Yaşlıların müzikal hafızası, gençler kadar iyi çıktı

Hafızaya yönelik yeni tedavi yöntemleri geliştirilebilir

Müzikal melodiler, yaştan bağımsız olarak hafızada kalıcı bir yer ediniyor olabilir (Pexels)
Müzikal melodiler, yaştan bağımsız olarak hafızada kalıcı bir yer ediniyor olabilir (Pexels)
TT

Yaşlıların müzikal hafızası, gençler kadar iyi çıktı

Müzikal melodiler, yaştan bağımsız olarak hafızada kalıcı bir yer ediniyor olabilir (Pexels)
Müzikal melodiler, yaştan bağımsız olarak hafızada kalıcı bir yer ediniyor olabilir (Pexels)

Yaşlıların hafızasının, melodileri gençler kadar iyi kaydedilebildiği ortaya kondu.

İleri yaşlardaki kişilerin hafızasının gerilemeye başladığı biliniyor. Alzheimer gibi bir hastalığı olmasa bile yaşlılar zaman zaman bir şeyleri unutabiliyor. 

Hakemli dergi PLOS One'da 24 Temmuz'da yayımlanan bir araştırmaya göre müzik hafızası bu bilişsel gerilemeden daha az etkileniyor. 

Araştırma kapsamında Kanada'daki Newfoundland Senfoni Orkestrası, sağlıklı 90 kişiye üç ayrı parça sahneledi.

18-86 yaşındaki katılımcılar bu konserden önce her bir eserin tema müziğini, yani parçanın temel melodisini üçer kere dinlemişti. 

Konserde tema müzikleri önce tüm orkestra tarafından, daha sonra da sadece bir enstrüman kullanan bir sanatçı tarafından tek başına çalındı. Katılımcılardan tema müziklerini duyunca, kaç enstrümanın çaldığına bakmaksızın bir düğmeye basması istendi. 

Etkinlikte W.A. Mozart'ın Eine kleine Nachtmusik parçasının yanı sıra çalışma için bestelenmiş iki ayrı eser sahnelendi. Bunlardan biri klasik müzik kurallarına uyarken, diğeri bu sınırların çok ötesine çıkmıştı.

Katılımcıların Mozart'ın ünlü bestesini defalarca dinlediğini düşünen ekip, bunu kontrol eseri olarak kullandı. Beklendiği gibi katılımcılar bu eserdeki tema müziğini kolayca tespit etti. 

Diğer parçalarda daha az kişi doğru bir saptama yaparken, katılımcılar özellikle son eserde epey zorlandı. 

Ancak araştırmacılar, katılımcıların melodiyi tespit etme becerisinde yaşa bağlı kayda değer bir farklılık gözlemlemedi. 

Bilim insanlarına göre bulgular, yaşlılardaki hafızaya yönelik tedavilerde müziğin kullanılabileceğine işaret ediyor. Araştırmacılar makalede şöyle yazıyor:

Müziği tanıyabilme bir güç gibi düşünülebilir ve rehabilitasyonda hafızanın diğer yönleri bunun üzerine inşa edilebilir.

Araştırmacılar örneğin yeni kelime ya da kavramların, tanıdık bir müzikle eşleştirilerek daha kolay hatırlanabileceğini ifade ediyor.

Independent Türkçe, Popular Science, MedicalXpress, PLOS One



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news