Dünyanın en büyük yılan türü keşfedildi

Tür, National Geographic'in Disney+ dizisi Pole to Pole with Will Smith'in çekimleri sırasında bulundu

Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)
Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)
TT

Dünyanın en büyük yılan türü keşfedildi

Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)
Kuzey yeşil anakonda (Jesus Rivas)

Bilim insanları Amazon'da daha önce belgelenmemiş bir dev anakonda türü keşfetti. 7,5 metreye kadar büyüyebildiğini ve 500 kilograma yakın ağırlığa sahip olduğunu söyledikleri bu tür, dünyada bilinen en büyük ve en ağır yılan.

Şimdiye kadar 4 anakonda türü biliniyordu ve bunların en büyüğü olan yeşil anakonda Güney Amerika'nın Amazon, Orinoco ve Esequibo nehirlerinin havzaları gibi tropikal bölgelerinde ve bazı küçük su havzalarında yaşıyor.

Güney Amerika'nın nehirlerinde ve sulak alanlarında bulunan bu anakondalar, yıldırım gibi hızları ve avlarının etrafını sarıp onları boğarak öldürme ve bütün olarak yutma kabiliyetleriyle tanınırlar.

Yeni yayımlanan ve onlarca yıl süren bir çalışma, yeşil anakondanın genetik açıdan iki farklı tür olduğunu ortaya koydu.

Yerli Waorani halkıyla birlikte çalışan araştırmacılar, Ekvador Amazonları'ndaki Baihuaeri Waorani Toprakları'nın Bameno bölgesinde yeni adlandırılan kuzey yeşil anakondanın (Eunectes akayima) birkaç örneğini yakaladı ve inceledi.

Bir Eunectes akayima üreme sarmalı (Jesus Rivas)​​​​​​
Bir Eunectes akayima üreme sarmalı (Jesus Rivas)​​​​​​

Bu tür, National Geographic'in Disney+ dizisi Pole to Pole with Will Smith'in çekimleri sırasında bulundu.

Bilim insanları Amazon nehir sisteminde kanolarla ilerlerken yeni türe ait birkaç anakondayı "sığlıklarda pusuya yatmış, avını beklerken" belgeledi.

Queensland Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Bryan Fry yaptığı açıklamada, "Bu muhteşem hayvanların boyutları inanılmazdı. Karşılaştığımız bir dişi anakonda 6,3 metre uzunluğundaydı" dedi. 

Waorani halkından bölgede 7,5 metreden uzun ve yaklaşık 500 kilogram ağırlığında başka anakondalar olduğuna dair anekdot raporları var.

Diversity akademik dergisinde açıklanan yeni tür, daha önce bilinen güney yeşil anakondadan yaklaşık 10 milyon yıl önce ayrılmış ve genetik olarak ondan yüzde 5,5 oranında farklılaşmış.

Bunu bir perspektife oturtmak gerekirse, insanlar şempanzelerden sadece yüzde 2 oranında farklı.

Araştırmacılara göre bu bulgu, süper avcı olan ve ekosistemlerindeki dengeyi korumak için hayati önem taşıyan anakondaların korunması için son derece önemli.

Bir kuzey yeşil anakonda (Bryan Fry)
Bir kuzey yeşil anakonda (Bryan Fry)

Bilim insanları, sağlıklı bir anakonda popülasyonunun, ekosistemlerinin bol gıda kaynakları ve temiz suyla canlı olduğu anlamına geldiğini, yılan sayısının azalmasınınsa çevre sıkıntısına işaret edebileceğini söylüyor.

Araştırmacılar The Conversation'da "Bu nedenle hangi anakonda türlerinin var olduğunu bilmek ve sayılarını izlemek çok önemli" diye yazıyor.

Anakondalar ve yaşam alanları, sanayileşmiş tarımın neden olduğu arazi parçalanması, orman yangınları, kuraklık, iklim değişikliği ve petrol çıkarma faaliyetlerinden kaynaklanan sızıntılarla bağlantılı ağır metal kirliliği nedeniyle giderek artan bir tehdit altında.

Dr. Fry, "Petrol sızıntılarından kaynaklanan petrokimyasalların bu nadir yılanların doğurganlığını ve üreme biyolojisini nasıl etkilediğinin araştırılması özellikle aciliyet arz ediyor" dedi.

Independent Türkçe



Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
TT

Evrimin faturası: İnsan beyni büyüdükçe daha hızlı yaşlanıyor

Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)
Beynin, hayatta kalmada kritik rol oynayan bölgeleri, ilk bozulanlar gibi görünüyor (Pixabay)

İnsan beyninin daha fazla büyüyen bölgelerinin daha hızlı yaşlandığı saptandı. 

6 ila 7 milyon yıl önce ortaya çıkan insanları, yakın akrabaları olan diğer primatlardan ayıran en önemli özelliklerden biri büyük bir beyne sahip olması. 

Milyonlarca yıllık evrim sürecinde büyümekle kalmayıp karmaşık bir yapıya da bürünen insan beyni, dille iletişim kurmaktan geleceği planlamaya kadar pek çok avantaj sağlıyor.

Öte yandan hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, bütün bunların bir bedeli de var. 

İnsan ve diğer primatların beyninin nasıl yaşlandığını gözlemlemek isteyen araştırmacılar, 480 insan ve 189 şempanzenin beyin taramalarını inceledi. 

Şempanzeler, insanların atası değil fakat iki tür de ortak bir atadan evrimleşti. İnsan beyni ise, şempanzelerinkinin üç katı büyüklükte.

Bilim insanları iki beyinde de 17 ayrı bölge olduğunu kaydetti. Bunların bazıları eşit boyuttayken, bir kısmı insanlarda daha geniş bir alana yayılmıştı. 

Bunlardan biri de gözlerin hemen arkasında yer alan ve karar vermede kritik rol oynayan orbitofrontal korteksti. 

Ardından yaşlanma sürecini inceleyen ekip, iki türün beyninin de zaman içinde küçüldüğünü gözlemledi. 

Ancak bazı kısımlar daha hızlı küçülürken, insan beynindeki en hızlı yaşlanmanın, orbitofrontal korteks ve evrimsel süreçte daha fazla büyümenin görüldüğü diğer bölgelerde gerçekleştiği bulundu.

Araştırmacılar ayrıca babun ve Hint şebeğinin beynini de şempanzelerle karşılaştırdı. Öte yandan bu kıyaslarda, beyin genişlemesi ve yaşa bağlı gerileme arasında bir ilişki saptanmadı. 

Heinrich Heine Düsseldorf Üniversitesi'nden ve çalışmanın yazarlarından Dr. Sam Vickery, beynin en hızlı genişleyen bölümlerinin, en karmaşık işlerden sorumlu olduğunu söylüyor. Bu durum, sözkonusu bölgelerin daha çabuk yıpranıp küçülmesini açıklayabilir.

Ancak insan beynindeki daha büyük kısımların neden daha hızlı küçüldüğünü açıklamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. 

Çalışmada yer almayan bazı uzmanlar da bulguların daha fazla katılımcıyla desteklenmesi gerektiğini düşünüyor. University College London'dan antropolog Dr. Aida Gomez-Robles "İnsanlardaki yaşlanmaya ilişkin benzer çalışmalar genellikle binlerce kişiyi içeriyor" diyerek ekliyor:

Bulgular, bu bölgelerin bazıları için geçerli ancak hepsi için geçerli olup olmadığını bilmiyoruz.

Bulguların kesin bir şekilde doğrulanması halinde ilginç bir durum da ortaya çıkıyor: İnsanların hayatta kalma şansını artırarak şempanzelerden daha uzun ömürlü olmasını sağlayan bölgeler, aynı zamanda ilk yaşlanan kısımlar.

Yaşın ilerlemesiyle ortaya çıkan bazı sorunlar, evrimin bir avantajla beraber bir dezavantaj da getirmesinin sonucu olabilir. Dr. Vickery şu ifadeleri kullanıyor:

Böyle muhteşem bir beynimiz var ama bunun bir bedeli de var.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, Science Advances