanın temel ücretlerinin iki ayını ve işte geçirdikleri her tam yıl için bir haftalık ücret almaları beklenirken, en fazla bir aylık kıdem tazminatı teklif edildiği, işten çıkarılan pek çok işçiye ise hiçbir ek ödeme yapılmadığı öne sürülmüştü.

Independent Türkçe


OpenAI, ChatGPT’yi uygulama merkezine dönüştürüyor

ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)
ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)
TT

OpenAI, ChatGPT’yi uygulama merkezine dönüştürüyor

ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)
ChatGPT, 800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu (AFP)

OpenAI, dünyanın en büyük bazı uygulamalarıyla ortaklık kurarak ChatGPT kullanıcılarının çalma listeleri oluşturma veya emlak ilanlarını arama gibi görevleri gerçekleştirmesine olanak tanıdı.

800 milyondan fazla kullanıcısıyla dünyanın en popüler yapay zeka sohbet botu, artık sohbetlerde ilgili uygulamaları öne çıkaracak.

OpenAI bir blog yazısında, "ChatGPT doğru anda bir uygulama önerdiğinde veya isimlerini belirttiğinde bunları keşfedebilirsiniz" ifadelerini kullandı.

ChatGPT kullanıcıları için uygulamalar sohbette onlara eşlik eder ve bağlama uyum sağlayarak daha fazla şey yaratmalarına, öğrenmelerine ve uygulamalarına yardımcı olur... ChatGPT'deki bu yeni nesil uygulamaların büyüsü, haritalar, çalma listeleri ve sunumlar gibi tanıdık ve etkileşimli öğeleri, sohbet yoluyla etkileşim kurmanın yeni yollarıyla harmanlamasında yatıyor.

Booking.com, Expedia, Spotify ve Zillow gibi uygulamalar ChatGPT'ye bağlanabilecek ve kullanıcıların uygulama üzerinden görevler gerçekleştirmesine ve soru sormasına olanak tanıyacak.

OpenAI'ın bunun nasıl çalışabileceğine dair sunduğu birkaç örnekte kullanıcılar, yapay zeka sohbet botundan Spotify'da bir parti için çalma listesi oluşturmasını veya Zillow'da emlak ilanları aramasını istedi.

OpenAI'ın bahsettiği gelecekteki işbirlikleri arasında DoorDash, Instacart ve Uber var ve diğer uygulama geliştiricileri de hizmetlerini yeni bir yazılım seti aracılığıyla entegre edebilecek.

OpenAI CEO'su Sam Altman, şirketin yıllık geliştirici konferansında, "ChatGPT'nin, insanların ilerleme kaydetmesi, daha üretken, daha yaratıcı olması, daha hızlı öğrenmesi ve hayatlarında yapmaya çalıştıkları her şeyi daha iyi yapması için harika bir yol sunmasını istiyoruz" dedi.

Bu, kullanıcıların sohbet edebileceği, etkileşimli, uyarlanabilir ve kişiselleştirilmiş yeni nesil uygulamaların önünü açacak.

Yakın zamanda yapılan bir OpenAI hisse senedi satışı, şirketin değerini 500 milyar dolara çıkarmış ve onu, Elon Musk'ın SpaceX'ini geride bırakarak dünyanın en değerli özel şirketi haline getirmişti. Bu, şirketin henüz kâr elde etmemiş olmasına rağmen gerçekleşti.

OpenAI geliştirici konferansındaki bir soru-cevap oturumunda Altman, yapay zeka sektörünü "bir nevi coşkulu" diye nitelendirdi ancak "gerçek değer yaratılacağını" iddia etti.

Yeni özellik halihazırda sadece AB dışındaki ChatGPT kullanıcılarının erişimine açık.

Independent Türkçe