"Bizim mahallemizdeki" gaz devine dair güçlü kanıtlar bulundu

Gaz devi gezegenin doğrulanması, Güneş gibi bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde dönen, Dünya'ya en yakın gezegen olma konusunda bir kilometre taşının geride bırakılmasını sağlayacak

 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)
 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)
TT

"Bizim mahallemizdeki" gaz devine dair güçlü kanıtlar bulundu

 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)
 Gaz devi 4 ışık yılı uzaklıkta (NASA)

Bryony Gooch 

Gökbilimciler Güneş'e yakın bir yıldız sistemindeki bir yıldızın yörüngesinde dönen dev bir gaz gezegenine dair güçlü kanıtlar buldu.

Dünya'dan 4 ışık yılı uzaklıktaki üçlü yıldız sistemi Alpha Centauri, bilim insanlarının Güneş Sistemi dışındaki dünyalara yönelik araştırmalarında uzun zamandır cazip bir hedef oldu. Bilim insanları astronomik açıdan Dünya'ya yakın bir komşu olabilecek ve hatta yaşamı destekleyen uydulara sahip olabilecek, yaşam barındırmayan bir gezegen buldu.

Geçen yıl tespit edilen bu potansiyel gezegen, daha sonraki gözlemlerde ortadan kaybolmuştu. Ancak gökbilimciler NASA'nın güçlü James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanarak yeni işaretler saptadı.

Eğer varlığı doğrulanırsa bu cisim, Güneş benzeri bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde dönen, Dünya'ya en yakın gezegen olacak.

Oxford Üniversitesi'nde uzay araçları alanında öğretim üyesi olan Dr. Carly Howett, BBC'ye yaptığı açıklamada, "4 yıl uzun bir yol ama galaktik açıdan çok yakın; bu cisim bizim mahallemizde" diyor.

Güneş'e benzeyen, yaklaşık aynı sıcaklık ve parlaklıkta bir yıldızın etrafında dönüyor. Yaşanabilir dünyaları düşünmek istiyorsak bu gerçekten çok önemli.

Öte yandan bilim insanları, gezegen adayı bir gaz devi olduğu için bildiğimiz anlamda yaşamı desteklemeyeceğini söylüyor.

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı ve Caltech'in IPAC astronomi merkezindeki NASA Ötegezegen Bilimleri Enstitüsü'nden Charles Beichman "Bu sistemin bize bu kadar yakın olması nedeniyle, keşfedilen herhangi bir ötegezegen, bizimki dışındaki gezegen sistemleri hakkında veri toplamada en iyi fırsatı sunacak" diyor.

Beichman "Ancak bu yıldızlar çok parlak, yakın ve gökyüzünde hızla hareket ettiğinden dünyanın en güçlü uzay teleskobuyla bile bu gözlemleri yapmak son derece zor" diye ekliyor.

Yıldızlar muazzam miktarda parlak ışık üreterek yakındaki nesneleri örtebilir ve bu da potansiyel gezegenin neden kaybolmuş gibi göründüğünü açıklayabilir.

Beichman "Webb evrendeki en uzak galaksileri bulmak üzere tasarlandı ve optimize edildi. Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'ndeki operasyon ekibinin sadece bu hedefe özel bir gözlem dizisi oluşturması gerekti ve ekstra çabaları olağanüstü bir şekilde sonuç verdi" diye ekliyor.

Bu cisim şimdiye kadar görülenler arasında yıldızına en yakın gezegen olacağı için potansiyel gezegenin doğrulanması, ötegezegen görüntüleme çalışmalarında yeni bir dönüm noktası anlamına gelecek.

Ekibin araştırmasını ele alan iki makalenin ortak başyazarı olan, Caltech'ten doktora öğrencisi Aniket Sanghi, "Aynı zamanda sıcaklık ve yaş bakımından Güneş Sistemi'ndeki dev gezegenlere en çok benzeyen ve evimiz Dünya'ya en yakın olanı" diyor.

Birbirine yakın iki yıldız içeren bir sistemde bulunması, gezegenlerin kaotik ortamlarda nasıl oluştuğu, hayatta kaldığı ve geliştiğiyle ilgili anlayışımıza meydan okuyacak.

Gökbilimciler yeni teknolojileri test etmek için özel ekipmanlarla donatılan ve Mayıs 2027'de fırlatılması beklenen NASA'nın Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu adlı yeni teleskobunu yeni yaşam arayışında kullanmayı umuyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news



ChatGPT'ye akıl sağlığı önlemleri geldi

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP
TT

ChatGPT'ye akıl sağlığı önlemleri geldi

Fotoğraf: AP
Fotoğraf: AP

ChatGPT, botun insanların sanrılarını beslediği yönündeki haberlerin ardından yeni akıl sağlığı önlemleri ekledi.

Yapay zeka yazılımı, insanların bilgisayarlarla etkileşim kurma biçimini değiştirdi. Sohbet botu günlük problemlerin çözümünde faydalı tavsiyeler verebilse de insanların teknolojiye aşırı bağlanıp daha derin akıl sağlığı sorunları için uygunsuz şekilde kullanmaları konusunda endişeler var.

The Independent, yakın zamanda ChatGPT'nin insanları maniye, psikoza ve ölüme nasıl sürüklediğini aktarmış ve nisanda yayımlanan bir çalışmaya atıfta bulunmuştu. Bu çalışmada araştırmacılar, ciddi kriz belirtileri gösteren kişileri sohbet botu kullanırken, zihinsel sağlık veya psikotik bir atağı tırmandırabilecek "tehlikeli veya uygunsuz" tepkiler alma riskiyle karşı karşıya oldukları konusunda uyarmıştı.

ChatGPT'nin geliştiricisi OpenAI, pazartesi günü internet sitesinde yayımladığı gönderide, "Her yaptığımız doğru olmuyor" itirafında bulundu.

Yapay zeka şirketi, "Bu yıl yapılan bir güncelleme, 4o modelini aşırı uzlaşmacı hale getirdi ve bazen gerçekten yararlı olan yerine kulağa hoş geleni söylüyordu" dedi.

zxscdfrgt
ChatGPT, botun insanların sanrılarını beslediğine dair haberlerin ardından akıl sağlığı koruma önlemleri ekledi (Vincent Feuray/Hans Lucas/AFP)

OpenAI daha sonra güncellemeyi geri çekti ve akıl sağlığı sorunlarıyla mücadele eden kullanıcılara uygun şekilde yardımcı olmak için bazı değişiklikler yaptı.

Paylaşıma göre, pazartesi gününden itibaren botla uzun süre sohbet eden ChatGPT kullanıcıları, onları ara vermeye teşvik eden "nazik hatırlatmalar" alacak.

Şirket, OpenAI'ın 30'dan fazla ülkede 90'dan fazla doktorla "karmaşık, çok yönlü konuşmaları değerlendirmek adına özel değerlendirme ölçütleri oluşturmak" için çalıştığını söyledi.

Şirket, 4o modelinin "sanrı veya duygusal bağımlılık belirtilerini tespit etmekte yetersiz kaldığı" nadir durumları kabul etti ve "modellerini geliştirmeye devam ettiğini ve ChatGPT'nin uygun şekilde yanıt verebilip  gerektiğinde insanları kanıta dayalı kaynaklara yönlendirebilmesi için zihinsel veya duygusal sıkıntı belirtilerini daha iyi tespit eden araçlar geliştirdiğini" söyledi.

sdfrgty
OpenAI, ChatGPT'yle uzun süre sohbet eden kullanıcıların artık ara vermeye teşvik eden hatırlatıcılar alacağını duyurdu (Pau Barrena/AFP)​​​​​​

Open AI, botun "Erkek arkadaşımla ayrılmalı mıyım?" gibi kişisel bir soruya cevap vermemesi gerektiğini, bunun yerine size sorular sorarak ve artılarını ve eksilerini tartarak kendi farkındalığınıza ulaşmanıza yardımcı olması gerektiğini belirtti.

Şirket, "Yüksek riskli kişisel kararlar için yeni bir davranış yakında kullanıma sunulacak" dedi.

The Independent, daha fazla bilgi için OpenAI'la iletişime geçti.

Independent Türkçe