İspanya'da boğa güreşlerinin kaldırılması için gösteri düzenlendi

İspanya'daki Hayvan Hakları ve Çevre Partisinin (PACMA) çağrısıyla boğa güreşlerinin kaldırılması talebiyle başkent Madrid'de gösteri düzenlendi

(AA)
(AA)
TT

İspanya'da boğa güreşlerinin kaldırılması için gösteri düzenlendi

(AA)
(AA)

Dünyadaki en büyük boğa güreşi arenalarından biri olan Las Ventas'ın önünde toplanan binlerce kişi, boğa güreşlerinin ülke genelinde yasaklanmasını istedi.

PACMA'nın son yıllarda geleneksel hale getirdiği gösteriye katılanlar "Vahşete son", "İspanyolların yüzde 92'si boğa güreşine gitmiyor", "Boğa güreşleri kaldırılsın", "Boğaları seviyoruz" yazılı pankartlar taşıdı.

(AA)
(AA)

Yürüyüş yaptıktan sonra Las Ventas arenasının ana giriş kapısı önünde toplanan göstericiler, her yıl olduğu gibi yeşil renkli fularlarını havaya kaldırarak boğa güreşlerinin yasaklanması için sembolik bir mesaj verdi.

Bu yılki gösteriye Portekiz, Şili, Hollanda gibi bazı ülkelerden hayvan hakları savunucusu siyasi partilerin bazı temsilcileri ve yabancı aktivistler de katıldı.

Gösteri sırasında yapılan konuşmalarda, boğa güreşlerinin yanı sıra özellikle Valensiya ve Katalonya bölgelerinde ünlü olan, boğaların boynuzlarına ateş toplarının bağlandığı "toro embolado" olarak adlandırılan etkinliklerinin de yasaklanması istendi.

(AA)
(AA)

İspanya'da 11. yüzyılda başlayıp 18. yüzyılın sonlarından itibaren arenalarda kültürel bir etkinlik olarak yapılan boğa güreşleri, 2013'te Senato'da yapılan oylamayla İspanya'nın kültürel değeri olarak tanınmış ve korunmasına, teşvik edilmesine ve yasal düzenleme getirilmesine karar verilmişti.

Ülkenin 17 özerk yönetimi arasında Kanarya Adaları 1991'de ve Katalonya 2010'da boğa güreşlerini yasaklamıştı.

İspanya'da yılda 1800'den fazla boğa güreşi düzenlenirken bu etkinliklerin direkt ve dolayı olarak İspanyol ekonomisine 3,5 milyar avroluk etkisi olduğu, yaklaşık 200 bin kişiye istihdam sağladığı istatistiklerde belirtiliyor.



Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmacılar, otizmin 4 alt tipini keşfederek bu genetik durumun altında yatan biyolojiyi anlamaya yönelik "dönüştürücü bir adım" attı.

Princeton Üniversitesi ve Simons Vakfı'ndan bilim insanları, otizm kohort çalışması SPARK'taki 5 bin çocuğun verilerini analiz ederek bireyleri özellik kombinasyonlarına göre gruplandırdı.

Araştırmacılar belirli özelliklerle ilgili genetik bağlantılar aramak yerine, sosyal etkileşimlerden tekrarlayan davranışlara ve gelişimsel kilometre taşlarına kadar 230'dan fazla özelliği her bir kişide değerlendirdi.

Bu analiz sayesinde otizmin farklı genetik varyasyon modellerine sahip 4 alt tipini tanımlamayı başardılar.

Flatiron Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı bilim insanı ve çalışmanın ortak başyazarı Natalie Sauerwald, "Otizmin tek bir biyolojik hikayesi değil, birden fazla farklı anlatısı olduğunu görüyoruz" diyor.

Bu, geçmişteki genetik çalışmaların neden genellikle yetersiz kaldığını açıklamaya katkı sağlıyor; aslında birbirine karışmış birden fazla farklı bulmacaya baktığımızı fark etmeden bir yapbozu çözmeye çalışıyorduk. Bireyleri ilk başta alt tiplere ayırana kadar resmin tamamını, genetik örüntüleri göremedik.

Bu 4 alt tip Sosyal ve Davranışsal Zorluklar, Gelişimsel Gecikmeyle Birlikte Karma OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu), Orta Derecede Zorluklar ve Geniş Çaplı Etkilenme olarak belirlendi.

İlk tip, otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda gelişimsel kilometre taşlarına ulaşan fakat genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete veya depresyon gibi eşlik eden sorunlar yaşayan çocukları kapsıyor.

İkinci tipte gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada gecikme görülürken eşlik eden rahatsızlıklara dair herhangi bir belirtiye rastlanmıyor.

Üçüncü tip olan Orta Derecede Zorluklar'da otizmle ilgili temel davranışlar olsa da diğer gruplar kadar güçlü değil. Otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda kilometre taşlarına ulaşıyor ve eşlik eden rahatsızlıklar görülmüyor.

4. tipte en uç ve geniş kapsamlı zorluklar yaşanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'sinin yer aldığı birinci ve yüzde 34'ünün bulunduğu üçüncü tip en yaygın gruplar. Yüzde 19'unu içeren ikinci ve yüzde 10'unun olduğu 4. tiplerse en nadir olanlar. 

Bulgular, genetik farklılıkların "yüzeyde benzeyen klinik görünümlerin ardındaki farklı mekanizmalara işaret ettiğini" vurguluyor.

Örneğin hem Geniş Çaplı Etkilenme hem de Karma OSB gruplarındaki çocuklar gelişimsel gecikme ve zihinsel engellilik gibi bazı önemli özellikleri paylaşıyor. Ancak ilk grupta, ebeveynlerden geçmeyen de novo mutasyonların en yüksek oranı görülürken, ikinci grubun nadir kalıtsal genetik varyantları taşıma olasılığı daha fazla.

Bulgular otizmin sadece 4 alt tipi olduğu anlamına gelmiyor; en az 4 tane bulunduğunu ve bunların hem klinik seviyede hem de genom düzeyinde araştırmalar için anlamlı olduğunu gösteren veri odaklı bir çerçevenin keşfedilmesini sağlıyor.

Otizmle mücadele eden ailelerin, çocuklarının hangi otizm alt tipine sahip olduğunu bilmesi yeni bir netlik, kişiye özel bakım, destek ve topluluk imkanı sunabilir.

Independent Türkçe