Mide bakterileri ve Alzheimer arasındaki ilişki nedir?

Yaygın mide bakterileri dünya nüfusunun üçte ikisinde bulunuyor (McGill Üniversitesi)
Yaygın mide bakterileri dünya nüfusunun üçte ikisinde bulunuyor (McGill Üniversitesi)
TT

Mide bakterileri ve Alzheimer arasındaki ilişki nedir?

Yaygın mide bakterileri dünya nüfusunun üçte ikisinde bulunuyor (McGill Üniversitesi)
Yaygın mide bakterileri dünya nüfusunun üçte ikisinde bulunuyor (McGill Üniversitesi)

Kanada'da yapılan bir araştırma, dünya nüfusunun üçte ikisinde bulunan yaygın bir mide rahatsızlığının Alzheimer hastalığı riskinin artmasıyla bağlantılı olabileceğini ortaya koydu.

Çalışma, bakteriyel enfeksiyonu yaşlılarda Alzheimer hastalığı riskinin artmasıyla ilişkilendirdi ve sonuçlar "Alzheimer's and Dementia" dergisinde yayınlandı.

Ekip, genellikle çocukluk döneminde mideyi etkileyen Helicobacter pylori enfeksiyonuna odaklandı. Bu enfeksiyon, dünya nüfusunun yarısından fazlasında mide ülserinin yaygın bir nedeni olarak biliniyor.

Çoğu insan bu bakteriyel enfeksiyona sahip olduğunu fark etmez, çünkü semptomlarından hiç muzdarip değildir ancak semptomların ortaya çıkması gastrit veya peptik ülser ile ilgilidir ve mide bulantısı, iştahsızlık, sık geğirme ve şişkinliğe ek olarak, özellikle mide boşken midede ağrı veya yanma içerebilir.

Bu yaygın enfeksiyon hazımsızlık, gastrit, ülser ve hatta mide kanserine de yol açabilir.

Çalışma sırasında ekip, 1988-2019 yılları arasında İngiltere'de 50 yaş ve üzeri 4 milyondan fazla kişinin sağlık verilerini analiz etti.

H. pylori enfeksiyonu semptomları olan kişilerin Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin yüzde 11’den daha yüksek olduğunu keşfettiler.

Alzheimer hastalığının nedeni çok yönlü olmakla birlikte; ekibe göre bulgular, enfeksiyonun, özellikle de Helicobacter pylori bakterisinin Alzheimer'ın gelişimindeki potansiyel rolü hakkında giderek artan kanıtlar üzerine inşa ediliyor.

Araştırmacılar, çalışmanın gelecekteki araştırmalar için ufuk açtığını, özellikle de bu bakterilerin ortadan kaldırılmasının bazı insanlarda Alzheimer hastalığı riskini etkili bir şekilde önleyip önleyemeyeceğini araştırdıklarını ifade etti.

Kanada'daki McGill Üniversitesi'nden çalışmanın baş araştırmacısı Dr. Paul Brassard ise şunları söyledi: "Alzheimer hastalığı dünya çapında milyonlarca insanı etkiliyor ve dünya nüfusunun yaşlanması göz önüne alındığında demografik geçişle birlikte sayıların keskin bir şekilde artması ve hastalığa yakalananların sayısının iki katına çıkması bekleniyor. Demans hastalığının önümüzdeki kırk yıl içinde 3 kat artacağı düşünülüyor. Alzheimer hastalığı için hala etkili tedavi seçenekleri bulunmuyor. Bu çalışmanın sonuçlarının, insanlar arasında enfeksiyonu azaltmak için bireyselleştirilmiş tedavi programları gibi önleme stratejileri geliştirmek amacıyla Helicobacter pylori bakterisinin demanstaki potansiyel rolü hakkında fikir vereceğini umuyoruz."



İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
TT

İlk kez bir Antik Mısırlının tam genomu çözüldü

Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)
Üç boyutlu taramayla yüzü oluşturulan kişinin, ileri yaşlarda hayatını kaybettiği saptandı (Caroline Wilkinson/Liverpool John Moores Üniversitesi)

Bilim insanları ilk kez bir Antik Mısırlının tüm genomunu diziledi. Yaklaşık 4 bin 500 yıl önce yaşayan adamın kalıntıları, antik uygarlıktan gelen en eski genetik veriyi de sunuyor.

Uzmanlar, bölgenin sıcak iklimi DNA'nın kolayca bozunmasına yol açtığı için Antik Mısır'dan genetik kayıtlar bulmanın epey zorlu bir iş olduğunu söylüyor. Ayrıca bu toplumda yaygın olan mumyalama da yumuşak dokuları muhafaza etmesine karşın DNA'nın düzgün bir şekilde korunmasını engelliyor.

Bugüne kadar Antik Mısır'dan sadece üç kişinin genomunun bir kısmı dizilenmişti. Ayrıca bu kişiler uygarlığın daha geç dönemlerinde yaşamıştı. 

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmadaysa, bu örneklerden en az bin yıl daha önceye ait bir genom ilk kez tamamen dizilendi. 

Kahire'nin güneyindeki Nuwayrat köyünde 1900'lerin başında bulunan kalıntılar, kayaya oyulmuş bir mezarın içine yerleştirilmiş bir çömlek kabın içindeydi.

Liverpool John Moores Üniversitesi'nden Dr. Adeline Morez Jacobs liderliğindeki araştırmacılar, 4 bin 500 ila 4 bin 800 yıl önce yaşamış kişinin kemiklerini inceledi. Ayrıca dişinden aldıkları örneklerle genomunu dizileyen ekip, Antik Mısırlı hakkında eşsiz bilgiler elde etti.

VFDGH
Adamın kalıntılarını içeren çömlek 1902'de keşfedilmişti (Garstang Arkeoloji Müzesi/Liverpool Üniversitesi)

İlk piramitler inşa edilirken yaşayan kişinin kalıntıları, 44-64 yaşında ölen bir erkek olduğuna işaret ediyor. Makalenin yazarlarından Joel Irish, MÖ 2855 ila 2570'de hayatını kaybeden adam hakkında "Öldüğünde muhtemelen 60'lı yaşlarındaydı, ki bu o dönem için inanılmaz derecede ileri bir yaş" diyor.

Bilim insanları kişinin genetik materyalinin yüzde 80'inin beklendiği gibi Kuzey Afrika kökenine sahip olduğunu tespit etti. Ancak yüzde 20'si, Batı Asya ve Mezopotamya bölgesindeki insanlara dayanıyordu.

Araştırmacılar Antik Mısır ve Mezopotamya halkları arasında bir ilişki olduğunu uzun zamandır düşünüyordu. Arkeolojik bulgular bu etkileşime güçlü kanıtlar sunsa da bugüne kadar genetik bir veri elde edilememişti. 

Harvard Üniversitesi'nden Iosif Lazaridis, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Bu örnek bize, bu kadar erken bir tarihte Mısır'da çoğunlukla Kuzey Afrikalı soyundan gelen ancak Mezopotamya'dan da bir miktar soy katkısı olan insanlar olduğunu söylüyor" diyor: 

Bu coğrafi açıdan mükemmel derecede mantıklı.

Araştırmacılar bulunan kemiklerde artrit ve osteoporoz belirtilerinin yanı sıra yaşamının büyük bölümünde aşağı baktığını ve öne doğru eğildiğini gösteren işaretler tespit etti. Ayrıca kollarını uzun süre önünde tuttuğunu, ağır malzemeler taşıdığını ve sert yüzeylere oturduğunu gösteren bulgulara rastlandı. 

Ekip bu verilere dayanarak bu kişinin ağır işçilik yaptığı ve muhtemelen çömlekçi olduğu sonucuna vardı. Irish çömlekçi çarkının da Mısır'a bu dönemde geldiğini söyleyerek ekliyor:

Öte yandan bir çömlekçiye genellikle böyle üst sınıf bir cenaze töreni düzenlenmez. Belki de olağanüstü yetenekli ya da başarılı olduğu için sosyal statüsü yükselmişti.

Bilim insanları Antik Mısır ve Mezopotamya ilişkisine ışık tutan yeni çalışmanın sadece tek bir genom örneğine dayandığına ve daha fazla kanıt bulmayı beklediklerine değiniyor. Bu sayede iki bölgede yakın zamanda ortaya çıkan yazının kökenlerini ve farklı toplumlar arasındaki göçleri daha iyi anlamayı umuyorlar.

Makalenin ortak yazarı Dr. Linus Girdland-Flink "Bu, insan genetik varyasyonu bulmacasının sadece bir parçası: Bugüne kadar yaşamış her insan ve onların genomu bu bulmacanın benzersiz bir parçasını oluşturuyor" diyerek ekliyor:

Hiçbir zaman herkesin genomunu dizileyemeyeceğiz ancak insanlık tarihinde bugün kim olduğumuzu şekillendiren önemli olayları doğru bir şekilde yeniden yapılandırmak için dünyanın dört bir yanından yeterince çeşitli örnek toplamayı umuyoruz.

Independent Türkçe, CNN, New Scientist, Nature