İç içe geçmiş 4 bin yıllık "olağanüstü" tabutlar bulundu

"Antik Mısır valisinin kızına ait"

Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
TT

İç içe geçmiş 4 bin yıllık "olağanüstü" tabutlar bulundu

Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Mısır'da 4 bin yıllık "olağanüstü" bir mezar odası keşfedildi. Odada iç içe konmuş iki tabutta yatan kişinin, bir Antik Mısır valisinin kızı olduğu düşünülüyor. 

Asyut kentindeki bir kazı alanında çalışmalar yürüten arkeologlar, ahşap tabutlar ve başka tarihi eserlerle karşılaştı.

Mısır ve Almanya'dan araştırmacıları içeren ekip, Mısır'ın 12. Hanedanı'ndan I. Senusret döneminde Asyut Valisi olarak görev yapmış Djefaihapi'nin mezarını inceliyordu. 

Orta Krallık döneminin öne çıkan firavunlarından I. Senusret, yaklaşık MÖ 1971'den MÖ 1926'ya kadar hüküm sürmüştü. 

Kazılar sırasında valinin Edi veya İdi diye bilinen kızına ait olduğu düşünülen bir mezar odası da gün yüzüne çıkarıldı. 

Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, 2 Ekim Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Edi'nin, iç içe geçmiş iki tabutta yattığını duyurdu. 

Tabutların biri 2,6 ve diğeri de 2,3 metre uzunluğundaydı. Çok iyi durumdaki ahşap tabutların üstünde büyük bir incelikle yazılmış metinler göze çarpıyor. 

Tabuttaki hiyeroglifler, Edi'den "evin hanımı" diye bahsediyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Tabuttaki hiyeroglifler, Edi'den "evin hanımı" diye bahsediyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsünden Antik Mısır sanatı ve mimarisi uzmanı Kathlyn Cooney, tabuttaki yazıların, ölen kişinin öteki dünyada yolunu bulmasına yardım etme amacı taşıdığını söylüyor.

Kazı çalışmasında yer almayan Cooney, Live Science'a yaptığı açıklamada "Orta Krallık döneminden iki sağlam tabut bulmak olağanüstü bir şey" diye de ekliyor.

Uzmanlar bu metinlerin, Antik Mısırlıların ölümden sonraki yaşama dair inançları hakkında fikir verebileceğini düşünüyor.

Mezar odasında ayrıca ahşap heykelcikler ve kanopik kavanozlar da bulundu. Antik Mısır'da kanopik kavanozlara, mumyalama işleminde çıkarılan iç organlar konuyordu. 

Araştırmacılar, odadaki ahşap heykelciklerin Edi'yi tasvir ediyor olabileceğini düşünüyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Araştırmacılar, odadaki ahşap heykelciklerin Edi'yi tasvir ediyor olabileceğini düşünüyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Tabuttaki kemik kalıntılarına dair ilk incelemelere göre Edi, 40 yaşına gelmeden hayatını kaybetmiş. Bilim insanları ayrıca kadının ayağında bir doğum kusuru olduğunu tahmin ediyor. 

Bulgular üzerindeki incelemelerin ve alandaki kazı çalışmalarının devam etmesi planlanıyor. Bilim insanları bu sayede Asyut Valisi ve kızının hayatının yanı sıra yaşadıkları dönem hakkında da yeni detaylar ortaya çıkarmayı umuyor. 

York Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Joann Fletcher, Newsweek'e yaptığı açıklamada yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Asyut'taki bu keşif, daha önceki Eski Krallık ve Tutankamon ve II. Ramses gibi büyük firavunlarıyla bilinen daha sonraki Yeni Krallık'ın gölgesinde kalan Orta Krallık hakkında bilgilerimizi artıracak" diyor:

Aslında Orta Krallık, yeni bulunan dış tabutun üzerindeki boya işçiliğinin kalitesinde de görülebileceği gibi, büyük bir sanatsal ve kültürel ihtişam dönemiydi.

Independent Türkçe, Live Science, Newsweek, Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı



Kertenkele türündeki "6. his" keşfedildi

Gekko gecko türündeki gekkolar, Asya'nın güneydoğu ve doğu kesimlerinde yaşıyor (Duncan Leitch)
Gekko gecko türündeki gekkolar, Asya'nın güneydoğu ve doğu kesimlerinde yaşıyor (Duncan Leitch)
TT

Kertenkele türündeki "6. his" keşfedildi

Gekko gecko türündeki gekkolar, Asya'nın güneydoğu ve doğu kesimlerinde yaşıyor (Duncan Leitch)
Gekko gecko türündeki gekkolar, Asya'nın güneydoğu ve doğu kesimlerinde yaşıyor (Duncan Leitch)

Bilim insanları, gekkoların "6. hissi" olduğunu tespit etti. Bulgular hem insanların hem de diğer hayvanların işitme becerilerinin nasıl evrimleştiğine ışık tutabilir. 

Pek çok sürüngen havada hareket eden ses dalgalarını işitme becerisinden yoksun. Bu canlılar yerdeki titreşimleri hissederek "duyuyor". 

Öte yandan geçen yıl yapılan bir araştırmada bazı yılan türlerinin havadaki sesleri ve insanların çığlığını duyabildiği kaydedilmişti.

Bir kertenkele türü olan gekkolar da havada yol alan sesleri işitebiliyor. Ayrıca bu hayvanların iç kulağındaki bir kesecik dengelerini korumada önemli bir rol oynuyor.

Hakemli dergi Current Biology'de dün (4 Ekim) yayımlanan bir çalışmada sözkonusu keseciğin, gekkoların düşük frekanstaki sesleri saptamasını sağladığı bulundu. 

Bilim insanlarının 6. hisse benzettiği bu beceri, sürüngenlerin çevrelerine dair algılarını da şekillendiriyor. 

Maryland Üniversitesi'nden araştırmacılar, Gekko gecko türündeki kertenkeleleri laboratuvar ortamında bir dizi farklı uyarana maruz bıraktı. Bu esnada iç kulaktaki keseciğin verdiği tepkiler gözlemlendi. 

Keseciğin 50 ila 200 Hz bandındaki sesleri yakaladığını kaydeden araştırmacılar, bunun gekkoların sadece kulaklarıyla duyduğu frekansın çok altında kaldığını belirtiyor. 

Ekibe göre bu, keseciğin işitme sistemini destekleyen özel bir rol oynadığını gösteriyor. 

Makalenin ortak yazarı biyolog Catherine Carr, "Kulak, bildiğimiz haliyle havadaki sesleri duyuyor. Ancak genellikle dengeyle ilişkilendirilen bu eski iç yol, gekkoların yer veya su gibi ortamlardan geçen titreşimleri algılamasını sağlıyor" diyor:

İç kulaktaki yapının balık ve amfibilerde de görüldüğünü söyleyen Carr, bulguların kara ve suda yaşayan hayvanların işitme sisteminin evrimine ışık tuttuğunu ekliyor. 

Ekip ayrıca yeni çalışmanın, işitme becerilerinin gelişmediği varsayılan diğer hayvanların iletişim kurma yolları hakkında yeni bulgular edinilmesini sağlayabileceği görüşünde. Duyamadığı sanılan diğer sürüngenler de benzer bir mekanizmayla çevrelerini algılıyor olabilir. 

Yeni araştırma doğrudan insanların işitme sistemiyle ilgili değil fakat bilim insanları bazı benzerlikler olduğunu düşünüyor. 

"Bir rock konserinde olduğunuzu hayal edin" diyen Carr ekliyor: 

Gürültüden dolayı başınız ve bütün vücudunuz titreşir. Müziği sadece duymayıp aynı zamanda hissedersiniz. Bu his, insandaki vestibüler sistemin, bu yüksek sesli konserlerde uyarılabileceğini, yani işitme ve denge duyularımızın yakından bağlantılı olabileceğine işaret ediyor.

İç kulaktaki organları içeren vestibüler sistem, denge duygusunun korunmasını sağlıyor. 

Araştırmacılar bulguların, memelilerin işitme sistemleriyle ilgili çalışmaların önünü açmasını umuyor. 

Makalenin ortak yazarı Dawei Han "Bu araştırmanın sonuçları sürüngenler dünyasının ötesine uzanıyor" ifadelerini kullanıyor: 

Bu gizli mekanizmaları ortaya çıkardıkça hayvanların çevrelerini nasıl algıladığı ve etkileşime girdiğine dair daha zengin ve incelikli bir resim elde ediyoruz ve belki de kendi duyusal deneyimlerimize dair yeni bilgilere ulaşacağız.

Independent Türkçe, Popular Science, Neuroscience News, Current Biology, Cosmos Magazine