Karbonu betona hapsetmede çığır açacak yöntem

Dayanıklılıktan ödün vermiyor

 Araştırmacılar karbon eklenmiş su çözeltisi kullanarak, karbondioksiti depolamanın yeni bir yolunu keşfetti (Alessandro Rotta Loria/Northwestern University)
Araştırmacılar karbon eklenmiş su çözeltisi kullanarak, karbondioksiti depolamanın yeni bir yolunu keşfetti (Alessandro Rotta Loria/Northwestern University)
TT

Karbonu betona hapsetmede çığır açacak yöntem

 Araştırmacılar karbon eklenmiş su çözeltisi kullanarak, karbondioksiti depolamanın yeni bir yolunu keşfetti (Alessandro Rotta Loria/Northwestern University)
Araştırmacılar karbon eklenmiş su çözeltisi kullanarak, karbondioksiti depolamanın yeni bir yolunu keşfetti (Alessandro Rotta Loria/Northwestern University)

Bilim insanları betonun üretim sırasında yüksek miktarda karbon depolamasını sağlayan bir yöntem geliştirdi. Yeni yaklaşım, betonun dayanıklılığından ödün vermemesiyle öne çıkıyor. 

Küresel çapta insan kaynaklı sera gazı salımlarının üçüncü en büyük sebebi olan betonun karbon depolamada kullanılması 1970'lerden beri öneriliyor. Fakat son yıllarda popülarite kazanan bu çevreci yaklaşımın bazı sınırlamaları var. 

Beton; su, çimento ve agrega denen kum ve çakılların birleştirilmesiyle üretiliyor. Bu süreçte beton, karbondioksitin bir kısmını emse de daha büyük bir bölümü salınıyor. 

Karbon depolamadaki mevcut yöntemlerin birinde katı haldeki betona karbondioksit enjekte ediliyor. Diğer teknikteyse su, çimento ve agrega karışımına karbondioksit gazı ekleniyor.

Fakat bu iki yaklaşımda hem düşük miktarlarda karbondioksit hapsediliyor hem de beton daha dayanıksız hale geliyor. 

ABD'deki Northwestern Üniversitesi'nden araştırmacılar, yeni bir yöntemle beton üretiminde enjekte edilen karbondioksitin neredeyse yarısının depolanmasını sağladı. 

Communications Materials adlı hakemli dergide çarşamba günü yayımlanan araştırmayı yürüten ekip, karbondioksit gazını az miktarda çimentoyla karıştırılmış suya enjekte etti. Bu karışımın çimentonun geri kalanı ve agregayla birleşmesi sonucu beton, üretilirken karbonu emmeyi başardı. 

Yapılan testlerde beton, üretiminde kullanılan karbondioksitin yüzde 45'ini yakalayıp sakladı. Araştırmacılar ayrıca bu şekilde yapılan betonun gücünün, normal betonlara yakın olduğunu gözlemledi. 

Çalışmaya liderlik eden Alessandro Rotta Loria, "Deneylerimize bakarak dayanıklılığın aslında daha da yüksek olabileceğini gösteriyoruz" diyor:

Daha fazla test yapmamız gerekiyor fakat en azından dayanıklılıktan ödün vermediğini söyleyebiliriz.

Rotta Loria, bu şekilde üretilen inşaat malzemesinin kolonlardan döşemelere kadar betonun olduğu her yerde kullanılabileceğini söylüyor. 

"Artık elimizde, beton üretimi sonucunda ortaya çıkan karbondioksitin bir kısmını aynı malzemede yeniden kullanabilen yeni bir yöntemimiz var" diyen Rotta Loria şöyle ekliyor: 

Ve çözümümüz teknolojik açıdan o kadar basit ki, bunun sektörde uygulanması nispeten kolay olacaktır.

Independent Türkçe, IFL Science, Phys.org, Communications Materials



SpaceX'in mahsur kalan astronotları kurtarma görevinde "beklenmedik" sorun

28 Eylül 2024'te, Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nde bir Crew-9 kapsülü, Falcon 9 roketinin üzerinde duruyor (SpaceX)
28 Eylül 2024'te, Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nde bir Crew-9 kapsülü, Falcon 9 roketinin üzerinde duruyor (SpaceX)
TT

SpaceX'in mahsur kalan astronotları kurtarma görevinde "beklenmedik" sorun

28 Eylül 2024'te, Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nde bir Crew-9 kapsülü, Falcon 9 roketinin üzerinde duruyor (SpaceX)
28 Eylül 2024'te, Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nde bir Crew-9 kapsülü, Falcon 9 roketinin üzerinde duruyor (SpaceX)

SpaceX, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) mahsur kalan iki astronotun kurtarma görevinin kalkışındaki bir arızanın ardından Falcon 9 roketlerini geçici olarak durdurdu.

Cape Canaveral Uzay Üssü'nden gerçekleştirilen fırlatma, Crew Dragon isimli uzay aracını UUİ'ye ulaştırdı. NASA astronotları Butch Wilmore ve Sunita Williams, Boeing Starliner araçları arıza yaparak Dünya'ya mürettebatsız dönmek zorunda kaldığından beri UUİ'de mahsur kalmış durumda.

SpaceX, Falcon 9'un, Crew Dragon'ı yörüngeye yolladıktan sonra Dünya'ya dönerken ikinci aşamada bir sorunla karşılaştığını söyledi.

Şirket, fırlatmanın ardından X'te (Twitter) "Crew-9'un bugünkü başarılı fırlatılışının ardından Falcon 9'un ikinci aşaması planlandığı şekilde okyanusa atıldı ancak yörüngeden çıkmada normal olmayan bir yanma yaşandı" diye paylaştı.

Sonuçta, ikinci aşama güvenli bir biçimde okyanusa indi fakat planlanan alanın dışına çıktı. Temel sebebi daha iyi anladıktan sonra fırlatmalara devam edeceğiz.

Dragon kapsülü başarıyla UUİ'ye kenetlendi ve şubatta astronotları Dünya'ya geri getirmesi bekleniyor.

Görsel kaldırıldı.

Son Falcon 9 fırlatması, bu seneki 90. fırlatmaydı ve SpaceX, 2024'te halihazırda 96 yörünge fırlatması gerçekleştirerek 2023'teki rekoruna ulaştı.

Bir sonraki Falcon 9 fırlatmasının, uzaya Starlink uyduları ulaştırmak için pazar günü gerçekleşmesi planlanıyordu fakat görev, sorun çözülene kadar askıya alındı.

SpaceX'in an itibarıyla inşa ettiği en büyük roket olan yeni nesil Starship'in fırlatması da denetimciler güvenlik ve çevre kontrollerini tamamlayana kadar askıya alındı.

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) SpaceX'in görev profilini değiştirmesi sebebiyle, bir sonraki Starship fırlatmasını kasımın sonlarına dek ertelediğini söylemişti.

Bir FAA sözcüsü, The Independent'a "SpaceX'in Starship'in 4. uçuş fırlatmasına yetki veren mevcut lisansı, aynı araç özelliklerine ve görev profillerine sahip bir dizi uçuşa da izin veriyor. SpaceX, Starship'in 5. uçuş fırlatma teklifinde ikisini de değiştirmeyi seçerek daha detaylı bir değerlendirmeyi tetikledi" diye açıklamıştı.

Bununla birlikte SpaceX, ağustosun ortasında 5. uçuşun çevreye etkisinin geçmişte değerlendirildiğinden daha geniş bir alanı kapsayacağını açıklayan yeni bilgiler iletti. Bu durum, FAA'nin diğer ajanslarla iletişime geçmesini gerektiriyor. FAA fırlatma yetkisi vermeden önce SpaceX'in tüm güvenlik, çevre ve diğer lisans gerekliliklerini yerine getirmesi gerekiyor.

Geçen sene FAA, güvenlik ihlali iddiasıyla SpaceX'in iki fırlatmasına 633 bin dolarlık para cezası kesmişti.

SpaceX'in patronu Elon Musk, FAA'yi "denetleme yetkisinin ötesine geçmekle" suçlayarak denetim kurumuna dava açacağını iddia etmişti.

Independent Türkçe