Küresel teknik arızaya ilişkin en önemli 4 soru

Ne oldu, neden oldu, bu bir siber saldırı mı ve kimler etkilendi?

Yolcular Washington DC'deki Ronald Reagan Havalimanı'nda müşteri hizmetleri ve biletleme kuyruklarında, 19 Temmuz 2024 (AFP)
Yolcular Washington DC'deki Ronald Reagan Havalimanı'nda müşteri hizmetleri ve biletleme kuyruklarında, 19 Temmuz 2024 (AFP)
TT

Küresel teknik arızaya ilişkin en önemli 4 soru

Yolcular Washington DC'deki Ronald Reagan Havalimanı'nda müşteri hizmetleri ve biletleme kuyruklarında, 19 Temmuz 2024 (AFP)
Yolcular Washington DC'deki Ronald Reagan Havalimanı'nda müşteri hizmetleri ve biletleme kuyruklarında, 19 Temmuz 2024 (AFP)

Küresel bir teknik arıza dün (Cuma) pek çok sektörün faaliyetlerini sekteye uğratarak, uçuşların ve hava trafiğinin aksamasına, bazı TV kanallarının yayın yapamamasına ve bankalardan sağlık sistemlerine kadar her şeyin kesintiye uğramasına neden oldu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre işte en önemli dört soru...

Ne oldu?

CrowdStrike, piyasa değeri yaklaşık 83 milyar dolar olan bir Amerikan siber güvenlik şirketidir. Web sitesine göre, dünya çapında 20.000'den fazla abonesi vardır.

CrowdStrike tarafından dün müşterilerine gönderilen bir bildirime göre, yaygın olarak kullanılan Falcon Sensor yazılımı Microsoft Windows işletim sisteminin çökmesine ve gayri resmi olarak “Ölümün Mavi Ekranı” olarak bilinen mavi ekran görüntülenmesine neden oldu.

Bu bir siber saldırı mı?

CrowdStrike CEO'su George Kurtz, sosyal medya sitesi X'te yaptığı paylaşımda, şirketin sorunu çözdüğünü belirterek “bu bir güvenlik olayı ya da siber saldırı değildir” açıklamasında bulundu.

Bununla birlikte, “mavi ölüm ekranı” bilgisayarların güncellenmeden önce yeniden başlatıldığında çökmesine neden olduğundan, etkilenen sistemleri uzaktan düzeltmenin ne kadar kolay olacağı belirsizdir.

İngiltere merkezli siber güvenlik danışmanlık şirketi BonDefend'den Daniel Card, “Bu durumda cihazlar otomatik olarak güncellenemez, bu da insan müdahalesi gerektiği anlamına gelir” dedi.

Birleşik Krallık istihbarat teşkilatının Ulusal Siber Güvenlik Merkezi'nin eski başkanı Ciaran Martin, sorunun boyutunun çok büyük olduğunu söyledi.

Arıza neden meydana geldi?

Geçtiğimiz yirmi yıl boyunca, hükümetler ve işletmeler birbirine bağlı bir dizi teknoloji şirketine giderek daha fazla bağımlı hale geldi. Bu durum, COVID-19 salgınıyla birlikte hız kazandı.

Uzmanlar, yaşanan aksaklıkların dünya genelinde internete olan bağımlılığın artmasının tehlikelerine dikkat çektiğini belirtiyor.

Bilgisayar ağlarını bilgisayar korsanlığına karşı korumak için bazı şirketler, bilgisayar ağına bağlanan ve bilgisayar ağıyla bilgi alışverişinde bulunan fiziksel cihazlar olan ağ “uç noktaları” üzerinde çalışan bir sistem olan Endpoint Detection and Response (EDR) olarak bilinen bir siber güvenlik ürünü kullanmakta.

CrowdStrike gibi şirketler EDR ürünlerini potansiyel dijital saldırılara karşı erken uyarı sistemleri olarak kullanmakta, virüs taraması yapmakta ve bilgisayar korsanlarının kurumsal ağlara yetkisiz erişim sağlamasını engellemektedir.

Ancak mevcut çökmede, CrowdStrike'daki bir özellik, Windows işletim sistemindeki bir şeyle çakışıyor gibi görünüyor ve bu, sistemlerin yeniden başlatıldıktan sonra bile çökmesine neden oluyor.

Card’ın açıklaması: "Bulut bilişime geçiş ve CrowdStrike gibi şirketlerin büyük pazar paylarına hakim olmasıyla birlikte, yazılımları dünya çapında milyonlarca bilgisayarda çalışıyor"

Aksamadan kimler etkilendi?

Küresel teknik aksama, İspanyol havalimanları, ABD havayolları, medya kuruluşları ve Avustralya bankaları da dahil olmak üzere dünya çapında çeşitli sektörlerdeki operasyonları etkiledi.

Avustralya, Yeni Zelanda ve bazı ABD eyaletlerinin hükümetleri sorunlarla karşı karşıya kalırken, American Airlines, Delta Air Lines, United Airlines ve Allegiant Air teknik arızaları gerekçe göstererek uçuşlarını askıya aldı.

Birleşik Krallık'ta ülkenin ana haber kanallarından Sky News, hizmet yeniden sağlanana kadar saatlerce yayın yapamadı.



Düşük talebe rağmen hayati bir iletişim aracı… Çağrı cihazlarını kim kullanıyor?

Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
TT

Düşük talebe rağmen hayati bir iletişim aracı… Çağrı cihazlarını kim kullanıyor?

Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)
Taipei'deki Gold Apollo binasının konferans salonunda sergilenen çağrı cihazları (Reuters)

Reuters tarafından yayınlanan bir rapora göre, cep telefonlarının dünyanın ana iletişim aracı haline gelmesiyle birlikte, ‘çağrı cihazı’ olarak bilinen telsizler büyük ölçüde geçmişte kaldı. Söz konusu cihazlara olan talep 1990'larda zirveye ulaştıktan sonra zamanla azaldı.

Ancak bu küçük elektronik cihazlar, dayanıklılıkları ve uzun pil ömürleri sayesinde sağlık ve acil servis gibi bazı alanlarda halen hayati bir iletişim aracı.

İngiltere'de büyük bir hastanede çalışan kıdemli bir cerrah, “Çağrı cihazları, yanıt gerektirmeyen mesajlar göndermek açısından çok sayıda insanla iletişim kurmanın en ucuz ve en etkili yoludur” dedi. Cerrah, çağrı cihazlarının ülkedeki her Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) kuruluşunda doktorlar ve hemşireler tarafından yaygın olarak kullanıldığını ifade etti.

Kıdemli cerrah ayrıca, bu cihazların ‘insanlara nereye, ne zaman ve neden gideceklerini söylemek için kullanıldığını’ belirtti.

Çağrı cihazları salı günü Hizbullah üyeleri tarafından kullanılan binlerce cihazın Lübnan genelinde eş zamanlı olarak patlatılmasıyla manşetlere taşındı. Söz konusu patlamalar, en az dokuz kişinin ölümüne, yaklaşık 3 bin kişinin de yaralanmasına neden oldu.

Lübnanlı üst düzey bir güvenlik kaynağı ve başka bir kaynak, cihazların içine patlayıcıları yerleştirenin İsrail dış istihbarat servisi Mossad olduğunu söyledi.

Resmî verilere göre NHS 2019 yılında yaklaşık 130 bin çağrı cihazı kullanıyordu ve bu rakam dünyadaki tüm çağrı cihazlarının yüzde onundan fazlasına tekabül ediyordu.

Hastanelerin acil servislerinde çalışan doktorlar iş yerinde bu cihazları kullanıyor.

NHS'den kıdemli bir doktor, birçok çağrı cihazının siren çalabildiğini ve ardından gruplara sesli mesaj gönderebildiğini, böylece tüm sağlık ekiplerinin aynı anda acil bir durum için uyarılabildiğini söyledi. Cep telefonu kullanarak bu mümkün değil.

Kraliyet Ulusal Can Kurtarma Kurumu'ndan (RNLI) bilgili bir kaynak, kurumun mürettebatını uyarmak için çağrı cihazları kullandığını bildirdi. Kuruluş ise bu konu hakkında yorum yapmadı.

Cep telefonları

Çağrı cihazlarını takip etmek, GPS gibi modern navigasyon teknolojilerinden yoksun oldukları için cep telefonlarından daha zor olabilir.

Bu da onları geçmişte ABD'de başta uyuşturucu kaçakçıları olmak üzere suçlular arasında popüler bir tercih haline getirdi.

Ancak eski bir FBI ajanı olan Ken Gray, çetelerin bugünlerde cep telefonlarını daha fazla kullandığını bildirdi.

nthymu
Beyrut'un güney banliyölerinde patlayan bir çağrı cihazının parçaları (AFP)

Gray, “Kimse onları (çağrı cihazlarını) kullanıyor mu bilmiyorum... Hepsi cep telefonlarına geçtiler” dedi. Gray, bu telefonların kolayca atılabildiğini ve farklı bir numaraya sahip başka bir cep telefonuyla değiştirilebildiğini, bunun da izlerinin sürülmesini zorlaştırdığını söyledi.

FBI’da 24 yıl görev yapan ve şu anda New Haven Üniversitesi'nde ceza adaleti ve iç güvenlik dersleri veren Gray, suçluların zamanla ve yeni teknolojiyle değiştiğini belirtti.

Cognitive Market Research tarafından nisan ayında yayınlanan bir rapora göre, bir zamanlar Motorola gibi şirketler için önemli bir gelir kaynağı olan küresel çağrı cihazı pazarı 2023 yılında 1,6 milyar dolara ulaştı.

Bu rakam, 2023 yılı sonunda yarım trilyon dolar olduğu tahmin edilen küresel cep telefonu pazarının çok küçük bir kısmını temsil ediyor.

Ancak 2023'ten 2030'a kadar yıllık bileşik büyüme oranının yüzde 5,9 olacağını öngören rapora göre, daha fazla hasta sağlık sektöründe etkili iletişime ihtiyaç duydukça çağrı cihazlarına olan talep de artıyor.

Raporda ayrıca, Kuzey Amerika ve Avrupa'nın çağrı cihazları için en büyük iki pazar olduğu ve sırasıyla 528 milyon dolar ve 496 milyon dolar gelir elde ettiği belirtildi.