Kült komedi Hayalet Avcıları neredeyse bambaşka bir film olacaktı

Hayalet Avcıları, görsel efekt ve şarkı kategorisinde Oscar'a aday olmuştu (Columbia Pictures)
Hayalet Avcıları, görsel efekt ve şarkı kategorisinde Oscar'a aday olmuştu (Columbia Pictures)
TT

Kült komedi Hayalet Avcıları neredeyse bambaşka bir film olacaktı

Hayalet Avcıları, görsel efekt ve şarkı kategorisinde Oscar'a aday olmuştu (Columbia Pictures)
Hayalet Avcıları, görsel efekt ve şarkı kategorisinde Oscar'a aday olmuştu (Columbia Pictures)

Hayalet Avcıları (Ghostbusters), 1984'te gösterine girdiğinden beri, çok az komedinin başarabildiğini yaparak çok sayıda devam filmi ve uyarlama doğurdu.

Senaryosunu Dan Aykroyd ve Harold Ramis'in birlikte yazdığı, Ivan Reitman'ın yönettiği film, gösterime girdiğinde tarihin en yüksek hasılat yapan komedisi oldu ve bir popüler kültür fenomenine dönüştü. Ancak film, senaryonun ilk halinden çok daha farklıydı. Aykroyd'un doğaüstü olaylara duyduğu hayranlıktan esinlenerek tasarladığı Hayalet Avcıları'nın ilk taslağı daha karanlık, daha iddialı ve kelimenin tam anlamıyla başka bir dünyadan gelmiş gibiydi.

Kanada'nın Ontario kentinde büyüyen Dan Aykroyd, doğaüstü olaylara meraklı bir soydan geliyor. Radyo teknolojisi aracılığıyla ruhlarla iletişim kurma fikriyle uğraşan bir mühendisin ve spiritüalistin büyük torunu olan Aykroyd, aynı zamanda doğaüstü olaylarla ilgili eserler yayınlayan bir yazarın oğlu. Aykroyd, bu sayede hayalet efsanelerine yabancı değil. 

Aykroyd, Vanity Fair'e verdiği röportajda "Bu bir aile işi" demişti. Ünlü oyuncunun aktardığına göre, büyük büyükbabası çiftlik evinde ruh çağırma seansları düzenliyordu. Ancak Aykroyd için her şey, parapsikoloji hakkında bir makale okuyunca değişti ve şöyle düşündü: 

Hayaletleri tuzağa düşürmek için bir sistem tasarlayacağım... Ve bunu 1930'ların eski hayalet filmleriyle birleştireceğim.

Aykroyd, temel konsepti oturttuktan sonra, o zamanki adıyla Ghost Smashers olan filmin senaryosunu yazmaya başladı. Aykroyd, fikirlerini Bill Murray ve yönetmen Ivan Reitman'a sundu. Murray etkilendi ama okuduklarından bunaldığını da itiraf etti. 

Reitman ise senaryo hakkında şunları söyledi: 

Gelecekte, bir dizi farklı gezegende ya da boyutsal düzlemde geçiyordu. Tamamen aksiyondu. İçinde çok az karakter çalışması vardı. Hayalet Avcıları daha ilk sayfada hayaletleri yakalıyordu ve bunu ondan sonraki her sayfada yapıyorlardı. Hiç ara vermeden, birbiri ardına doğaüstü olaylar yaşıyorlardı. 10. sayfaya geldiğimde çok yorulmuştum. 40. ya da 50. sayfaya geldiğimde bütçeyi yüz milyonlarca dolar olarak hesapladım.

Reitman'ın da belirttiği gibi, Hayalet Avcıları'nın ilk senaryosu, devasa bir bütçe gerektirecekti. Reitman ve Columbia Pictures Yönetim Kurulu Başkanı Frank Price projeye güvenmelerine rağmen, bütçeyi düşürmek için senaryonun elden geçirilmesi gerektiğine karar verdi. Reitman ve Aykroyd, senaryonun fantastik unsurlarını gerçekliğe daha iyi oturtmak için sinemacı Harold Ramis'den yardım istedi. 

Vanity Fair'e konuşan Reitman, o günlerden bahsederken "Hayatımın en güzel iki haftasıydı" dedi ve ekledi: 

Haftanın 7 günü çalıştık... Ailelerimizle harika yemekler yedik ve sonra geceleri işe geri döndük.

Harold Ramis ayrıca, Dan Aykroyd'la ayrı ayrı yazdıklarını ve sonra birbirlerinin yazdıklarını gözden geçirdiklerini söyledi. 

Haziran 1984'te gösterime giren Hayalet Avcıları, en unutulmaz filmlerden biri olarak kendini hızlı bir şekilde kabul ettirdi. Yılın en büyük hitlerinden biri olan film o zamana kadar en çok hasılat yapan komedi oldu. 

Independent Türkçe, Collider, Slash Film



Meditasyon ağrıyı plasebo etkisinden farklı bir yolla dindiriyor

Araştırmacılar, farkındalık meditasyonunun beynin ağrı algısıyla ilgili farklı yolları harekete geçirdiğini söylüyor (Pexels)
Araştırmacılar, farkındalık meditasyonunun beynin ağrı algısıyla ilgili farklı yolları harekete geçirdiğini söylüyor (Pexels)
TT

Meditasyon ağrıyı plasebo etkisinden farklı bir yolla dindiriyor

Araştırmacılar, farkındalık meditasyonunun beynin ağrı algısıyla ilgili farklı yolları harekete geçirdiğini söylüyor (Pexels)
Araştırmacılar, farkındalık meditasyonunun beynin ağrı algısıyla ilgili farklı yolları harekete geçirdiğini söylüyor (Pexels)

Farkındalık meditasyonunun ağrıyı dindirebildiği ve bunu plasebo etkisinden farklı bir şekilde yaptığı tespit edildi. 

Uzun yıllardır çeşitli kültürlerde ağrıyı azaltma yöntemi olarak kullanılan farkındalık meditasyonu, kişinin kendini yargılamadan bulunduğu ana odaklanmasını amaçlıyor. 

Kişinin kendi duygu ve düşüncelerine nesnel bir gözle yaklaşması ilkesine dayanan bu pratiğin stres ve kaygıyı da azalttığı belirtiliyor.

Öte yandan bazı bilim insanları, farkındalık meditasyonunun ağrıyı dindirmesinin plasebo etkisi olduğunu düşünüyordu.

Plasebo etkisi, hastaya tamamen etksiz bir tedavi uygulandığında bile görülebilen iyileşme belirtilerini ifade ediyor. 

Biological Psychiatry adlı hakemli dergide 29 Ağustos'ta yayımlanan bir çalışmada bu olgu ve farkındalık meditasyonunun etkileri karşılaştırıldı. 

Araştırmacılar, sağlıklı 115 katılımcıyı 4 gruba ayırdı: rehberli farkındalık meditasyonu, sahte farkındalık meditasyonu (sadece derin nefes alıp verme), ağrıyı azalttığı söylenen plasebo krem (vazelin) ve sesli kitap dinleyen kontrol grubu.

Ardından katılımcıların baldırına, izinleri dahilinde ağrılı ancak zararsız bir ısı uyaranı verilerek hissettikleri ağrının derecesi soruldu. Ayrıca katılımcıların beyni, ağrı verilmesinden önce ve sonra fonksiyonel MR'la izlendi. 

Plasebo krem ve sahte farkındalık meditasyonu ağrıyı azaltsa da asıl farkındalık meditasyonu, diğer tüm müdahalelere kıyasla kişinin ağrısını kayda değer derecede daha fazla düşürdü.

Kaliforniya Üniversitesi San Diego kampüsünden anesteziyoloji hocası ve çalışmanın sorumlu yazarı Fadel Zeidan "Zihin son derece güçlü ve onu, ağrı yönetiminde nasıl kullanabileceğimizi hâlâ anlamaya çalışıyoruz" diyerek ekliyor:

Farkındalık meditasyonu, ağrıyı benlikten ayırarak ve eleştirel yargılardan vazgeçerek hiçbir ilaç kullanmadan, hiçbir maliyeti olmadan ve her yerde uygulanabilecek bir şekilde ağrıyı nasıl deneyimlediğimizi doğrudan değiştirebilir.

Araştırmacılar ayrıca beyin taramalarında farkındalık meditasyonu ve plasebonun ağrıyı farklı yollarla düşürdüğünü kaydetti. 

Yeni çalışma, farkındalık meditasyonunun kronik ağrılardan muzdarip kişilere yardım etme potansiyeli taşıdığına işaret ediyor.

Ancak bulguların, kronik ağrıyı tamamen giderip gidermediğini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. 

Zeidan, "Milyonlarca kişi her gün kronik ağrıyla yaşıyor ve daha önce anladıklarımızın ötesindeki şeyler bu insanların ağrılarını azaltıp yaşam kalitelerini artırabilir" ifadelerini kullanıyor:

Farkındalığın nörobiyolojisini ve klinik ortamda bu kadim uygulamadan nasıl yararlanabileceğimizi araştırmaya devam etmekten heyecan duyuyoruz.

Independent Türkçe, New Atlas, Live Science, Biological Psychiatry