Kafa üstü kara dalan tilkiler yaralanmamayı nasıl başarıyor?

Saniyede 4 metre hızla atlıyorlar

Tilkiler, avlarını kar tabakasının derinlerinde bile rahat bırakmıyor (Unsplash)
Tilkiler, avlarını kar tabakasının derinlerinde bile rahat bırakmıyor (Unsplash)
TT

Kafa üstü kara dalan tilkiler yaralanmamayı nasıl başarıyor?

Tilkiler, avlarını kar tabakasının derinlerinde bile rahat bırakmıyor (Unsplash)
Tilkiler, avlarını kar tabakasının derinlerinde bile rahat bırakmıyor (Unsplash)

Bilim insanları kara dalıp yaralanmamayı başaran tilkilerin bu beceriyi burunlarının şekline borçlu olduğunu tespit etti.

Soğuk iklimlerde fareler gibi küçük kemirgenler, karın altında sığınacak yerler buluyor. Ancak kızıl tilki (Vulpes vulpes) ve kutup tilkileri (Vulpes lagopus), geliştirdikleri özel bir teknikle bu hayvanları avlamayı başarıyor. 

Güçlü kulaklarıyla kemirgenlerin yerini saptayıp havaya zıplayan tilkiler, saniyede 4 metreye varan hızla yüksek kar yığınlarına yüzüstü dalarak onları gafil avlıyor. 

Cornell Üniversitesi'nden Sunghwan Jung, bu "ilginç ve benzersiz" davranışı bütün tilkilerin sergilemediğini ifade ediyor.

Hayvanların kara dalınca yüzlerinin nasıl yaralanmadığını anlamak isteyen Jung ve ekip arkadaşları bir araştırma yürüttü.

Bulgularını hakemli dergi PNAS'te yayımlayan bilim insanları, müzelerdeki puma gibi büyük kedi türleri ve tilkilerin kafataslarını tarayarak üç boyutlu yazıcıdan çıkardı. 

Ardından kafataslarına çarpma kuvvetini ölçen sensörler yerleştirerek bunları laboratuvarda karın içine attılar.

Jung, karın sıkıştığı zaman kartopu gibi katı veya bir araba camından silindiği zamanki gibi sıvı özellikler sergileyebildiğini açıklıyor. 

Araştırmada tilkilerin keskin burnunun karı sıkıştırmak yerine sıvı gibi kenara ittiği gözlemlendi. Bu sayede çarpma kuvveti azalarak yaralanma ihtimali düşüyor.

Diğer yandan kedigillerin, tilkilere kıyasla daha geniş ve kısa burunları karı sıkıştırıyor. Jung bu burun tipinin, daha iyi ısırma avantajı sağlayarak genellikle yalnız avlanan kedigillerin işine yaradığını söylüyor.

Sürüler halinde avlanan tilkilerinse daha uzun burunları, ısırma becerilerini zayıflatıyor. Ancak karın içine dalma imkanı veriyor.

Jung, "Tilki böylece bilincini kaybetmeden avlanma görevine odaklanabiliyor" diyerek ekliyor:

Uzun burunları, karda daha derine inerek avlarına daha erken ve daha hızlı ulaşmalarına yardımcı oluyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, New Scientist, PNAS



ABD'nin yeni sosyal medya trendi RedNote nedir?

TikTok yasağı, herhangi bir değişiklik yapılmadığı takdirde 19 Ocak'ta, Trump'ın başkanlığı devralmasından bir gün önce yürürlüğe girecek (Reuters)
TikTok yasağı, herhangi bir değişiklik yapılmadığı takdirde 19 Ocak'ta, Trump'ın başkanlığı devralmasından bir gün önce yürürlüğe girecek (Reuters)
TT

ABD'nin yeni sosyal medya trendi RedNote nedir?

TikTok yasağı, herhangi bir değişiklik yapılmadığı takdirde 19 Ocak'ta, Trump'ın başkanlığı devralmasından bir gün önce yürürlüğe girecek (Reuters)
TikTok yasağı, herhangi bir değişiklik yapılmadığı takdirde 19 Ocak'ta, Trump'ın başkanlığı devralmasından bir gün önce yürürlüğe girecek (Reuters)

Sosyal medya kullanıcıları, ABD'de pazar günü yürürlüğe girmesi planlanan olası TikTok yasağının önüne geçmeye çalışırken Xiaohongshu adında Çinli bir kısa video uygulaması Apple'ın App Store'unda en üst sıraya yerleşti.

İngilizcede RedNote adıyla bilinen uygulamanın Instagram, TikTok ve Pinterest karışımı bir işlevi var ve aylık 300 milyondan fazla aktif kullanıcıyla TikTok'un kullanıcı sayısının epey altında.

2013'te çıkan RedNote, Çin'deki en popüler uygulamalardan biri.

TechCrunch, RedNote'un değerinin 3 milyar doların üzerinde olduğunu ve yaklaşık 1 milyar dolarlık girişim fonu topladığını bildiriyor.

Yeni bir sahip bulunmadığı takdirde TikTok'u yasaklamayı amaçlayan iki partili bir yasa tasarısı, nisanda ABD Kongresi'nde kabul edilmişti.

Federal yetkililer, sitenin Çin'le bağlantıları olduğu iddiaları ve ABD'li kullanıcıların verilerinin komünist hükümetle yasadışı bir şekilde paylaşılmasına dair endişeler nedeniyle "son derece derin ve büyük bir ulusal güvenlik tehdidi" olduğunu savunmuştu.

TikTok ve ana şirketi ByteDance bu iddiaları yalanlamıştı ve halihazırda Yüksek Mahkeme'de TikTok yasağına itiraz ediyorlar.

Cuma günü, yargıçlar şirketin Birinci Değişiklik argümanlarına şüpheyle yaklaşmıştı.

Baş Yargıç John Roberts sözlü savunmalar sırasında "Kongre TikTok'ta ne olduğunu umursamıyor" demişti.

İfade özgürlüğüyle ilgilenmiyorlar. Çözüm yöntemi de bunu gösteriyor. TikTok'un durması gerektiğini söylemiyorlar. Çinlilerin TikTok'u kontrol etmeyi bırakması gerektiğini söylüyorlar.

Yargıç Elena Kagan "yasa yalnızca bu yabancı şirketi hedef alıyor ki bu şirketin Birinci Değişiklik hakları yok" diye eklemişti.

Donald Trump yasağı ertelemeye çalışıyor, avukatının bir açıklamasında belirttiği üzere "göreve geldiğinde siyasi yollarla" gerçekleştirebileceği bir çözüm arayışında.

Trump, 2020'de TikTok'u yasaklamaya çalışmıştı.

Gözlemciler, yasağın platforma bağlı ve genişleyen içerik üreticisi ekonomisini mahvedeceğini savunmuştu.

Alabama Üniversitesi'nde yardımcı doçent olan Jess Maddox, CNN'e "TikTok'un yasaklanması, bu uygulamaya bel bağlayan içerik üreticileri ve küçük işletmeler için kesinlikle bir felaket olur" demişti.

Kariyerimi içerik üreticileri ve fenomenlerle konuşarak geçirdim, dirençliler, başka bir yönde ilerleyecekler ama bu bir mücadele olacak ve onlara ekonomik bir darbe vuracak.

Olası yasak öncesinde içerik üreticileri, ByteDance'ın benzer özelliklere sahip başka bir popüler uygulaması Lemon8'i de kullanmaya başlamıştı.

Independent Türkçe