Birleşik Krallık darphanesi, elektronik cihaz atıklarından altın üretecek

4 bin ton atığın işlenmesi hedefleniyor

Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)
Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)
TT

Birleşik Krallık darphanesi, elektronik cihaz atıklarından altın üretecek

Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)
Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)

Birleşik Krallık'ın (BK) resmi darphanesi, elektronik atıklardan altın üreteceğini duyurdu.

Telefon, televizyon ve bilgisayar gibi ürünlerle ortaya çıkan elektronik atıklar gittikçe daha ciddi bir probleme dönüşüyor. 2022'de dünya çapında 62 milyon ton elektronik atık üretildiğini tahmin eden Birleşmiş Milletler, 2030'a gelindiğinde yüzde 30 artış öngörüyor. 

Bin yıldan uzun süredir BK'nin bozuk paralarını üreten Royal Mint, bu sorunu birden fazla açıdan fırsata çevirmenin bir yolunu buldu. 

Hükümete ait şirket, Galler'de açılacak bir fabrikada baskılı devre kartlarındaki altını çıkarmayı planlıyor. Llantrisant bölgesindeki fabrikanın yapımı 2022'de başlamıştı. 

Sürecin ilk aşamasında devre kartları ısıyla ayrıştırılarak altın içeren kısımlar ayrı bir tesise gönderilecek.

Daha sonra Kanada merkezli temiz enerji şirketi Excir'e ait yeni bir yöntemle, çamaşır makinesi gibi dönen bir varildeki devre parçaları özel bir asit karışımında yıkanacak. Ardından bu sıvının filtrelenmesiyle geriye toz halinde saf altın kalacak.

Şirket bu sayede altının 4 dakikada çıkarıldığını ve çok daha az enerji gerektiğini öne sürüyor.

Royal Mint Operasyon Direktörü Leighton John, "Altını geri kazanmadaki klasik süreçler çok yoğun enerji gerektiriyor ve yalnızca bir kez kullanılabilen çok zehirli kimyasallara başvuruluyor ya da yüksek enerjili izabe tesislerine gönderilerek esasen yakılyorlar" diyerek ekliyor:

Bizim için çığır açıcı olan şey, bu kimyasalın oda sıcaklığında ve çok düşük enerjiyle kullanılması, geri dönüştürülebilmesi ve altını gerçekten hızlı bir şekilde çıkarması.

Direktör, yılda yaklaşık 4 bin ton elektronik atığı işlemden geçirmeyi hedeflediklerini de ekliyor.

Ortaya çıkacak altın miktarına dair net bir şey söylenmedi fakat BBC'ye göre bu kadar atıktan 450 kilogram civarında altın çıkabilir. 

Şirkete göre yeni teknoloji, yüksek kalitede ve yüzde 99,99 saflıkta altın çıkarmanın daha sürdürülebilir bir yolunu da sunuyor. 

Royal Mint Gelişim Sorumlusu Sean Millard, "Madenden çıkarılan malzemelere bağımlılığımızı azaltmamızı sağlayan bu yöntem, operasyonlarımızı karbondan arındırmaya yönelik çalışmalarımızın bir başka örneği" ifadelerini kullanıyor.

Darphanenin bu hamleyle nakit kullanımının azalması nedeniyle işlerini kaybetme tehlikesi yaşayan çalışanlarını da koruması bekleniyor. 

CEO Anne Jessopp "Çeşitlendirmeye ihtiyacımız vardı" diyerek ekliyor:

Madeni para üretmek için artık daha az kişiye ihtiyaç duyulduğu düşünülürse aslında bu, çalışanları elektronik atık işlemeye transfer etmek için ideal bir fırsat, böylece bu insanlara iş sağlayabiliriz.

Şirket altının dışında, elektronik ürünlerdeki alüminyum, bakır ve kalay gibi maddeleri de kullanmanın bir yolunu arıyor.

Independent Türkçe, Reuters, BBC, Guardian



"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
TT

"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)

Rachel Clun 

Bilim insanları 116 milyon yıllık bir tsunaminin kanıtını bir kehribar içinde bulduklarını ve bunun muhtemelen bu doğa olayına dair en eski kayıt olduğunu düşünüyor.

Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'nda derin deniz tortularını inceleyen araştırmacılar Aya Kubota, Yusuke Takeda, Keewook Yi, Shin-ichi Sano ve Yasuhiro Iba, erken Kretase dönemine ait tortularda 114 ila 116 milyon yıl öncesine tarihlenen "olağanüstü zengin kehribar konsantrasyonları" keşfetti.

Nature'ın Scientific Reports'unda yayımlanan bulgulara ilişkin raporda araştırmacılar, kehribarın bir veya daha fazla tsunami tarafından okyanusa sürüklenerek havayla çok az temas etmiş olabileceğini öne sürüyor.

Fosilleşmiş ağaç reçinesi olan kehribar, nispeten hızlı kuruyan bir madde. Araştırmacılar, kehribarın havaya maruz kaldığında genellikle bir hafta gibi kısa bir sürede katılaştığını söylüyor.

Ancak araştırmacıların incelediği tortularda, "belirgin şekilde deforme olmuş" kehribar birikintileri bulundu. Bazıları reçinenin akan su tarafından değiştirildiğini gösteren, alev yapıları denen bir şekilde deforme olmuşken, diğerleri yumuşak reçinenin "akarak deniz tabanına kıvamlı bir şekilde yayıldığına" işaret eden düz kehribar şeritlere sahipti.
 

Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)

Araştırmacılar, "Bu esrarengiz kehribarın derin deniz ortamında bulunmasının en muhtemel nedeni, büyük çaplı tsunamiler" diyor.

Bu reçine deformasyonlarının su altında meydana gelmesi, ormandan pelajik deniz tabanına doğrudan taşındıklarını ima ediyor. Karadan okyanusa bu kadar hızlı ve doğrudan bir taşıma, bir tsunamiyle tetiklenmiş olabilir.

Araştırmacılar, antik tortulardaki diğer kanıtların da bu teoriyi desteklediğini belirtiyor. Bunlar arasında, karadan gelen büyük miktarda bitki kalıntıları ve büyük dalgaların sürüklediği odun parçaları da vardı ve bunların çok az çürüme izi taşıması, açık okyanusa "hızla taşındıklarına" işaret ediyor.

Makalede, "Kiltaşındaki kütüklerin varlığı, çok sayıda odunun bulanık akıntılarla taşınmak yerine kopup sürüklenerek pelajik deniz tabanına battığını gösteriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları açık okyanuslardaki diğer tortuların, büyük ölçekli eski tsunamiler veya benzer olaylar hakkında daha fazla kanıt sağlayabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Holosen döneminden, yani yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinden daha eski bir tarihten kalma tsunami tortularının normalde tespit edilmediğini ve bunun da kısmen, yol açtıkları geniş çaplı yıkımdan geriye net belirtilerin kalmamasından kaynaklandığını söylüyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news