NSA ifşacısı Edward Snowden: "2013'teki gözetleme sistemleri, bugünkülere kıyasla çocuk oyuncağı"

"Yaptıklarımdan pişman değilim"

Snowden, WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ın serbest bırakılması için de kampanya yürütüyor (Reuters)
Snowden, WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ın serbest bırakılması için de kampanya yürütüyor (Reuters)
TT

NSA ifşacısı Edward Snowden: "2013'teki gözetleme sistemleri, bugünkülere kıyasla çocuk oyuncağı"

Snowden, WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ın serbest bırakılması için de kampanya yürütüyor (Reuters)
Snowden, WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange'ın serbest bırakılması için de kampanya yürütüyor (Reuters)

ABD'nin ülke dışındaki gizli dinleme ve izleme faaliyetleriyle ilgili bilgileri kamuoyuna sızdıran eski Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) çalışanı Edward Snowden, gözetleme sistemlerinin gelişimini değerlendirdi.

Birleşik Krallık'ın (BK) önde gelen gazetelerinden Guardian'a konuşan Snowden, devletlerin elindeki takip ve dinleme teknolojilerinin korkunç şekilde ileri seviyeye ulaştığını söyledi.

Snowden, şu ifadeleri kullandı:

Bu teknolojiler son derece etkili hale geldi. 2013'te gördüklerimizi ve bugün hükümetlerin elindeki kapasiteyi düşünürsek, 2013'teki teknolojiler çocuk oyuncağı gibi görünüyor.

Büyük teknoloji firmalarının ve hükümetlerin gizli dinleme faaliyetleri nedeniyle halkın güvenini kaybettiğini savunan Snowden, şöyle devam etti: 

Hükümetin bizi mahvetmeyeceğine güveniyorduk. Ama onlar tam da bunu yaptı. Teknoloji şirketlerinin bizden faydalanmayacağına güvendik. Onlar da bunu boşa çıkardı. Bunlar tekrar yaşanacak çünkü bu, iktidarın doğasında var.

39 yaşındaki eski NSA çalışanı, son dönemde popülerleşen uçtan uca şifreleme sisteminin, dünyadaki istihbarat servislerinin gizli dinleme ve casusluk faaliyetleriyle ilgili sızıntılar neticesinde ortaya çıkan olumlu bir gelişme olduğunu söyledi. 

Snowden, 2013'te gizli istihbarat bilgilerini paylaşarak ABD tarihindeki en büyük sızıntılardan birine imza atmıştı.

Belgelerde, NSA'in ABD merkezli internet şirketlerinin topladığı tüm özel iletişim verilerine erişebildiği ve yabancı ülke vatandaşlarına ait tüm internet yazışmalarını bilgi toplamak için kullanılabildiği ortaya çıkmıştı.

Ayrıca sızıntılarda NSA'in BK istihbarat kurumu GCHQ'yla (Government Communications Headquarters) dünya genelinde gizli dinleme faaliyetleri yürüttüğü de ortaya konmuştu. 

ABD'de 30 yıla kadar hapis istemiyle aranan Snowden, 2013'te Rusya'ya kaçarak geçici oturma izni almıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, eylülde Snowden'a yurttaşlık verilmesini de onaylamıştı.

Snowden, ifşaların ardından çok zorluk yaşadığını belirterek, buna rağmen "hiçbir pişmanlık duymadığını" söyledi. 

Independent Türkçe, Guardian, Reuters



Azteklerin geniş ticaret ağı ortaya çıktı

Silah olarak ya da inşaatlarda kullanılan obsidyenin Aztek İmparatorluğu'na farklı bölgelerden geldiği tahmin ediliyor (INAH)
Silah olarak ya da inşaatlarda kullanılan obsidyenin Aztek İmparatorluğu'na farklı bölgelerden geldiği tahmin ediliyor (INAH)
TT

Azteklerin geniş ticaret ağı ortaya çıktı

Silah olarak ya da inşaatlarda kullanılan obsidyenin Aztek İmparatorluğu'na farklı bölgelerden geldiği tahmin ediliyor (INAH)
Silah olarak ya da inşaatlarda kullanılan obsidyenin Aztek İmparatorluğu'na farklı bölgelerden geldiği tahmin ediliyor (INAH)

Orta Amerika'daki obsidyen eşyaların kökenini araştıran arkeologlar, Aztek İmparatorluğu'nun geniş ticaret ağını ortaya çıkardı. 

Aztek İmparatorluğu'nun obsidyeni geniş çapta kullandığı biliniyor. Sıradan çelikten daha sert olan bu volkanik cam, jiletten daha keskin kenarlara ve aynaları andıran yansıtma özelliğine sahip olabiliyor. Ayrıca farklı renklerde oluşması, bu mineralin silahlardan takılara kadar çeşitli alanlarda kullanılmasına olanak tanıyor.

Bugüne kadar Azteklere ait arkeolojik kazı alanlarında yapılan çalışmalarda çok fazla obsidyen eşya bulunsa da bunların nereden geldiği detaylıca incelenmemişti. 

Bulguları hakemli dergi PNAS'te dün (12 Mayıs) yayımlanan çalışmada, Aztek İmparatorluğu'nun başkenti Tenoçtitlan'ın ana tapınağı Templo Mayor'dan çıkarılan 788 obsidyen obje analiz edildi. Araştırma bugüne kadar bölgede yapılan en kapsamlı obsidyen çalışması olma özelliği taşıyor.

Örneklerin yaklaşık yüzde 90'ının başkentin 94 kilometre kadar kuzeydoğusundaki Sierra de Pachuca'dan çıkarıldığı tespit edildi. Bu bölge, yeşil ve altın rengi volkanik camlarıyla biliniyor.

Ancak nesnelerin geri kalanındaki mineral, 7 farklı bölgeden geliyordu. Araştırmacılar Ucareo gibi bazı bölgelerin, imparatorluğun sınırlarının dışında yer aldığını belirtiyor.

Aztek İttifakı kurulmadan önce Tenoçtitlan'ın obsidyeni çoğunlukla yakındaki Pachuca'dan temin ettiği görülüyor. Ancak MS 1430 civarında imparatorluğun güçlenmesinden sonra başkente rakip devletlerden daha çok obsidyen girdiği anlaşılıyor.

Araştırmacılar ayrıca bu dönemde dini amaçlarla kullanılan obsidyenin neredeyse tamamının Pachuca'dan geldiğini saptadı. Bu durum merkezi kontrolün artarak dini alanı tek tipleştirdiği anlamına gelebilir.

Tulane Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Diego Matadamas-Gomora "Meksikalılar yeşil obsidyeni tercih etse de çoğunlukla ritüel dışı amaçlarla kullanılan obsidyen eserlerdeki yüksek çeşitlilik, birden fazla kaynaktan gelen obsidyen aletlerin, imparatorluğun başkentine doğrudan madenler yerine pazar yoluyla ulaştığını düşündürüyor" diyor.

Tarihi belgeler de Orta Amerika'nın çeşitli bölgelerinden gelen tüccarların, Tenoçtitlan pazarında mallarını sattığını gösteriyor.

Araştırmacılar makalede şu ifadeleri kullanıyor:

En az 7 obsidyen kaynağının varlığı, Meksikalıların bu dönemde ticari etkileşimlerini genişlettiğine işaret ediyor.

Araştırmacılar, Aztek obsidyeninin kökenlerini inceleyerek Orta Amerika'daki ticari ağların daha net bir haritasını çıkarmayı umuyor.

Matadamas-Gomora yeni çalışma hakkında "Bu tür bir analiz imparatorluk topraklarının, siyasi ittifakların ve ticari ağların zaman içinde nasıl geliştiğinin izini sürmemizi sağlıyor" diyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, PNAS