Kanseri önlemenin pratik yolları

Kanseri önlemenin pratik yolları
TT

Kanseri önlemenin pratik yolları

Kanseri önlemenin pratik yolları

Hindistan’da kanser, 2022’de tahmini 19 bin vakayla büyük bir sağlık yükünü oluşturdu. Ülkede her dakika yaklaşık iki kişiye kanser teşhisi konuluyor. Akciğer ve gastrointestinal sistem kanserlerinin yanı sıra baş, boyun, meme, rahim ağzı ve yumurtalık kanserleri sık görülen kanser türleri arasında yer alıyor. Şarku’l Avsat’ın Onlymyhealth sitesinden aktardığına göre SL Raheja Hastanesi’nde Cerrahi Onkolog Dr. Kirti Bhushan “Kanserin genetiğinin ve biyolojik davranışının anlaşılmasında büyük ilerleme kaydedildi. Bu bağlamda iki ana gözlem yapıldı. Birincisi, genetik ve aile öyküsü kanser vakalarının yüzde 10-15’ine katkıda bulunurken, diyet ve yaşam tarzı değişikliği ile ilgili faktörler yüzde 85-90’ına katkıda bulunuyor. İkincisi de kanser bir gecede ortaya çıkan bir olgu olarak karşımıza çıkmıyor” dedi. Bhushan “Normal bir hücrenin kansere dönüşmesi yıllar süren bir süreçtir… Aralarında farklı aşamalar vardır, dolayısıyla beslenme ve yaşam tarzında bazı ayarlamalar yaparsak kanserin ortaya çıkmasını ve bu ara aşamaların gelişimini durdurabiliriz” ifadelerine yer verdi.

Gençlerde kanserle baş etme stratejileri

Mevcut anlayış, yaşam tarzı değişiklikleri yapılırsa kanserin önlenebileceğine dayanıyor. Yaşam tarzı değişikliklerine bağlı kalmanın faydalarının, yaşam tarzı bozukluklarıyla ilişkili risklerden çok daha ağır bastığını tam olarak anlamamız ve bu ayarlamaları erkenden yapmamız en iyisidir.

Dr. Bhushan’a göre yaşam tarzında değişiklik yapmak kanseri uzak tutmaya yardımcı olabilir. Bunun için şunlar gerekiyor:

- Sigara içmekten kaçının

- Tütünün her türlüsünü tüketmekten kaçının

- Hijyeninizi koruyun ve bakterilerle enfeksiyonu önleyin:

İnsan papilloma virüsü (HPV), hepatit B virüsü (HBV), hepatit C virüsü (HCV) ve Helicobacter Pylori bakterileri ile enfeksiyondan kaçının.

- Enfeksiyonlara karşı aşı olun.

- Radyasyona maruz kalmaktan kaçının:

Tedaviye bağlı radyasyondan kaçınılamazken, röntgen, UV radyasyonu (güneş yoluyla) veya iş yerindeki kimyasallara (asbest, silikon vb.) maruz kalma gibi bazı durumlardan kesinlikle kaçınabilirsiniz.

- Alkol içmekten kaçının

- Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller almak için daha fazla meyve ve sebze yiyin

- Protein, lif açısından zengin ve düşük düzeyde yağ içeren bir diyet uygulayın

- İşlenmiş et tüketiminin azaltın

- Daha aktif olun ve haftada en az 5 saat egzersiz yapın

- Vücut kitle indeksi 30’un altında olan sağlıklı bir kiloyu koruyun

- Belirli bir rutini takip edin

- Meditasyon, yoga ve doğru zamanda yemek yiyerek düzenli olun

- Yeterli uykuya dikkat edin

- İş-yaşam dengesini iyi bir şekilde sağlayın

- İlaç tüketimini azaltın:

Hormon replasman tedavisi (HRT) gibi özel olarak reçete edilmediği sürece bu geçerlidir.

- 40 yaşından sonra periyodik olarak muayene olun:

Ailenizde güçlü bir kanser, kalp hastalığı, diyabet vb. geçmişi varsa daha erken periyodik muayenelere başlamanız önerilir.

- Hava kirliliğine maruz kalmaktan kaçının:

Dışarı çıkarken maske kullanın, doğru bir şekilde takın. Gerekirse bir iç mekan hava temizleyici kullanın.

Önleme açısından en iyi saldırı, iyi bir savunmadır. Temel yaşam tarzı değişiklikleri yapıldığı takdirde 10 kanser vakasından en az 4’ü önlenebilir. Bu yüzden iyi yiyin, iyi uyuyun, aktif olun ve sigara içmeyin.



İnkaların gizli tünel ağı bulundu

Her yıl milyonlarca turist, dünyanın 7 harikasından biri olan Machu Picchu'ya seyahat etmeden önce Cusco'da konaklıyor (AFP)
Her yıl milyonlarca turist, dünyanın 7 harikasından biri olan Machu Picchu'ya seyahat etmeden önce Cusco'da konaklıyor (AFP)
TT

İnkaların gizli tünel ağı bulundu

Her yıl milyonlarca turist, dünyanın 7 harikasından biri olan Machu Picchu'ya seyahat etmeden önce Cusco'da konaklıyor (AFP)
Her yıl milyonlarca turist, dünyanın 7 harikasından biri olan Machu Picchu'ya seyahat etmeden önce Cusco'da konaklıyor (AFP)

Yüzyıllar süren spekülasyonların ardından Peru'daki arkeologlar, İnkalar tarafından inşa edildiği düşünülen bir yeraltı tünel ağının varlığını doğruladı.

Bu çığır açan keşifte, Machu Picchu yakınlarındaki tarihi Cusco kentinin altında 1,5 kilometreden fazla sokak ağı bulundu.

Peru Arkeologlar Birliği'ne göre, Quechua dilinde labirent anlamına gelen "chincana", kentin Güneş Tapınağı'nı kadim Sacsayhuaman kalesine bağlıyor.

Arkeologlar Jorge Calero ve Mildred Fernandez düzenledikleri basın toplantısında tünellerin üç kolunun daha tespit edildiğini ve bunların her birinin kentin farklı bölgelerine açıldığını söyledi. Chincana tünelinin en derin noktasının yaklaşık 2,5 metre derinlikte olduğu söyleniyor.

16. ve 18. yüzyıllar arasında yazılmış tarihi kayıtlarda bahsedilmesinin ardından tünellerin aranmasına başlandı.

İspanyol bir rahibin 1594'te yazdığı anlatıda, ana tünelin tapınaktan başlayıp Cusco Katedrali'nin arkasındaki piskoposun evinin altından geçerek Sacsahuaman kalesinde son bulduğu belirtiliyor.

Tünellerin yerini belirlemek için ses testi ve radar kullanan araştırmacılar, muhtemelen taştan inşa edilmiş ve oyma kirişlerle çatılmış duvarların, sokakların 1,4 ila 2,5 metre altında olduğunu ortaya çıkardı.

Palomino şunları söyledi:

Şimdi Chincana'ya girebilmek için kilit noktalarda kazı yapmamız gerekiyor, belki mart ya da nisanda.

UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Cusco, İnka İmparatorluğu'nun tarihi başkentiydi. Her yıl milyonlarca turist ziyaret ediyor ve birçoğu dünyanın 7 harikasından biri olan Machu Picchu'ya yolculuklarına başlamadan önce bu şehirde konaklıyor.

İnka yönetimi altında Cusco, farklı dini ve idari işlevlere sahip karmaşık bir kent merkezi haline gelmişti.

Mimari ve kültürel mirasıyla ünlü Cusco'nun etrafı tarım, zanaat ve sanayi üretimi için sınırları net bir şekilde belirlenmiş alanlarla çevriliydi.

İspanyollar 16. yüzyılda şehri fethettiğinde, İnka imparatorluk şehri Cusco'nun kentsel yapısı korunmuş ve İnka şehrinin üzerine tapınaklar, manastırlar ve malikaneler inşa edilmişti.

Tünellerin son keşfi, İnka medeniyetinin gelişmiş doğasını vurguluyor çünkü tüneller muhtemelen şehir genelinde bir iletişim sistemi işlevi görmüştü.

Independent Türkçe