عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Helen Mirren, Yahudi olmayan oyuncuların Yahudileri canlandırmasını değerlendirdi

Oyuncu, yeni filmde eski İsrail Başbakanı Golda Meir'ı canlandırdığı için eleştirilere maruz kalıyor

(Embankment Films)
(Embankment Films)
TT
TT

Helen Mirren, Yahudi olmayan oyuncuların Yahudileri canlandırmasını değerlendirdi

(Embankment Films)
(Embankment Films)

Helen Mirren, yakında gösterime girecek filmde Golda Meir'ı canlandırmasına gelen tepkilerin ardından, bazı kişilerin "Jewface" (Yahudi birini, klişe bir şekilde tasvir ederken kullanılan teatral makyaj -ed.n.) yapılmasından neden rahatsız olduğunu "anlayabildiğini" itiraf etti.

Britanyalı oyuncu, yönetmen Guy Nattiv'in yeni biyografi filmi Golda'da eski İsrail Başbakanı'nı canlandıracak. Öte yandan rolü Mirren'ın canlandıracağı açıklandığında, Yahudi olmayan bir oyuncunun Yahudi bir tarihi figürü oynamasına dair eleştirilerle karşılaşılmıştı.

30 Eylül Pazar günü Sunday with Laura Kuenssberg'e konuk olan Mirren'a, oyuncuların "Jewface" yapmasının yanı sıra Maestro'da besteci Leonard Bernstein'ı canlandırırken protez burun takan Bradley Cooper'a yakın zamanda gelen tepkiler soruldu.

DAHA FAZLA OKU

Helen Mirren, Kraliçe'de II. Elizabeth rolünde (Reuters)

Helen Mirren, Kraliçe'yi canlandırırken II. Elizabeth'e gönderdiği mektupta ne yazdığını açıkladı

Mirren, "Sanırım anlayabiliyorum ama bazen de anlayamıyorum çünkü bu odada kimin Yahudi olduğunu anlayamıyorum" dedi.

Hepimiz harika bir karışımız ve kesinlikle Kirk Douglas'ın bir Viking'i oynamasıyla ilgili sorunum yok. Kirk Douglas, Yahudiydi. Bence tüm mesele, belirli bir ırkı oynadığınız için belirli bir fizyonomiye bürünülmesi. Bunun rencide edici bir yanı var. Öte yandan Leonard Bernstein'ı oynuyorsanız ve Leonard Bernstein gerçekten böyle görünüyorsa, bilirsiniz, belki de bu iyi bir fikirdir. Dediğim gibi burada çok hassas bir denge var.

Golda'da "İsrail'in Demir Leydisi" diye de bilinen Meir ve 1973'te başlayan Yom Kippur Savaşı sırasında almak zorunda kaldığı kararlar anlatılıyor.

Mirren, Golda'da Meir rolünde (Embankment Films)
Mirren, Golda'da Meir rolünde (Embankment Films)

Daha önce Meir rolüne seçilmesini ele alan Mirren "Rolü kabul etmeden önce aklımda kesinlikle soru işareti vardı" demişti.

[Meir], İsrail tarihinde çok önemli bir kişi. Ben de 'Bak Guy, ben Yahudi değilim ve bunu düşünmek istersen ve farklı bir tarafa yönlmeye karar verirsen darılmam. Bunu kesinlikle anlarım' dedim. Ama Guy bu rolü oynamamı çok istedi ve bu yola çıktık.

Mirren "Bu tartışmanın yapılması gerektiğine inanıyorum, tamamen meşru bir tartışma. [Ama] bilirsiniz, Yahudi olmayan biri bir Yahudi'yi oynayamayacaksa, Yahudi olan biri Yahudi olmayan birini oynayabilir mi?" diye eklemişti.

Maureen Lipman, Mirren'ın role seçilmesini eleştiren yıldızlardan biriydi. Yahudi oyuncu "Helen harika olacak. İyi bir oyuncu, seksi ve zeki. Role uygun görünüyor" demişti.

[Ama] benim görüşüm ve bu yalnızca bir görüş; eğer karakterin ırkı, inancı ya da cinsiyeti tasviri yönlendiriyor ya da tanımlıyorsa, o zaman doğru (şemsiye [terim] olmadığından) etnik köken öncelikli olmalıdır.

Golda, 6 Ekim Cuma günü Birleşik Krallık sinemalarında gösterime girecek.

Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News