Uzmanlara göre tam 3 milyar yaşında: 668 kilometre derinlikten gelen mavi elmas, eşsiz özelliğiyle şaşırttı

Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)
Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)
TT

Uzmanlara göre tam 3 milyar yaşında: 668 kilometre derinlikten gelen mavi elmas, eşsiz özelliğiyle şaşırttı

Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)
Yeni işlenen mavi taş, elmasın oluşumu ve dağılımına dair daha fazla bilgi sağlayabilir (Okavango Elmas Şirketi)

20,46 karatlık oval şekilli mavi elmas, son derece ender bulunmasıyla araştırmacıları şaşırtıyor.

"Okavango Mavi Elmas" adı verilen bu değerli taş, Botsvana'daki Orapa madeninde keşfedildi ve merak uyandırıcı gök mavisi rengiyle Dünya'nın derinliklerine dair birçok sır barındırıyor.

Botsvana hükümetine ait Okavango Elmas Şirketi'nden Marcus ter Haar, "Elması gördüğümüz ilk anda çok özel bir şeye sahip olduğumuzu anladık" diyor.

"20 karatlık cilalı elması inceleyen herkes, onun daha önce gördükleri hiçbir mavi taşa benzemeyen benzersiz rengine hayran kaldı" ifadelerini kullanan şirket yetkilisi, bu elması "hayatta bir kez bulunabilecek bir şey" diye niteledi.

Popüler bilim sitesi PopSci'ye göre elmasın yerin yaklaşık 668 kilometre altından geldiği düşünülüyor.

Bu derinlikte çok miktarda bor yok. Ancak yine de Okavango elması önemli miktarda bor içeriyor. Hatta bu elmastaki bor miktarı azottan bile fazla. Azot, elmaslarda sık rastlanan bir element.

Okavango, eşsiz rengini büyük ölçüde okyanusa borçlu. Zira tektonik plakaların çarpışması sonucu Dünya'nın çok derinlerine inen elmas malzemesinin okyanustan da bor aldığı düşünülüyor.

Tüm bu süreç, üç milyar yıl önce meydana geldi. Okavango mavi elması gibi nadir ve tuhaf taşlar sayesinde söz konusu tektonik süreçlere dair daha fazla bilgi edinmek mümkün hale geliyor.

Elmas ilk çıkarıldığında, yani işlenmeden önce 41,11 karattı. İşlendikten sonra taşa "Fantastik Derin Mavi" adı verildi.

Kendine has rengi olan taşlar dünya genelinde yalnızca belirli madenlerde ortaya çıkıyor. Bunun nedeni, söz konusu taşlara renk veren ortak jeolojik süreçler.

Elmaslar genellikle karbon atomlarının birleşiminden dolayı şeffaf oluyor. Ancak saflıkları bozulduğunda farklı renkler alabiliyor.

Renkli elmaslar gezegende çıkarılan taşların yaklaşık yüzde 0,01'ini oluşturuyor.

Mavi, pembe, yeşil, mor, turuncu ve kırmızı taşlar en nadir olanlar. Sarı ve kahverengi elmaslarsa biraz daha yaygın görülüyor.

Örneğin dünyanın en pahalı elması unvanlı taşın rengi pembe. O da Okavango elmasıyla aynı bölgeden geliyor.

 

Independent Türkçe, IFL Science, Popular Science



Gen düzenleme tedavisinde çığır açıcı adım

Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)
Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)
TT

Gen düzenleme tedavisinde çığır açıcı adım

Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)
Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)

Gen düzenleme tedavisiyle ilk kez bir bebek iyileştirildi.

New England Journal of Medicine'de perşembe yayımlanan çalışmada, CPS1 eksikliği teşhisi konan bir bebeğin gen düzenleme yöntemiyle tedavi edildiği belirtiliyor.

Yaklaşık 1 milyon bebekten birini etkileyen bu genetik rahatsızlık, amonyağın vücuttan atılmasını sağlayan bir enzimin eksikliğinden kaynaklanıyor. Amonyağın kanda birikmesiyle zehirlenme yaşanabiliyor. Bazı bebeklerde karaciğer nakli gerekebiliyor.

ABD'de yapılan araştırmanın yazarlarından Pensilvanya Üniversitesi’nden Dr. Kiran Musunuru, tedavinin çığır açıcı olduğunu vurguluyor:

Bu, henüz kesin bir çaresi bulunmayan çeşitli nadir genetik bozuklukları tedavi etmek için gen düzenlemenin kullanılmasına yönelik ilk adım.

Philadelphia Çocuk Hastanesi ve Pensilvanya Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden ekiplerin ortak çalışmasıyla yürütülen tedavide, Clustered Regularly Interspaced Palindromic Repeats (CRISPR) adlı gen düzenleme teknolojisi kullanıldı. CRISPR, genetik uzmanları ve tıp araştırmacılarının DNA üzerinde ekleme-çıkarma yaparak dizilimini değiştirmelerine olanak tanıyor.

KJ Muldoon adlı bebeğe önce şubatta, daha sonra da mart ve nisanda CRISPR teknolojisiyle tedavi uygulandı.

Uzmanlar, tedavinin şimdilik olumlu sonuç verdiğini fakat bebeğin gelişiminin yıllarca takip edilmesi gerekeceğini belirtiyor. Araştırmanın yazarlarından Dr. Rebecca Ahrens-Nicklas, KJ Muldoon’ın “her geçen gün büyüdüğüne ve geliştiğine dair işaretler gördüklerini” söylüyor.

Bilim insanları, KJ Muldoon’la ilgili çalışmadan elde ettikleri verilerle gen düzenleme tedavisini yaygınlaştıracak araştırmalar yapılacağını belirtiyor. Çalışmada yer almayan nörolog Carlos Moraes, gen düzenleme tedavisinin geleceğine dair şu ifadeleri kullanıyor:

Birisi böyle bir buluşa imza attığında, diğer ekiplerin bundan elde edilen bilgilerle hareket edip ilerlemesi çok sürmez. Engeller var ama önümüzdeki 5 ila 10 yılda bunların aşılacağını tahmin ediyorum.

Independent Türkçe, CNN, New York Times