Oxford Üniversitesi, çanta ve telefonları güneş paneline çeviren bir kaplama üretti

"Mucize malzeme"nin yüzde 45 verim sağlaması bekleniyor

Perovskitten yapılan yeni kaplama, tek katmanlı rakiplerinin verimliliğine yaklaştı (Martin Small)
Perovskitten yapılan yeni kaplama, tek katmanlı rakiplerinin verimliliğine yaklaştı (Martin Small)
TT

Oxford Üniversitesi, çanta ve telefonları güneş paneline çeviren bir kaplama üretti

Perovskitten yapılan yeni kaplama, tek katmanlı rakiplerinin verimliliğine yaklaştı (Martin Small)
Perovskitten yapılan yeni kaplama, tek katmanlı rakiplerinin verimliliğine yaklaştı (Martin Small)

Oxford Üniversitesi'nden bilim insanları, sırt çantasından telefona çeşitli eşyaların üzerine takılarak güneş enerjisi üreten ince bir kaplama geliştirdi. 

Fosil yakıtların kritik bir rol oynadığı iklim krizi nedeniyle temiz ve yenilenebilir enerjilere geçiş gittikçe hız kazanıyor. 

Bu doğrultuda güneş panelleri sektörü büyürken, bilim dünyası sürekli olarak yıldızın enerjisinden daha fazla yararlanma yolları arıyor. 

Perovskit denen bir malzeme de silikon temelli geleneksel güneş panellerinden daha verimli olmasıyla son yıllarda öne çıkıyor. Bu malzeme güneş ışığını enerjiye dönüştürmedeki başarısından dolayı "mucize malzeme" diye de adlandırılıyor. 

Oxford Üniveristesi Fizik Bölümü'nden araştırmacılar perovskit katmanlarından oluşan bir kaplama geliştirdi. Geleneksel güneş panellerindeki silikon katmandan 150 kat daha ince bu kaplama, silikonun aksine pek çok ürüne yerleştirilebiliyor. 

Araştırma ekibi kaplamadan yüzde 27 verim sağlamayı başardı. Silikon hücreden yapılan panellerse güneş ışığının yüzde 22'sini enerjiye dönüştürebiliyor. 

Çalışma halihazırda hakemli bir dergide yayımlanmadı fakat Oxford Üniversitesi'nden yapılan açıklamada, yeni kaplamanın yüzde 27 verim sağladığının bağımsız bir kuruluş tarafından doğrulandığı ifade ediliyor. 

Araştırma ekibinden Dr. Shuaifeng Hu şu ifadeleri kullanıyor: 

İstifleme veya çoklu bağlantı yaklaşımını denediğimiz sadece 5 yıl içinde, güç dönüştürme verimliliğini yaklaşık yüzde 6'dan yüzde 27'nin üzerine çıkardık; bu da tek katmanlı fotovoltaiklerin bugün ulaşabileceği sınırlara yakın.

Bilim insanları mucize malzemenin zamanla yüzde 45'in üstünde verim sağlayacağını düşünüyor. 

Güneş enerjisinden yararlanmada karşılaşılan sorunlardan biri, panellerden oluşan büyük güneş tarlalarını kuracak yerler bulmak. Yeni kaplamanın çeşitli yüzeylere takılabilmesi bu sorunun ortadan kalkmasına katkı sağlayabilir. 

Araştırmacılar perovskit kaplamanın sırt çantası, telefon ve arabalar gibi ürünlere yerleştirilerek güneş ışığını enerjiye dönüştürebildiğini söylüyor. 

Öte yandan esnek ve ince yeni kaplamanın, güneş tarlalarının yerini alması gibi bir amaçları yok. 

Oxford ekibinden Junke Wang, CNN'e yaptığı açıklamada "Güneş tarlalarını ortadan kaldırmak istediğimizi söyleyemem çünkü yeterli miktarda güneş enerjisi üretmek için çok sayıda alana veya yüzeye ihtiyacımız olduğu açık" diyor. 

Mucize malzemeyle ilgili en temel sıkıntılardan biri dayanıksız olması. Daha önceki çalışmalarda perovskitin laboratuvar ortamında kısa süre içinde parçalandığı görülmüştü. 

Bilim insanları bunun üstesinden gelmeye uğraşırken Oxford araştırmacıları yeni kaplamanın inşaat ve araba sektörlerinde kullanılabileceğini öne sürüyor. 

Ekibe liderlik eden Henry Snaith şu ifadeleri kullanıyor:

Laboratuvarlarımızda güneş enerjisi malzemeleri ve tekniklerinde görülen en son yenilikler; mevcut binaları, araçları ve nesneleri kullanarak daha sürdürülebilir ve ucuz bir şekilde güneş enerjisi elde etmeye yönelik malzemeler üreten yeni bir endüstriye zemin hazırlayabilir.

Independent Türkçe, CNN, Interesting Engineering, Oxford Üniversitesi



Bilim insanları yanıtladı: Neden bebeklik anıları hatırlanmıyor?

26 bebekle yapılan bir araştırma, bebeklerin neleri hatırladığını ortaya koydu (Unsplash/@michalbarhaim)
26 bebekle yapılan bir araştırma, bebeklerin neleri hatırladığını ortaya koydu (Unsplash/@michalbarhaim)
TT

Bilim insanları yanıtladı: Neden bebeklik anıları hatırlanmıyor?

26 bebekle yapılan bir araştırma, bebeklerin neleri hatırladığını ortaya koydu (Unsplash/@michalbarhaim)
26 bebekle yapılan bir araştırma, bebeklerin neleri hatırladığını ortaya koydu (Unsplash/@michalbarhaim)

Rebecca Whittaker 

Bilim insanları, yaşamın ilk yıllarında çok şey öğrenmemize rağmen neden bebekliğimizi hatırlamadığımızı keşfetti.

Araştırmacılar uzun zamandır, beynin anıları kaydetmekten sorumlu bölümü hipokampusun ergenlik dönemine kadar gelişmeyi sürdürdüğü ve ilk yıllarımızdaki anıları kodlayamadığı için bu deneyimleri saklayamadığımıza inanıyordu.

Ancak durumun böyle olmadığını bulan Yaleli araştırmacılar, sadece onlara erişemediğimizi öne sürüyor.

Hakemli dergi Science'ta yayımlanan çalışmada araştırmacılar, 4 aydan iki yaşa 26 bebeğe yeni bir yüz, nesne ya da sahne görüntüsü gösterdi ve daha sonra bunları hatırlayıp hatırlamadıklarını test etti.

Bebeklere daha sonra başka kareler verildi ve ardından yeni bir görselin yanında daha önce gördükleri resim gösterildi.

Araştırmanın kıdemli yazarı Profesör Nick Turk-Browne, "Bebekler bir şeyi daha önce bir kez gördüyse, tekrar görünce ona daha fazla bakmalarını bekleriz" diyor.

Eğer bir bebek daha önce gördüğü görüntüye yanındaki yeni görüntüden daha uzun bakıyorsa, bu durum bebeğin resme aşina olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Araştırmacılar, resimlere baktıkları sırada bebeklerin hipokampusundaki aktiviteyi ölçmek için fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) kullanarak beyin taramaları yaptı.
 

Bebeklere yüzlerin, nesnelerin ve sahnelerin görüntüleri gösterildi ve beyin taramaları bunları hatırlayıp hatırlayamadıklarını ortaya çıkardı (Unsplash/@huchenme)

Bebeklere yüzlerin, nesnelerin ve sahnelerin görüntüleri gösterildi ve beyin taramaları bunları hatırlayıp hatırlayamadıklarını ortaya çıkardı (Unsplash/@huchenme)

Yeni bir görüntüye bakan bir bebeğin hipokampusundaki aktivitenin yoğunluğuyla, sonrasında aynı görselle karşılaşan aynı bebeğin bakış süresinin doğru orantılı olduğu bulundu.

Bu durum tüm bebekler için geçerli olsa da en güçlü beyin aktivitesi 12 aydan büyüklerde görüldü ve bu, hipokampusun gelişerek öğrenme ve hafızayı desteklediğine işaret ediyor.

Yale'deki ekibin daha önce yaptığı bir araştırmada, henüz üç aylık bebeklerin dahi "istatistiksel öğrenme" adlı bir hafıza türü sergilediği tespit edilmişti.

Epizodik bellek belirli olaylarla ilgilenirken, istatistiksel öğrenme bir yerin neye benzediği gibi, olaylar arasındaki örüntüleri çıkarmakla ilgili.

Profesör Turk-Browne, epizodik belleğin bebekliğin ilerleyen dönemlerinde, yaklaşık bir yaş ve üzerinde ortaya çıkabileceğinden şüphelendiğini söylüyor. Bebeklerin ihtiyaçları düşünüldüğünde bu gelişimsel ilerlemenin mantıklı olduğunu savunuyor.

"İstatistiksel öğrenme, etrafımızdaki dünyadaki yapıyı ortaya çıkarmakla ilgili" diyor. 

Dil, bakış açısı, kavramlar ve daha fazlasının gelişiminde kritik önem taşıyor. Dolayısıyla istatistiksel öğrenmenin neden epizodik bellekten daha önce devreye girebileceği anlaşılabilir.

Öte yandan bu son çalışma, epizodik anıların hipokampus tarafından daha önce düşünülenden daha erken, yetişkinken aktarabileceğimiz en eski anılardan çok önce kodlanabileceğini gösteriyor. Bu da bu anılara ne olduğuna dair soru işaretlerine yol açıyor.

Profesör Turk-Browne'a göre bir ihtimal, anıların uzun süreli hafıza deposuna atılmamış olabileceği.

Ancak o, anıların kodlamadan uzun süre sonra da hâlâ orada olduğunu ancak onlara erişemediğimizi öne sürüyor.

Profesör Turk-Browne'un ekibi devam eden çalışmalarında bebeklerin, yeni emeklemeye başlayan bebeklerin ve çocukların, bebekken kendi bakış açılarından çekilen ev videolarını hatırlayıp hatırlayamadığını test ediyor ve geçici pilot sonuçlar, bu anıların kaybolmadan önce okul öncesi yaşa kadar varlığını koruyabildiğini gösteriyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news