Dünyanın en büyük yılan türü keşfedildi

Tür, National Geographic'in Disney+ dizisi Pole to Pole with Will Smith'in çekimleri sırasında bulundu

Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)
Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)
TT

Dünyanın en büyük yılan türü keşfedildi

Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)
Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)

Bilim insanları Amazon'da daha önce belgelenmemiş bir dev anakonda türü keşfetti. 7,5 metreye kadar büyüyebildiğini ve 500 kilograma yakın ağırlığa sahip olduğunu söyledikleri bu tür, dünyada bilinen en büyük ve en ağır yılan.

Şimdiye kadar 4 anakonda türü biliniyordu ve bunların en büyüğü olan yeşil anakonda Güney Amerika'nın Amazon, Orinoco ve Esequibo nehirlerinin havzaları gibi tropikal bölgelerinde ve bazı küçük su havzalarında yaşıyor.

Güney Amerika'nın nehirlerinde ve sulak alanlarında bulunan bu anakondalar, yıldırım gibi hızları ve avlarının etrafını sarıp onları boğarak öldürme ve bütün olarak yutma kabiliyetleriyle tanınırlar.

Yeni yayımlanan ve onlarca yıl süren bir çalışma, yeşil anakondanın genetik açıdan iki farklı tür olduğunu ortaya koydu.

Yerli Waorani halkıyla birlikte çalışan araştırmacılar, Ekvador Amazonları'ndaki Baihuaeri Waorani Toprakları'nın Bameno bölgesinde yeni adlandırılan kuzey yeşil anakondanın (Eunectes akayima) birkaç örneğini yakaladı ve inceledi.

Bir Eunectes akayima üreme sarmalı (Jesus Rivas)​​​​​​
Bir Eunectes akayima üreme sarmalı (Jesus Rivas)​​​​​​

Bu tür, National Geographic'in Disney+ dizisi Pole to Pole with Will Smith'in çekimleri sırasında bulundu.

Bilim insanları Amazon nehir sisteminde kanolarla ilerlerken yeni türe ait birkaç anakondayı "sığlıklarda pusuya yatmış, avını beklerken" belgeledi.

Queensland Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Bryan Fry yaptığı açıklamada, "Bu muhteşem hayvanların boyutları inanılmazdı. Karşılaştığımız bir dişi anakonda 6,3 metre uzunluğundaydı" dedi. 

Waorani halkından bölgede 7,5 metreden uzun ve yaklaşık 500 kilogram ağırlığında başka anakondalar olduğuna dair anekdot raporları var.

Diversity akademik dergisinde açıklanan yeni tür, daha önce bilinen güney yeşil anakondadan yaklaşık 10 milyon yıl önce ayrılmış ve genetik olarak ondan yüzde 5,5 oranında farklılaşmış.

Bunu bir perspektife oturtmak gerekirse, insanlar şempanzelerden sadece yüzde 2 oranında farklı.

Araştırmacılara göre bu bulgu, süper avcı olan ve ekosistemlerindeki dengeyi korumak için hayati önem taşıyan anakondaların korunması için son derece önemli.

Bir kuzey yeşil anakonda (Bryan Fry)
Bir kuzey yeşil anakonda (Bryan Fry)

Bilim insanları, sağlıklı bir anakonda popülasyonunun, ekosistemlerinin bol gıda kaynakları ve temiz suyla canlı olduğu anlamına geldiğini, yılan sayısının azalmasınınsa çevre sıkıntısına işaret edebileceğini söylüyor.

Araştırmacılar The Conversation'da "Bu nedenle hangi anakonda türlerinin var olduğunu bilmek ve sayılarını izlemek çok önemli" diye yazıyor.

Anakondalar ve yaşam alanları, sanayileşmiş tarımın neden olduğu arazi parçalanması, orman yangınları, kuraklık, iklim değişikliği ve petrol çıkarma faaliyetlerinden kaynaklanan sızıntılarla bağlantılı ağır metal kirliliği nedeniyle giderek artan bir tehdit altında.

Dr. Fry, "Petrol sızıntılarından kaynaklanan petrokimyasalların bu nadir yılanların doğurganlığını ve üreme biyolojisini nasıl etkilediğinin araştırılması özellikle aciliyet arz ediyor" dedi.

Independent Türkçe



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News