Yulaf lapası kutusundan çıkan 4 bin yıllık balta başlarının gizemi çözüldü

İrlanda'daki Westmeath Kontluğu'ndan bir çiftçi, müzenin daha fazla bilgi talebiyle yaptığı çağrının ardından ortaya çıktı

İrlanda'da bir müzeye yulaf lapası kutusu içinde 4 bin yıllık balta başları gönderilmişti (İrlanda Ulusal Müzesi)
İrlanda'da bir müzeye yulaf lapası kutusu içinde 4 bin yıllık balta başları gönderilmişti (İrlanda Ulusal Müzesi)
TT

Yulaf lapası kutusundan çıkan 4 bin yıllık balta başlarının gizemi çözüldü

İrlanda'da bir müzeye yulaf lapası kutusu içinde 4 bin yıllık balta başları gönderilmişti (İrlanda Ulusal Müzesi)
İrlanda'da bir müzeye yulaf lapası kutusu içinde 4 bin yıllık balta başları gönderilmişti (İrlanda Ulusal Müzesi)

Alexander Butler Muhabir 

İrlanda'da bir müze, küratörlere yulaf lapası kutusu içinde teslim edilen, Tunç Çağı'na ait iki balta başının tuhaf gizemini çözdü.

Haziranda, kimliği belirsiz bir göndericiden yulaf lapası kutusu içinde köpüğe sarılı 4 bin yıllık iki balta başı alan İrlanda Ulusal Müzesi şaşkına dönmüştü.

Artık göndericinin, arazisinde metal dedektörü kullanırken "tam anlamıyla çılgınca" bir keşif yapan, Westmeath Kontluğu'ndan çiftçi Thomas Dunne olduğu belirlendi.

Ailesi 40 yıldır arazinin sahibi olan Dunne, ilk başta balta başlarını at nalı kalıntısı sandığını ve önemlerini keşfettiğinde "şoke olduğunu" söylüyor.

Irish Times'a konuşan çiftçi "Haberlere çıktıktan sadece bir hafta sonra öğrendim ve en hafif tabiriyle şaşırdım. Düşününce bu tam anlamıyla çılgınca" diyor.

Müzenin "ritüelden doğaüstü olaylara kadar uzanabilecek nedenlerle" balta başlarının "bulunduğu yerin tam olarak bilinmesinin kritik önem taşıdığını" belirterek daha fazla bilgi talebiyle çağrı yapmasının ardından Dunne ortaya çıktı.

Müzenin İrlanda eski eserlerinden sorumlu müdür yardımcısı Matt Seaver şöyle demişti:

Erken Tunç Çağı'na ait bu balta başlarının keşfinden büyük heyecan duyuyoruz ancak bunların önemini gerçekten anlayabilmek için nerede bulunduklarını bilmemiz gerekiyor.

Ulusal müzeden araştırmacılar, 4 bin yıl önce orada yaşamış kişiler hakkında daha fazla bilgi edinme umuduyla kayıt tutmak için halihazırda bölgeyi ziyaret ediyor.

Ayrıca müze, bu tür eserlerde kullanılan metallerin kökeninin izini sürmek için bronz çağı metal işçiliğiyle ilgili uluslararası bir çalışmaya katıldıklarını ve son keşfin buna katkı sağladığını da ifade etmişti.

Müze, arkeolojik nesnelerin bakımından sorumlu otorite olduğunu ve İrlanda devletinin, hem kazılardan hem de diğer kaynaklardan gelen tüm arkeolojik nesnelerin deposu olduğunu belirtmişti. 

İrlanda'da yazılı izin alınmadığı sürece metal dedektörü kullanarak arkeolojik nesneleri aramak yasadışı.

Üç aya kadar hapis ya da 63 bin 486 euroya kadar para cezası verilebiliyor. Öte yandan Dunne'ın herhangi bir yasal suçlamayla karşılaşmayacağı anlaşılıyor.

Müze, "Ayrıca metal dedektörleri kullanarak arkeolojik nesneleri aramayla ilgili düzenlemeleri herkese hatırlatmak isteriz" ifadelerini kullanmıştı.

Sahibi belli olmayan arkeolojik bulgular devletin malıdır ve kolektif mirasımız kapsamında ulusal ve belirlenmiş müzelerde korunur.

Independent Türkçe -independent.co.uk



Kedi ve köpekler rüyasında ne görüyor?

Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)
Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)
TT

Kedi ve köpekler rüyasında ne görüyor?

Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)
Kedi ve köpeklerin iyi bir uyku çekmesi, sağlıklı yaşamaları ve öğrenme becerilerinin gelişmesi açısından kritik önem taşıyor (Unsplash)

Sokakta bir köşeye veya evdeki koltuğa kıvrılıp yatan kedi ve köpekler, tıpkı insanlar gibi rüya görüyor. 

Hayvanların uyurken ne gördüğünü anlatma imkanı olmasa da bilim insanlarının elinde bazı yöntemler var. 

Rüya görürken insanların gözleri hareket ediyor ve uykunun bu evresi hızlı göz hareketi (rapid eye movement / REM) diye biliniyor. Bugüne kadar yapılan araştırmalarda kedi ve köpekler de REM belirtileri sergiliyor.

Ancak araştırmacılar, hayvanların tam olarak insanlar gibi rüya görmediğini düşünüyor. 

San Francisco Eyalet Üniversitesi'nden David Peña-Guzmán, "Diğer hayvanların insan olmayan zihinleri ve bedenleriyle, bizimle aynı şekilde rüya gördüğünü varsaymak hata olur" diyor. 

Yine de uzmanlara göre bu hayvanların rüyaları, günlük hayattaki deneyimlerinin bir yansıması. 

Pek çok araştırmacı, insanların bu şekilde rüya gördüğünü düşünürken bazıları, kişinin yaşantısında eksik olan şeylerin rüyasını gördüğünü öne sürüyor.

Harvard Üniversitesi'nde rüyalar üzerine çalışan Deirdre Barrett, hayvanların rüyalarının içeriğine dair yeterince araştırma yapılmadığını söyleyerek ekliyor:

Muhtemelen köpekler gün içinde neyle ilgileniyorsa, rüyalarında da onlar ortaya çıkıyor.

Barrett'a göre evcil köpekler muhtemelen yemek, oyun ve sahipleri hakkında rüya görüyor. 

1970'lerde yapılan bir araştırmada kedilerin REM uykusu sırasında hareket ettiği görülmüştü. Bilim insanları hayvanın bu sırada rüyasında avlandığını gördüğünü düşünüyor. 

Barrett, "Kedilerin avlarını takip etmek veya onlara saldırmakla ilgili rüya gördüğü çok güçlü bir varsayım" diyor. 

Ayrıca bazı kedilerin, güneşte uzandıklarını veya esnediklerini görmesi de muhtemel. 

Madrid'deki Montepríncipe Kliniği'nde veteriner olan Juan Antonio Aguado da "Köpekler; sahipleri, yürüyüşleri ya da oynadıkları oyunlar hakkında rüya görebilir" diyerek ekliyor: 

Kedilerse kanepede kucaklaşma, avlanma ve hatta diğer hayvanlarla kavga etme anlarını yeniden yaşayabilir. Bu rüyalar uyku sırasında ağız seğirmesi, bacak hareketleri, hırlama ve havlama gibi fiziksel davranışlarla kendini gösterir.

Barrett kedilerin de sahiplerini rüyasında görebileceğini ancak bunun köpeklerde daha sık yaşandığını tahmin ediyor.

Aguado ayrıca köpek büyüklüğünün de rüyaları etkilediğini öne sürüyor:

Büyük köpekler her 60 ila 90 dakikada bir rüya görürken, küçük köpekler uyurken daha fazla beyin aktivitesine sahip olduğu için bunu yaklaşık 10 dakikada bir yapar.

Hayvanlar rüya görebildikleri gibi bunlar kabusa da dönüşebiliyor. Genellikle kabus görünce uykularında hırlamaya veya havlamaya başlayabiliyorlar.

Aguado, derin uykudaki hayvanların gerçekliğe dair farkındalığı azaldığı için onları uyandırmamayı tavsiye ediyor.

Veteriner "Köpek veya kedi olumsuz tepki verebilir ve saldırgan davranabilir" diyerek ekliyor: 

Dikkatini çekmek için ismiyle seslenmek ya da yatağını hafifçe hareket ettirmek tercih edilmeli.

Independent Türkçe, El País, Scientific American