İç içe geçmiş 4 bin yıllık "olağanüstü" tabutlar bulundu

"Antik Mısır valisinin kızına ait"

Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
TT

İç içe geçmiş 4 bin yıllık "olağanüstü" tabutlar bulundu

Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Tabutu süsleyen yazıların, ölen kişiye rehberlik etme amacı taşıdığı tahmin ediliyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Mısır'da 4 bin yıllık "olağanüstü" bir mezar odası keşfedildi. Odada iç içe konmuş iki tabutta yatan kişinin, bir Antik Mısır valisinin kızı olduğu düşünülüyor. 

Asyut kentindeki bir kazı alanında çalışmalar yürüten arkeologlar, ahşap tabutlar ve başka tarihi eserlerle karşılaştı.

Mısır ve Almanya'dan araştırmacıları içeren ekip, Mısır'ın 12. Hanedanı'ndan I. Senusret döneminde Asyut Valisi olarak görev yapmış Djefaihapi'nin mezarını inceliyordu. 

Orta Krallık döneminin öne çıkan firavunlarından I. Senusret, yaklaşık MÖ 1971'den MÖ 1926'ya kadar hüküm sürmüştü. 

Kazılar sırasında valinin Edi veya İdi diye bilinen kızına ait olduğu düşünülen bir mezar odası da gün yüzüne çıkarıldı. 

Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, 2 Ekim Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Edi'nin, iç içe geçmiş iki tabutta yattığını duyurdu. 

Tabutların biri 2,6 ve diğeri de 2,3 metre uzunluğundaydı. Çok iyi durumdaki ahşap tabutların üstünde büyük bir incelikle yazılmış metinler göze çarpıyor. 

Tabuttaki hiyeroglifler, Edi'den "evin hanımı" diye bahsediyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Tabuttaki hiyeroglifler, Edi'den "evin hanımı" diye bahsediyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsünden Antik Mısır sanatı ve mimarisi uzmanı Kathlyn Cooney, tabuttaki yazıların, ölen kişinin öteki dünyada yolunu bulmasına yardım etme amacı taşıdığını söylüyor.

Kazı çalışmasında yer almayan Cooney, Live Science'a yaptığı açıklamada "Orta Krallık döneminden iki sağlam tabut bulmak olağanüstü bir şey" diye de ekliyor.

Uzmanlar bu metinlerin, Antik Mısırlıların ölümden sonraki yaşama dair inançları hakkında fikir verebileceğini düşünüyor.

Mezar odasında ayrıca ahşap heykelcikler ve kanopik kavanozlar da bulundu. Antik Mısır'da kanopik kavanozlara, mumyalama işleminde çıkarılan iç organlar konuyordu. 

Araştırmacılar, odadaki ahşap heykelciklerin Edi'yi tasvir ediyor olabileceğini düşünüyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Araştırmacılar, odadaki ahşap heykelciklerin Edi'yi tasvir ediyor olabileceğini düşünüyor (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)

Tabuttaki kemik kalıntılarına dair ilk incelemelere göre Edi, 40 yaşına gelmeden hayatını kaybetmiş. Bilim insanları ayrıca kadının ayağında bir doğum kusuru olduğunu tahmin ediyor. 

Bulgular üzerindeki incelemelerin ve alandaki kazı çalışmalarının devam etmesi planlanıyor. Bilim insanları bu sayede Asyut Valisi ve kızının hayatının yanı sıra yaşadıkları dönem hakkında da yeni detaylar ortaya çıkarmayı umuyor. 

York Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Joann Fletcher, Newsweek'e yaptığı açıklamada yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Asyut'taki bu keşif, daha önceki Eski Krallık ve Tutankamon ve II. Ramses gibi büyük firavunlarıyla bilinen daha sonraki Yeni Krallık'ın gölgesinde kalan Orta Krallık hakkında bilgilerimizi artıracak" diyor:

Aslında Orta Krallık, yeni bulunan dış tabutun üzerindeki boya işçiliğinin kalitesinde de görülebileceği gibi, büyük bir sanatsal ve kültürel ihtişam dönemiydi.

Independent Türkçe, Live Science, Newsweek, Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı



Yıldızın yuttuğu gezegene yapılan otopsiden şoke edici bir sonuç çıktı

Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])
Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])
TT

Yıldızın yuttuğu gezegene yapılan otopsiden şoke edici bir sonuç çıktı

Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])
Bir gezegenin yavaş yavaş ev sahibi yıldızın içine doğru spiral çizdiğini gösteren sanatçı tasviri. Bilim insanları Jüpiter büyüklüğündeki bu gezegenin yıldızın atmosferini sıyırmaya başladıktan sonra "içine düştüğünü" söylüyor (R. Hurt & K. Miller [Caltech/IPAC])

Birçok yıldız milyarlarca yıl yaşayıp yakıtlarını tüketince kırmızı devler diye bilinen ölmekte olan yıldızlara dönüşür. Yıldızlar genişler ve yakındaki gezegenleri yutarak onları yakıp yok edebilir.

Yaklaşık 5 milyar yıl içinde, Dünya'nın kendi Güneş'i de kırmızı deve dönüşecek ve mavi bilyemiz de dahil gezegenleri yutacak.

Gökbilimciler bu kırmızı dev yıldızların birçoğunu tanımlasa da bir gezegeni yeme süreci, ancak kısa bir süre önce doğrudan gözlemlenebildi.

Gökbilimciler birçok kırmızı dev yıldız tanımladı ve bazı durumlarda yakındaki gezegenleri tükettiklerinden şüphelendi ancak bu fenomen daha önce hiç doğrudan gözlemlenmemişti. Bilim insanları 2023'te, ömrünün sonuna yaklaşan bir yıldızın şiştiğini ve muhtemelen Jüpiter büyüklüğünde bir gezegeni yuttuğunu keşfetti.

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, kayıtlara geçen ilk gezegen yutulması olayı olduğu düşünülen bir olayı gözlemledi. Gözlemler şaşırtıcı sonuçlar verdi (NASA, ESA, CSA, R. Crawford [STScI])NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, kayıtlara geçen ilk gezegen yutulması olayı olduğu düşünülen bir olayı gözlemledi. Gözlemler şaşırtıcı sonuçlar verdi (NASA, ESA, CSA, R. Crawford [STScI])

Araştırmacılar James Webb Uzay Teleskobu'ndan gelen ek gözlemlerin ardından, "şaşırtıcı bir ters köşe" yaşandığını söylüyor. Webb'in gözlemleri yıldızın gezegeni yemediğini, gezegenin yörüngesinin milyonlarca yıl boyunca daralarak gökcismini ölümüne yaklaştırdığını ve sonra tamamen yutulduğunu gösteriyor.

Arizona'nın Tucson kentindeki ABD Ulusal Bilim Vakfı Ulusal Optik-Kızılötesi Astronomi Araştırma Laboratuvarı'ndan gökbilimci Ryan Lau yaptığı açıklamada, "Bu yepyeni bir olay olduğu için teleskobu ona çevirmeye karar verdiğimizde ne bekleyeceğimizi tam olarak bilmiyorduk" diyor.

Kızılötesindeki yüksek çözünürlüklü görüntüsü sayesinde muhtemelen bizimki de dahil gezegen sistemlerinin nihai kaderi hakkında değerli bilgiler öğreniyoruz.

Lau, perşembe günü The Astrophysical Journal'da yayımlanan yeni makalenin başyazarı.

Araştırmacılar teleskobun Orta Kızılötesi Enstrümanı ve Yakın Kızılötesi Spektrografı'nı kullanarak Samanyolu Galaksisi'nde yer alan, Dünya'dan yaklaşık 12 bin ışık yılı uzaklıktaki sahneyi inceledi.

Yıldızın daha çok bizim Güneş'imize benzediği kabul ediliyordu fakat Orta Kızılötesi Enstrüman'la yapılan bir ölçüm, yıldızın kırmızı bir deve dönüşmesi durumunda olması gerektiği kadar parlak olmadığını ortaya koydu. Bu bulgu araştırmacılara, bir zamanlar inanıldığı gibi gezegeni yutacak bir şişme yaşanmadığını gösterdi.

Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden, araştırma ekibi üyesi Morgan MacLeod "Gezegen nihayetinde yıldızın atmosferini sıyırmaya başladı. O andan itibaren de kontrolden çıkarak daha hızlı bir şekilde içine düşmeye başladı" diye açıklıyor.

Gezegen düşerken bir nevi yıldızın etrafında yayılmaya başladı.

Gezegen, yıldızın dış katmanlarından gaz püskürtmüş olabilir.

Yakın Kızılötesi Spektrograf, yıldızı çevreleyen sıcak bir moleküler gaz diskini ortaya çıkardı ve burada karbonmonoksit tespit edildi.

Vassar College'dan ötegezegen araştırmacısı Colette Salyk, ortak yazarı olduğu yeni makale hakkında, "Webb gibi dönüştürücü bir teleskopla yıldızın yakın çevresinde ne bulacağımıza dair herhangi bir beklentiye sahip olmak benim için zordu" diyor. 

Burada gezegenler oluşmasa bile, bir yutulma sonrasında gezegen oluşum bölgesinin özelliklerine sahip bir şey görmeyi bekleyemediğimi söyleyebilirim.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space