Dünyaya en yakın kuasarın çevresinin alışılmadık biçimde sakin ve soğuk olduğu belirlendi

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), "H1821+643" adı verilen kuasarın çevresindeki gaz yoğunluğunun, benzerlerinden çok daha fazla ve çevresindeki sıcaklığın çok daha düşük olduğunu ortaya koydu.

AA
AA
TT

Dünyaya en yakın kuasarın çevresinin alışılmadık biçimde sakin ve soğuk olduğu belirlendi

AA
AA

NASA'dan yapılan açıklamaya göre, Chandra X-ışını Gözlemevi kullanılarak Dünya'ya 3,4 milyar ışık yılı uzaklığıyla en yakın kuasar olan "H1821+643"ün özellikleri incelendi.

Söz konusu araştırmada, bir galaksi kümesi içinde bulunan "H1821+643"ün kütlesine rağmen çevresine etkisinin benzerlerinden daha az olduğu ortaya çıktı.

Helen Russell ve ekibi tarafından yapılan araştırmada, kuasarların normalde çekim güçleriyle merkezinde bulundukları galaksilerden yoğun madde çektikleri ve sonrasında yüksek miktarda radyasyon yayarak güçlü akımlarla madde püskürttüklerinin altı çizilirken "H1821+643"ün bu konuda benzerlerine göre aynı etkileri göstermediği belirtildi.

Diğer süper kütleli kara delikler galaksiler arası gazların soğumasını azaltarak yıldız oluşumuna yardımcı olurken "H1821+643"ün çevresindeki maddelere yakınlığı ve halen aktif olmasına rağmen benzer biçimde davranmadığı belirlendi.

"H1821+643"ün çevresindeki gazın diğer kuasarlar gibi sıcak ve türbülanslı olmadığı kaydedilen araştırmada, söz konusu kuasarın kütlesine rağmen çevresinde sakin koşullar ve düşük sıcaklıkların gözlemlendiği ifade edildi.

Söz konusu kuasarın bulunduğu galaksinin merkezindeki kara deliğin çevresinde bulunan gaz yoğunluğu. alışılmadık biçimde yüksekken gaz sıcaklıklarının merkeze uzak alanlardan bile çok daha düşük olduğu tespit edildi.

Bulgular, "H1821+643"ün, kuasarlar ve içinde bulundukları galaksilerin çekim güçleri hakkında bugüne kadar bilinenlerden farklı özellikler gösterdiğini ortaya çıkardı.



Güneş sıradaki döngüsünün ilk işaretini yıllar önceden gösterdi

5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)
5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)
TT

Güneş sıradaki döngüsünün ilk işaretini yıllar önceden gösterdi

5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)
5 Mayıs 2024'te meydana gelen büyük Güneş lekesi (NASA/SDO/HMI)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Güneş'in, mevcut döngüsünün henüz yarısında olmasına rağmen bir sonraki faaliyet döngüsüne başladığının ilk işaretlerini tespit eden bilim insanlarının keşfi, Güneş fırtınalarının daha iyi modellenmesini sağlayabilir.

11 yıllık döngüler sırasında Güneş, leke sayısının ve aktivite yoğunluğunun artarak zirveye ulaşmasıyla yoğun Güneş fırtınaları ihtimalinin en yüksek seviyeye taşındığı dönemlerden geçiyor.

Güneş halihazırda 25. döngüsünün en yüksek aktivitesine, yani  "solar maksimuma" yaklaşıyor. Bu döngü, Güneş aktivitesinin kapsamlı bir şekilde kaydedilmeye başlandığı 1755'ten bu yana gerçekleşen 25. döngü olması nedeniyle bu şekilde adlandırılıyor.

Bu döngünün 6 yıl daha devam etmesi beklenirken, Birmingham Üniversitesi'nden bilim insanları bir sonraki Güneş döngüsünün ilk işaretlerini keşfetti.

Solar maksimum sırasında Güneş, manyetik alanını çevirerek kutuplarının yerini değiştiriyor ve bu da yıldızın yüzeyindeki aktiviteyi etkileyerek Dünya'ya daha fazla Güneş patlaması gönderiyor.

Güneş'in aktivitesinin tavan yaptığı dönemdeki güçlü Güneş fırtınaları, düşük irtifalarda bile parlak auroralara yol açabiliyor.

Ayrıca yörüngedeki uydulara, elektrik şebekelerine ve telekomünikasyon sistemlerine de zarar verebiliyorlar.

Araştırmacılar Güneş döngüsünü, yıldızın içindeki ses dalgalarını ölçüp bunların nasıl döndüğünü izleyerek takip ediyor.

Bunlar, 11 yıllık döngü boyunca Güneş'in ekvatoruna ve kutuplarına doğru dönen ve göç eden, Güneş burulma salınımı adlı hızlı hareket eden şeritlerden oluşan bir örüntü gibi görülebilir.

Bilim insanları daha hızlı dönen şeritlerin bir sonraki Güneş döngüsü başlamadan önce ortaya çıktığını biliyor.

Araştırmacılar, bu şekilde dönen şeritleri gösteren yeni verilere dayanarak bir sonraki Güneş döngüsünün başladığına dair zayıf işaretler buldu.

Birmingham Üniversitesi'nden Rachel Howe "Plan üzerinde bir Güneş döngüsü, yani 11 yıl geriye gidince, 2017'de gördüğümüz şekille birleşiyor gibi görünen benzer bir şey görülüyor. Bu şekil, mevcut Güneş döngüsü 25. Döngü'nün bir özelliği haline geldi" diyor.

2030'a kadar resmen başlamayacak 26. Döngü'nün muhtemelen ilk izlerini görüyoruz.

Bilim insanları daha fazla veriyle, Güneş'in faaliyet döngüsünü yönlendiren plazma ve manyetik alanların karmaşık dansında bu akışların oynadığı rolü daha iyi anlamayı umuyor.

Dr. Howe, "Yaklaşık 6 yıl sonra başlayacak 26. Döngü'de bu örüntünün tekrarlanacağına dair ilk ipucunu görmek heyecan verici" diyor.