"Gökyüzündeki süperyat" sürdürülebilir seyahati değiştirmeye geliyor

İlk Airlander 10'in 2028 itibarıyla uçması planlanıyor

Hibrit hava aracı Akdeniz'e doğru yola çıkacak (Hybrid Air Vehicles)
Hibrit hava aracı Akdeniz'e doğru yola çıkacak (Hybrid Air Vehicles)
TT

"Gökyüzündeki süperyat" sürdürülebilir seyahati değiştirmeye geliyor

Hibrit hava aracı Akdeniz'e doğru yola çıkacak (Hybrid Air Vehicles)
Hibrit hava aracı Akdeniz'e doğru yola çıkacak (Hybrid Air Vehicles)

Birleşik Krallık'ın Doncaster kentinde kurulacak yeni hava gemisi üretim tesisi, Hybrid Air Vehicles'ın (HAV) 2028'de havalanması planlanan "yeşil" hava aracı filosunun oluşturulmasına katkı sunacak.

Doncaster Belediye Meclisi ve HAV, Carcroft Common köyünde amiral gemisi niteliğinde bir Airlander 10 üretim merkezi için planlarını açıkladı.

HAV'ın "ultra düşük emisyonlu" ve "dünyanın en verimli büyük hava aracı" diye tanımladığı Airlander 10, saatte yaklaşık 160 km hıza ulaşabiliyor.

Doncaster North Milletvekili Ed Miliband şunları söyledi: 

Bu, Carcroft ve Doncaster için kesinlikle şahane bir haber. Bu yeni üretim tesisi, bölgede çok ihtiyaç duyulan 1200'den fazla yüksek vasıflı istihdam yaratacak ve yeşil havacılığı bir adım daha yaklaştıracak.

Şirket Carcroft Common tesisinde yılda 24 kadar Airlander 10 hava aracı üretmeyi hedefliyor.

Yanıcı olmayan helyumla havada kalan hibrit araç, 100 yolcu veya 10 tona kadar yük taşıma kapasitesine sahip.

Doncaster Belediye Başkanı Ros Jones, "Doncaster Şehri, büyümeyi desteklemek için yeni teknolojiyi benimsemede ön saflardadır ve önerilen Hybrid Air Vehicles tesisi sadece iddialı büyüme stratejimizin değil, aynı zamanda yeni yeşil gelişmiş üretim ve sürdürülebilir endüstriyel yeniliğe odaklanan öncü iklim değişikliği hedeflerimizin de bir parçası" dedi.

Independent

Hybrid Air Vehicles CEO'su Tom Grundy, yeni üretim merkezinin "yılda 1 milyar sterlinlik (yaklaşık 40,7 milyar TL) bir ihracat" yaratacağına inanıyor.

Grundy, "Temiz uçuşu yeniden düşünme vizyonumuz, Doncaster Belediye Meclisi ve Güney Yorkshire bölgesi tarafından her adımda güçlü bir destekle karşılandı" diye ekledi.

İspanyol bölgesel havayolu şirketi Air Nostrum bu hava taşıtını ilk kullanan şirket olacak ve sadece 4 yıl içinde 20 Airlander 10'den oluşan bir filoyu Akdeniz'e götürmeyi planlıyor.

Projenin geliştirilmesi, Airlander 10'in 2016'daki ikinci uçuş denemesinde düşmesinden 8 yıl sonra gerçekleşti.

Kısmen uçak kısmen hava gemisi olan 98 metre uzunluğundaki araç, ikinci uçuş denemesinin sonunda Cardington Airfield üssüne inerken burun üstü çakıldığında mürettebattan kimse yaralanmamıştı.

HAV'dan bir sözcü şunları söylemişti: 

Airlander 10 prototipi ikinci deneme uçuşunu gerçekleştirip 100 dakika uçtu. Planlanan tüm görevlerini tamamlayıp iniş için Cardington'a döndü. Airlander sert bir iniş gerçekleştirdi ve uçuş güvertesinin ön kısmında halihazırda değerlendirilen bir miktar hasar meydana geldi.

 Independent Türkçe



Muzun nesli tükenmesin diye uğraşan bilim insanlarından müjde

Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)
Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)
TT

Muzun nesli tükenmesin diye uğraşan bilim insanlarından müjde

Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)
Bugün satılan muzlarla, 1950'lerdekiler aynı değil (Pexels)

Dünya genelindeki muzlar halihazırda iki hastalıktan dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Fakat sevilen meyvenin soyunun tükenmesini önlemeye çalışan bilim insanları son dönemde önemli adımlar atıyor. Uzmanlar başarıya ulaşmaları halinde halkın hiçbir şeyi fark etmeyeceğini söylüyor. 

1950'lerde üretilen Gros Michels muzları, bir mantar türünün yol açtığı Panama hastalığı yüzünden yok olmuştu.

Bu yüzden şirketler, hastalığa dirençli Cavendish muzlarını yetiştirmeye başlamış ve krizin üstesinden gelinmişti. Bu muz çeşidi halihazırda küresel muz ihracat pazarının yüzde 99'unu oluşturuyor.

Ancak aynı hastalığın farklı bir versiyonu 1990'lardan beri Cavendish cinsini de tehdit ediyor. Marketlerde satılan muzlar birbirinin kopyası olduğu için bir bitkinin hastalığa yakalanması diğerlerini de tehlikeye atıyor. 

Başka bir mantar türünün yol açtığı siyah sigatoka hastalığı da muzları tükenme riskiyle karşı karşıya bırakıyor. 

Bu hastalık halihazırda fungisitler sayesinde tedavi edilse de bazı bölgelerdeki mantarlar kimyasallara direnç göstermeye başladı. 

Bilim dünyası bir yandan hastalıkların çözümünü ararken diğer yandan da yeni muz türleri yetiştirmeye çalışıyor. 

Ağustosta yapılan bir çalışmada bugünkü Panama hastalığına yol açan varyantın, 20. yüzyıldakinden evrimleşmediği bulunmuştu. 

Bilim insanları, hastalığın arkasındaki mekanizmayı artık daha iyi anladıkları için tedavi umudu doğduğunu düşünüyor.

ABD merkezli muz üreticisi Chiquita Brands International ise araştırma şirketi KeyGene, Musaradix adlı girişim ve Hollanda'daki Wageningen Üniversitesi'yle işbirliği içinde yürütülen projede, Yelloway 1 adlı yeni bir muz türü geliştirdiğini geçen ay duyurmuştu. 

İki hastalığa da dirençli bu bitkinin serada yetiştirildiği ancak henüz mevye vermediği aktarılmıştı. 

Bu yılın sonunda Filipinler'e ekilmesi planlanan Yelloway 1 bitkileri, daha sonra Cavendish muzlarıyla çiftleştirilecek. Bu sayede hem tadı ve görüntüsü halihazırda satılan muzlara benzeyen hem de hastalığa dirençli meyveler üretilmesi amaçlanıyor. 

Chiquita Sürdürülebilirlik Direktörü Peter Stedman şöye diyor:

Birkaç yıl içinde muzunuzda herhangi bir değişiklik görmezseniz, harika bir iş çıkardık demektir. 

Avustralya'daki Queensland Üniversitesi'nden araştırmacılar ise yabani bir muz bitkisinden bir geni Cavendish'e yerleştirerek Panama hastalığına dirençli, genetiği değiştirilmiş bir muz geliştirdi.

Meyvenin tadı ve görüntüsünün aynı kalması beklense de genetiğinin değiştirilmiş olması endişe yaratıyor. 

Halk, genetiği değiştirilmiş gıdalara karşı temkinli davranırken, Avrupa gibi bölgelerde bu ürünlerle ilgili katı düzenlemeler olması engel teşkil ediyor.

Queensland Üniversitesi'nden Andre Drenth "Orada öylece duruyor. Belki yurtdışından birileri almak isteyebilir" diyerek ekliyor:

Bir pazarlama sorunu var, yasal bir sorun var ama teknik bir sorun yok.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Popular Science, Nature Microbiology