عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Jurassic Park'taki DNA yöntemi gerçek oldu

T-REX, dijital verilerin de korunmasını sağlıyor

Jurassic Park'taki dinozorlar, kehribarda korunmuş DNA'dan geliyor (Universal Pictures)
Jurassic Park'taki dinozorlar, kehribarda korunmuş DNA'dan geliyor (Universal Pictures)
TT
TT

Jurassic Park'taki DNA yöntemi gerçek oldu

Jurassic Park'taki dinozorlar, kehribarda korunmuş DNA'dan geliyor (Universal Pictures)
Jurassic Park'taki dinozorlar, kehribarda korunmuş DNA'dan geliyor (Universal Pictures)

Bilim insanları Jurassic Park'tan aldıkları ilhamla DNA'yı kehribar benzeri bir yapıda muhafaza etme yöntemi geliştirdi. Bu sayede sadece genomlar değil görüntü ve müzik de depolanabiliyor. 

Steven Spielberg'ün meşhur filmindeki bilim insanları, milyonlarca yıldır kehribar içinde saklanan DNA'yı kullanarak dinozorları yeryüzüne geri getiriyordu. 

Bu düşünceden yola çıkan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) araştırmacıları, kendilerinin ürettiği ve kehribara benzeyen cam gibi bir polimerde DNA'yı zarar görmeden sakladı.

Halihazırda kullanılan muhafaza yöntemleri dondurucu soğuklar ve yüksek miktarda enerji gerektiriyor. Yeni teknikteyse DNA, sıcaklık veya nemden zarar görmeden oda sıcaklığında korunabiliyor. 

MIT'li araştırmacılar daha önce DNA'yı silisyum dioksit denen bir kimyasal bileşikte korumayı başarmıştı. Ancak muhafaza etme süreci günler alırken, DNA'yı bileşikten çıkarmak için tehlikeli maddeler kullanılması gerekiyor.

Hakemli dergi Journal of the American Chemical Society'de 12 Haziran'da yayımlanan araştırmanın kıdemli yazarı James Banal "DNA'yı dondurmak onu korumanın bir numaralı yolu olsa da çok pahalı ve ölçeklendirilemiyor" diyerek ekliyor:

Yeni muhafaza yöntemimizin, dijital bilgileri DNA'da saklamanın geleceğini yönlendirebilecek bir teknoloji olacağını düşünüyorum.

Muazzam seviyede bilgi depolama kapasitesine sahip DNA yalnız biyolojik değil, dijital verileri de saklayabiliyor. Dijital depolama sistemleri bunu bilgiyi 0 ve 1 halinde kodlayarak yaparken DNA da temel yapı birimleri adenin, sitozin, guanin ve timini kullanarak bu işlemi gerçekleştiriyor.

Araştırmacılar T-REX (Thermoset-REinforced Xeropreservation / Termosetle Güçlendirilmiş Kurutarak Muhafaza) adını verdikleri yeni saklama yönteminde DNA'nın 75 dereceye kadar sıcaklıklarda korunabildiğini aktarıyor. Ayrıca bu şekilde bir depolama, silisyum dioksitin aksine sadece birkaç saat alıyor. 

Bu yöntemi kullanarak Jurassic Park'ın jenerik müziği, Özgürlük Bildirgesi ve MIT logosunun DNA kodlamasını depolayan araştırmacılar, DNA'yı çıkardıktan sonra verilerin hasara uğramadığını gözlemledi. 

Araştırmacılar halihazırda daha uzun süreli depolama için polimeri kapsüllere dönüştürmeyi planlıyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Science Daily, Journal of the American Chemical Society

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Düşük talebe rağmen hayati bir iletişim aracı… Çağrı cihazlarını kim kullanıyor?

Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
TT
TT

Düşük talebe rağmen hayati bir iletişim aracı… Çağrı cihazlarını kim kullanıyor?

Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)

Reuters tarafından yayınlanan bir rapora göre, cep telefonlarının dünyanın ana iletişim aracı haline gelmesiyle birlikte, ‘çağrı cihazı’ olarak bilinen telsizler büyük ölçüde geçmişte kaldı. Söz konusu cihazlara olan talep 1990'larda zirveye ulaştıktan sonra zamanla azaldı.

Ancak bu küçük elektronik cihazlar, dayanıklılıkları ve uzun pil ömürleri sayesinde sağlık ve acil servis gibi bazı alanlarda halen hayati bir iletişim aracı.

İngiltere'de büyük bir hastanede çalışan kıdemli bir cerrah, “Çağrı cihazları, yanıt gerektirmeyen mesajlar göndermek açısından çok sayıda insanla iletişim kurmanın en ucuz ve en etkili yoludur” dedi. Cerrah, çağrı cihazlarının ülkedeki her Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) kuruluşunda doktorlar ve hemşireler tarafından yaygın olarak kullanıldığını ifade etti.

Kıdemli cerrah ayrıca, bu cihazların ‘insanlara nereye, ne zaman ve neden gideceklerini söylemek için kullanıldığını’ belirtti.

Çağrı cihazları salı günü Hizbullah üyeleri tarafından kullanılan binlerce cihazın Lübnan genelinde eş zamanlı olarak patlatılmasıyla manşetlere taşındı. Söz konusu patlamalar, en az dokuz kişinin ölümüne, yaklaşık 3 bin kişinin de yaralanmasına neden oldu.

Lübnanlı üst düzey bir güvenlik kaynağı ve başka bir kaynak, cihazların içine patlayıcıları yerleştirenin İsrail dış istihbarat servisi Mossad olduğunu söyledi.

Resmî verilere göre NHS 2019 yılında yaklaşık 130 bin çağrı cihazı kullanıyordu ve bu rakam dünyadaki tüm çağrı cihazlarının yüzde onundan fazlasına tekabül ediyordu.

Hastanelerin acil servislerinde çalışan doktorlar iş yerinde bu cihazları kullanıyor.

NHS'den kıdemli bir doktor, birçok çağrı cihazının siren çalabildiğini ve ardından gruplara sesli mesaj gönderebildiğini, böylece tüm sağlık ekiplerinin aynı anda acil bir durum için uyarılabildiğini söyledi. Cep telefonu kullanarak bu mümkün değil.

Kraliyet Ulusal Can Kurtarma Kurumu'ndan (RNLI) bilgili bir kaynak, kurumun mürettebatını uyarmak için çağrı cihazları kullandığını bildirdi. Kuruluş ise bu konu hakkında yorum yapmadı.

Cep telefonları

Çağrı cihazlarını takip etmek, GPS gibi modern navigasyon teknolojilerinden yoksun oldukları için cep telefonlarından daha zor olabilir.

Bu da onları geçmişte ABD'de başta uyuşturucu kaçakçıları olmak üzere suçlular arasında popüler bir tercih haline getirdi.

Ancak eski bir FBI ajanı olan Ken Gray, çetelerin bugünlerde cep telefonlarını daha fazla kullandığını bildirdi.

nthymu
Beyrut'un güney banliyölerinde patlayan bir çağrı cihazının parçaları (AFP)

Gray, “Kimse onları (çağrı cihazlarını) kullanıyor mu bilmiyorum... Hepsi cep telefonlarına geçtiler” dedi. Gray, bu telefonların kolayca atılabildiğini ve farklı bir numaraya sahip başka bir cep telefonuyla değiştirilebildiğini, bunun da izlerinin sürülmesini zorlaştırdığını söyledi.

FBI’da 24 yıl görev yapan ve şu anda New Haven Üniversitesi'nde ceza adaleti ve iç güvenlik dersleri veren Gray, suçluların zamanla ve yeni teknolojiyle değiştiğini belirtti.

Cognitive Market Research tarafından nisan ayında yayınlanan bir rapora göre, bir zamanlar Motorola gibi şirketler için önemli bir gelir kaynağı olan küresel çağrı cihazı pazarı 2023 yılında 1,6 milyar dolara ulaştı.

Bu rakam, 2023 yılı sonunda yarım trilyon dolar olduğu tahmin edilen küresel cep telefonu pazarının çok küçük bir kısmını temsil ediyor.

Ancak 2023'ten 2030'a kadar yıllık bileşik büyüme oranının yüzde 5,9 olacağını öngören rapora göre, daha fazla hasta sağlık sektöründe etkili iletişime ihtiyaç duydukça çağrı cihazlarına olan talep de artıyor.

Raporda ayrıca, Kuzey Amerika ve Avrupa'nın çağrı cihazları için en büyük iki pazar olduğu ve sırasıyla 528 milyon dolar ve 496 milyon dolar gelir elde ettiği belirtildi.