"Kurtların lolipopu" ortaya çıktı

Bilim insanları bunun bir ilk olduğunu söylüyor

Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))
Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))
TT

"Kurtların lolipopu" ortaya çıktı

Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))
Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))

Etiyopya'daki kurtların epey tatlı bir nektarı adeta lolipop gibi yaladığı kaydedildi. Araştırmacılar nektar yeme alışkanlığına sahip bir büyük etçil hayvanın ilk kez tespit edilmiş olabileceğini düşünüyor.

Habeş kurdu diye bilinen Canis simensis, dünyadaki en nadir yabani köpek türü. Etiyopya Yükseltileri'ne endemik olan bu etçil türün 500'den az üyesi kaldı. 

Oxford Üniversitesi'nden Sandra Lai ve ekip arkadaşları, Habeş kurtlarını incelerken beklenmedik bir şey keşfetti. 

Bulgularını Ecology adlı hakemli dergide 19 Kasım'da aktaran araştırmacılar, takip ettikleri 6 kurdun sık sık fener çiçeklerinin (Kniphofia foliosa) nektarını yaladığını gözlemledi.

4 gün boyunca izlenen hayvanlar tek bir yolculukta bazen 30 ayrı bitkiyi ziyaret ediyordu.

Bölge halkı bu çiçeğin nektarını tatlandırıcı olarak kullanırken, makalenin ortak yazarı Claudio Sillero da ağza hoş gelen bir tatlılığı olduğunu söylüyor:

Daha sonra kurtların da aynı şeyi yaptığını gördüğümde, bu alışılmadık enerji kaynağının tadını çıkardıklarını anladım.

Habeş kurtları, nektarla beslendiği kaydedilen ilk büyük etçil tür olabilir. Bilim insanları, uzun dilleri ve buna uygun şekilde gelişmiş burunları olmayan büyük etçillerin nektar tüketmesinin beklenmedik olduğunu söylüyor.

Ayrıca bitkilerin çok az nektar üretmesinden dolayı da kurtlara pek cazip gelecekleri düşünülmüyordu.

Diğer yandan Habeş kurtları, fener çiçeklerinin en çok nektar üreten kısımlarını yalayarak bu sorunun üstesinden geliyor gibi görünüyor.

Lai "Bildiğim kadarıyla başka hiçbir büyük etçil yırtıcı hayvan nektarla beslenme davranışı sergilemiyor ancak bazı hepçil ayılar nadiren de olsa fırsatçı bir şekilde nektar arayabilir" diyor. 

Nektarı yalayan kurtların ağzının polenle kaplandığını gören araştırmacılar, bunları bitkiden bitkiye taşıdıklarından şüpheleniyor.

Henüz kanıtlanmayan bu durum, Habeş kurtlarını polen taşıyıcı görevi gören ilk etçil hayvan yapabilir. 

Lai, "Bu davranış ilginç çünkü uçmayan memelilerde nektarla beslenme ve polen taşımanın şu anda bilinenden daha yaygın olabileceğini ve bu daha az bilinen taşıyıcıların ekolojik öneminin düşündüğümüzden daha yüksek olabileceğini gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Bu çok heyecan verici.

Araştırmacılar kurtları incelemeye devam ederek hem nektarın beslenme alışkanlıklarındaki yerini hem de bitkilerin polenleşmesinde nasıl bir rol oynadıklarını daha iyi anlamayı umuyor.

Ayrıca bazı hayvanların yavrularını da çiçeklere götürdüğünü gören ekip, kültürel bir aktarım yapıldığından şüpheleniyor.

Independent Türkçe, New Scientist, Live Science, Ecology



Birlikte ziyafet çeken iki devasa kara delik, NASA'ya yakalandı

Bir gaz bulutu içinde dönüp duran kara deliklerin 70 bin yıl içinde birleşmesi bekleniyor (NASA/Aurore Simonnet/Sonoma Eyalet Üniversitesi)
Bir gaz bulutu içinde dönüp duran kara deliklerin 70 bin yıl içinde birleşmesi bekleniyor (NASA/Aurore Simonnet/Sonoma Eyalet Üniversitesi)
TT

Birlikte ziyafet çeken iki devasa kara delik, NASA'ya yakalandı

Bir gaz bulutu içinde dönüp duran kara deliklerin 70 bin yıl içinde birleşmesi bekleniyor (NASA/Aurore Simonnet/Sonoma Eyalet Üniversitesi)
Bir gaz bulutu içinde dönüp duran kara deliklerin 70 bin yıl içinde birleşmesi bekleniyor (NASA/Aurore Simonnet/Sonoma Eyalet Üniversitesi)

NASA, 1 milyar ışık yılı uzaktaki bir galaksinin merkezindeki iki devasa kara deliğin ortak bir ziyafet çektiğini tespit etti. Bilim insanları kara deliklerin kendilerinden daha büyük bir gaz bulutunu parçalayıp tükettiğini buldu. 

Kuğu Takımyıldızı'ndaki 2MASX J21240027+3409114 adlı galaksinin merkezinde iki tane süper kütleli kara delik var. İki cismin toplam kütlesi, Güneş'in 40 milyon katı. 

Aralarında 26 milyar ışık yılı olan kara delikler kozmik ölçütlere göre epey yakın bir mesafeden birbirinin yörüngesinde dönüyor. 

Bir dönüşü 130 günde tamamlayan cisimler gittikçe yakınlaşırken, gökbilimciler 70 bin yıl içinde birleşeceklerini öngörüyor. 

Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ne bağlı Zwicky Geçici Tesisi (ZTF), galaksinin merkezindeki patlama belirtilerini ilk olarak Mart 2021'de gözlemledi.  

Araştırmacılar başlangıçta bunu yıldızların yaşam döngüsünün sonunda gerçekleşen süpernova patlamasına yordu.

Ancak daha sonra benzer işaretler gelmeye devam edince farklı ihtimallere yönelerek NASA'nın Swift gözlemevinden yararlandılar. Bu sayede olayı morötesi ve X-ışınında da gözlemlediler.

Bilim insanları her 60 ila 90 günde bir gerçekleşen gizemli olaya AT 2021hdr adını verdi. 

Neler yaşandığını anlamak için farklı modelleri test eden araştırmacılar, bunun galaksinin merkezindeki olağan bir durum olabileceğini düşündü. Ayrıca gelgit bozulması olayı ihtimalini de hesaba kattılar. Gelgit bozulması olayı, yıldızların kara deliğe çok yaklaşması sonucu parçalanmasını ifade ediyor.

Bulgularını hakemli dergi Astronomy and Astrophysics'te yayımlayan ekip, devasa bir gaz bulutunun parçalanmasının durumu en iyi açıklayan senaryo olduğuna karar verdi.

Kara deliklerin toplamından daha büyük bu gaz bulutu, ikiliye yaklaşınca kütleçekim kuvvetiyle parçalanıp etraflarında iplikler oluşturuyor ve sürtünme sonucu ısınıyor gibi görünüyor. 

Çiftin birbirinin etrafında dönmesiyle, bulut daha yoğun ve sıcak bir hal alıyor ve kara delikler buradan gaz çekip tüketiyor. 

Şili'deki Valparaíso Üniversitesi'nden astrofizikçi Lorena Hernández-García, başyazarı olduğu çalışma hakkında "AT 2021hdr adı verilen ve birkaç ayda bir tekrarlanan bu olay çok tuhaf" diyerek ekliyor:

Bir gaz bulutunun kara delikleri kapladığını düşünüyoruz. Birbirlerinin yörüngesinde dönerken kara delikler bulutla etkileşime girerek gazı bozup tüketiyor. Bu da sistemden gelen ışıkta salınımlı bir desen oluşturuyor.

Sadece kara deliklerin değil, ev sahibi galaksinin de başka bir galaksiyle birleşme sürecinde olduğunu söyleyen bilim insanları, çalışmalarını sürdürerek olay hakkında daha detaylı bilgi edinmeyi umuyor.

Independent Türkçe, IFL Science, BBC Sky at Night Magazine, NASA, Astronomy and Astrophysics