Cazibe dolu limanlar... Fotoğraf ve sesli materyallerle Akdeniz medeniyetleri sergisi

3 bin yıl boyunca tanık olunan yaşam, ticaret, sanat ve alfabeye ışık tutmak için Lübnan’da interaktif bir sergi açıldı

Sergi, plastik kapların denize atılmasının deniz ortamı üzerindeki tehlikeleri hakkında bir uyarıyı içeriyor / Fotoğraf: Independent Arabia
Sergi, plastik kapların denize atılmasının deniz ortamı üzerindeki tehlikeleri hakkında bir uyarıyı içeriyor / Fotoğraf: Independent Arabia
TT

Cazibe dolu limanlar... Fotoğraf ve sesli materyallerle Akdeniz medeniyetleri sergisi

Sergi, plastik kapların denize atılmasının deniz ortamı üzerindeki tehlikeleri hakkında bir uyarıyı içeriyor / Fotoğraf: Independent Arabia
Sergi, plastik kapların denize atılmasının deniz ortamı üzerindeki tehlikeleri hakkında bir uyarıyı içeriyor / Fotoğraf: Independent Arabia

Beşir Mustafa 

İtalya'nın sponsorluğunda Lübnan, Akdeniz havzasında yaşayanların ortak hafızasını canlandırmak amacıyla, bölgeyi etkili olan 3 bin yıllık siyasi olayları özetleyen serginin ilkini başlattı.

Söz konusu sergi, artan çevresel tehlikelere dair uyarıların yanı sıra, ekonomik ve sosyal hayatın farklı alanlarındaki çeşitliliğini de ele alıyor.

Etkileşimli sergi 

Akdeniz sergisi, Lübnan'nın kuzeyindeki Nabu müzesine gelen ziyaretçilere, bölgenin tarihini ve çeşitli deniz vizyonlarını tanıtıyor ve sergi 23 Temmuz kadar devam ediyor.

Etkileşimli bir ortamda, ziyaretçi, Akdeniz halkının alfabenin icadı ve gelişimi döneminden ve Roma'da şehir devletinin yeniden dirilişinden bu yana yaşadığı önemli durakları, Arap-İslam medeniyetinin Avrupa'da yayılması ve ardından Osmanlı saltanatının farklı evrelerine ve nihayet çağdaş tarihin evrelerini inceleyebiliyor. 

Bu bölümlerin her birinde, Roma-İtalyan Tarihi sergisi, çeşitli kültürel ve uygarlık bileşenleri arasında kimi zaman bir çatışma alanı, kimi zaman ise bir etkileşim ve karşılaşma alanı olan Akdeniz'in bölgesinin merkeziliğine odaklanan ayrıntılı bir görsel sunum sunuluyor.

Görsel-işitsel efektler ile yapay zekayı birleştiren medya teknolojilerinin yarattığı hayranlık bir yana, ziyaretçi İtalyan zevkini yansıtan tasarımın zarafetini hissediyor.

Tarzın ve içeriğin sunumundaki sadelik bulunan sergide organizatörler, her biri Akdeniz uygarlıklarının bir yönü hakkında kısa bilgi sağlamakla ilgilenen birden fazla ekran yerleştirdi.

Aynı zamanda ziyaretçiye, bazı kültürel ve çevresel mesajlar vermeyi unutmayan rehberler de eşlik ediyor. 

Sergi, Akdeniz bölgesinin siyasi ve ekonomik durumuna bağlı kalıyor. Akdeniz bölgesinin siyasi ve ekonomik durumu, tarih boyunca Doğu ile Batı arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinde temel bir rol oynadı.

Zira Akdeniz sadece insanların bir arada yaşaması için bir alan ve bilgi, bilim ve sanatın merkezi olmanın yanı sıra tuz, baharat, kehribar, mücevher, yağ, parfüm, makineler ve silahların lojistiğini sağlandığı İpek Yolu'nun geçtiği bir konumu da teşkil ediyordu.  

Sergi ayrıca Helenizmin yanı sıra Roma gibi büyük uygarlıkların kuluçka merkezi olan bu bölgenin, dinlerin ve kehanetlerin ruhani ve felsefi boyutunu vurgulayan öğeleri de içeriyor.

Kültürel zenginlik

Etkileşimli platform, sergide önemli bir durağı oluşturuyor ve Akdeniz haritası şeklinde inşa edilmiş ve birbirine bağlı 5 ayrı birime bölünmüş bulunuyor.

Bu birimlerin her biri, Akdeniz havzasında uygarlığın ortaya çıkışı ardından Roma medeniyetinin yayılma çağının başlaması, İslam medeniyeti ve yayılması için üçüncü bir alan, Osmanlı dönemi için dördüncü bir saha ve nihayet bölgenin bugününe yönelik farklı tarihi ve uygarlık dönemlerine ışık tutuyor. 

Sergi, etkileşimli formatı ve multimedya teknolojilerini içeriyor / Fotoğraf: Independent Arabia
Sergi, etkileşimli formatı ve multimedya teknolojilerini içeriyor / Fotoğraf: Independent Arabia

Bu bölgelerden herhangi birine basılması durumunda, Akdeniz insanının yaşamında o döneme kadar uzanan bir video eşliğinde, uygarlığın geçtiği dört ardışık aşamadan birini izlemek için çeşitli seçenekler beliriyor. 

Bu platformun yanı sıra, duvarın tepesinde, Akdeniz'i geçen yelkenli gemiler arasında ilkel bir şekilde çizilmiş bir grup devasa harita bulunuyor.

Duvarın merkezinde, Arap coğrafyacı Muhammed el-İdrisi tarafından hazırlanan H. 1154 tarihli harita bulunuyor.

Duvarda ayrıca rüzgar yönünü ölçmek için aletlerin gelişimini belgeleyen bir dizi fotoğraf da bulunuyor. 

Efsane ve alfabe

Sergi, bazı adaların isimlerini efsanelerde geçen tanrılardan alması nedeniyle mitlerin Akdeniz insanlarının kültüründeki yerine de dikkat çekiyor.

Zira güneş tanrısı Helios memleketi sayılan Rodos adası, Zeus'un eşi ve Olympos Kraliçesi Hera'nın doğum yeri olan Samo adası ve Barbarossa'nın veya olağanüstü güçlere sahip bir grup efsanevi varlığın doğum yeri olan Midilli Adası bulunuyor. 

yanı sıra, alfabenin ortaya çıkışı, Akdeniz'de ortaya çıkan medeniyetlerle ilişkilendirildi, böyle Fenike alfabesinin ortaya çıkışı, MÖ 900 yılından başlayarak insanlar arasında iletişim düzeyinde kuantum bir sıçramayı temsil ediyordu.

Sonrasında MÖ 750'de Greko-Yunan alfabesi, MÖ 500'de Latin alfabesinin ilk biçimleri ortaya çıkarak, Latin alfabesi ve Arap doğasının yolunu açtı.
 

Akdeniz bölgesi, kültürel, tarihi ve sosyal zenginlikleri öne çıkıyor / Fotoğraf: Independent Arabia
Akdeniz bölgesi, kültürel, tarihi ve sosyal zenginlikleri öne çıkıyor / Fotoğraf: Independent Arabia

Kültürel çeşitliliğin yanı sıra Akdeniz sergisini ziyaret edenler, Akdeniz bölgesinde bolca bulunan farklı aromatik bitki ve tahıl türlerini deneyimle imkanı buluyor.

İnsanın yiyecek toplayıcılığından üretici konumuna geçişinde ve tarımda ileri aşamaya ulaşmasında büyük uygarlık sıçraması ele alındı.

Bu bağlamda sergi, biri tahıllar, diğeri aromatik bitkiler olmak üzere karşılıklı iki platformla donatıldı.

Tahıl platformunda ziyaretçi, akıllı sensörlerle donatılmış saksılara yerleştirilmiş farklı buğday türlerinin yanı sıra, başta mısır olmak üzere farklı türleri keşfediyor.

Ziyaretçi tahılı tutmak için elini kaba sokar sokmaz, karşısındaki dev ekranda o türün tarihçesi, özellikleri, yayılış yerleri gibi açıklayıcı bir anlatım çıkıyor.

Diğer bir köşede, aromatik bitki standı, bölge ülkelerinin çeşitli coğrafi bölgelerinde yetişen kekik, limon, lavanta, nane, sedir ve diğer bitkilerin kokularını keşfetme imkanı sağlayarak ziyaretçilerin hayal gücünü harekete geçiriyor.

Çevresel tehlikeler

Sergi, Akdeniz havzasındaki çeşitliliğin avantajlarını vurgulamakla yetinmeyerek, bölgeyi etkileyen radikal değişimlerin etkilerine de dikkat çekiyor.

Bu kapsamda gerek kentsel genişleme düzeyinde gerekse artan ekonomik hareketlilik düzeyinde tanık olunan dönüşümler hakkında farkındalık yaratılıyor. 

'Sanal mezarlık' platformunda, sanatçı Camelia Gorgon plastik kapları denize atmanın tehlikeleri konusunda uyarıyor.

Sanatçı daha önce de, Yunanistan, Mısır, Hırvatistan, İspanya, Sardinya, Sicilya ve Toskana'ya yaptığı 15 yıllık turist gezileri sırasında bu plastiklerden bir grup toplamış ve bunları bir sanat objesine dönüştürerek plastiğin denizlere yönelik tehlikesine karşı uyarıda bulunmuştu. 

Sergi bir yönüyle Akdeniz kıyısındaki şehirlere odaklandı ve denizin, ticari ve kültürel alışveriş için bir platform olmadan önce nüfus merkezlerinin kurulması için bir cazibe noktaları oluşturduğunu bu nedenle de kıyı şehirleri ve balıkçı ve yelken limanlarının kurulduğunu gösterdi. 

Sergiye gelen bir ziyaretçi, denizlere bakan şehirlerin topoğrafyasındaki çeşitliliği ve bölgede yaşayan bir gruptaki ekonomik aktiviteyi pazarlama-turizm boyutunu da içerecek şekilde bir dizi yüksek çözünürlüklü görüntüler üzerinden inceleyebiliyor.

Ayrıca İtalya'da Venedik, Palermo ve Napoli, İspanya'da Cadiz, Mısır'da İskenderiye, Fransa'da Marsilya, Yunanistan'da Atina, Kuzey Afrika'da Cezayir ve Tunus, Türkiye'de İzmir ve İstanbul ve Lübnan'da Beyrut gibi bir dizi hayati önem taşıyan şehir hakkında bilgi de alabiliyor. 

 

Independent Arabia - Independent Türkçe



E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
TT

E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)

Uçakların sadece havadan yakıt alması bilimkurgu gibi gelse de çok da uzak olmayan bir gelecekte bu bilimsel bir gerçeğe dönüşebilir.

Nasıl mı? E-yakıt veya "elektrikten üretilen sıvı" yakıt diye adlandırılan üçüncü nesil sürdürülebilir havacılık yakıtı (sustainable aviation fuel / SAF) sayesinde.

Uzmanlar, bu teknolojinin aslında şaşırtıcı derecede basit olduğunu söylüyor. Havacılık endüstrisinin aşması gereken en büyük engel ise maliyet.

Avrupa Hava Emniyeti Ajansı'na göre e-yakıtların tonu 8 bin 720 dolar, biyolojik bazlı SAF'in tonu 2 bin 365 dolar ve geleneksel jet yakıtının tonu 830 dolar.

Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, e-yakıtın atmosferdeki veya endüstriyel emisyonlardan elde edilen karbondioksitin (CO2) doğrudan elektroliz yoluyla veya hidrojenle birleştirilerek karbonmonoksite (CO) dönüştürülmesiyle üretildiğini açıklıyor.

fghyju
Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, havadan jet yakıtı üretmenin arkasındaki bilimin aslında epey basit olduğunu açıklıyor (Aether Fuels)

Daha sonra karbondioksit ve hidrojen birleştirilerek çeşitli hidrokarbon bileşikleri oluşturulabiliyor ve bunlar rafine edilerek jet yakıtına dönüştürülebiliyor.

Sustainable Aviation CEO'su Duncan McCourt, yakıldığında karbon saldığını belirtiyor. Bu, üretiminde yenilenebilir enerji santrali kullanılırsa tamamen net sıfır olduğu anlamına geliyor. Ayrıca biyolojik kaynaklı SAF'ten farklı olarak hammadde sınırlamaları ve arazi kullanımı sorunları da sözkonusu değil.

The Independent'a konuşan McCourt, "ticari seviyeye ölçeklendirmenin ve bunu makul bir maliyetle yapmanın" engel teşkil ettiğini söylüyor.

Madigan daha ayrıntılı bir şekilde, e-yakıt tesislerinin maliyetinin "yüksek olduğunu ve mevcut politikalar kapsamında gereken türde hidrojenin kıtlığının projeleri daha küçük ölçekli operasyonlarla sınırladığını" açıklıyor.

Bunun "maliyet verimliliğinin düşmesine ve kabul edilebilir sermaye getirisi elde etmek için çok yüksek fiyatlara yol açtığını" ifade ediyor.

Madigan şöyle devam ediyor:

CO2 artı H2 yakıtlarını teşvik eden politikaların olduğu sadece iki pazar var (Birleşik Krallık ve AB) ve bunlar sadece atık hidrojen veya yeşil hidrojenin kullanımına izin veriyor. Birçok şirket sermaye harcamalarını azaltmanın yollarını arıyor ancak çoğu yaklaşım bu süreçte verimlilikten ödün veriyor.

Madigan, atmosferden CO2 yakalamanın "çok fazla enerji gerektirdiğini ve dolayısıyla çok pahalı" olduğunu ancak bu sorunun yakıt fiyatına daha az etki ettiğini söylüyor.

Peki çözüm ne?

Bu kısmen politikacıların elinde.

McCourt "Hidrojen üretmek ve karbonu büyük ölçekte yakalamak için gereken enerjinin maliyeti, başlıca zorluklardan biri" diyor.

Bu sorunun üstesinden gelmek için kayda değer yatırımlar ve destekleyici hükümet politikalarına ihtiyaç var.

Peki havacılık endüstrisi "havadan yakıt"ı benimseyecek mi? Birkaç havayolu şirketi uçuşları için alternatif yakıtlar denediğinden, bu olası görünüyor.

Virgin Atlantic 2023'te Heathrow'dan New York'a yemeklik yağla çalışan bir Boeing 787 Dreamliner uçurdu ve United, Emirates ve British Airways gibi havayolu şirketleri de SAF kullandı.

Independent Türkçe