Birleşik Krallık darphanesi, elektronik cihaz atıklarından altın üretecek

4 bin ton atığın işlenmesi hedefleniyor

Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)
Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)
TT

Birleşik Krallık darphanesi, elektronik cihaz atıklarından altın üretecek

Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)
Son derece iletken bir madde olan altın, baskılı devre kartlarında çok düşük miktarlarda yer alıyor (Royal Mint)

Birleşik Krallık'ın (BK) resmi darphanesi, elektronik atıklardan altın üreteceğini duyurdu.

Telefon, televizyon ve bilgisayar gibi ürünlerle ortaya çıkan elektronik atıklar gittikçe daha ciddi bir probleme dönüşüyor. 2022'de dünya çapında 62 milyon ton elektronik atık üretildiğini tahmin eden Birleşmiş Milletler, 2030'a gelindiğinde yüzde 30 artış öngörüyor. 

Bin yıldan uzun süredir BK'nin bozuk paralarını üreten Royal Mint, bu sorunu birden fazla açıdan fırsata çevirmenin bir yolunu buldu. 

Hükümete ait şirket, Galler'de açılacak bir fabrikada baskılı devre kartlarındaki altını çıkarmayı planlıyor. Llantrisant bölgesindeki fabrikanın yapımı 2022'de başlamıştı. 

Sürecin ilk aşamasında devre kartları ısıyla ayrıştırılarak altın içeren kısımlar ayrı bir tesise gönderilecek.

Daha sonra Kanada merkezli temiz enerji şirketi Excir'e ait yeni bir yöntemle, çamaşır makinesi gibi dönen bir varildeki devre parçaları özel bir asit karışımında yıkanacak. Ardından bu sıvının filtrelenmesiyle geriye toz halinde saf altın kalacak.

Şirket bu sayede altının 4 dakikada çıkarıldığını ve çok daha az enerji gerektiğini öne sürüyor.

Royal Mint Operasyon Direktörü Leighton John, "Altını geri kazanmadaki klasik süreçler çok yoğun enerji gerektiriyor ve yalnızca bir kez kullanılabilen çok zehirli kimyasallara başvuruluyor ya da yüksek enerjili izabe tesislerine gönderilerek esasen yakılyorlar" diyerek ekliyor:

Bizim için çığır açıcı olan şey, bu kimyasalın oda sıcaklığında ve çok düşük enerjiyle kullanılması, geri dönüştürülebilmesi ve altını gerçekten hızlı bir şekilde çıkarması.

Direktör, yılda yaklaşık 4 bin ton elektronik atığı işlemden geçirmeyi hedeflediklerini de ekliyor.

Ortaya çıkacak altın miktarına dair net bir şey söylenmedi fakat BBC'ye göre bu kadar atıktan 450 kilogram civarında altın çıkabilir. 

Şirkete göre yeni teknoloji, yüksek kalitede ve yüzde 99,99 saflıkta altın çıkarmanın daha sürdürülebilir bir yolunu da sunuyor. 

Royal Mint Gelişim Sorumlusu Sean Millard, "Madenden çıkarılan malzemelere bağımlılığımızı azaltmamızı sağlayan bu yöntem, operasyonlarımızı karbondan arındırmaya yönelik çalışmalarımızın bir başka örneği" ifadelerini kullanıyor.

Darphanenin bu hamleyle nakit kullanımının azalması nedeniyle işlerini kaybetme tehlikesi yaşayan çalışanlarını da koruması bekleniyor. 

CEO Anne Jessopp "Çeşitlendirmeye ihtiyacımız vardı" diyerek ekliyor:

Madeni para üretmek için artık daha az kişiye ihtiyaç duyulduğu düşünülürse aslında bu, çalışanları elektronik atık işlemeye transfer etmek için ideal bir fırsat, böylece bu insanlara iş sağlayabiliriz.

Şirket altının dışında, elektronik ürünlerdeki alüminyum, bakır ve kalay gibi maddeleri de kullanmanın bir yolunu arıyor.

Independent Türkçe, Reuters, BBC, Guardian



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT