Netflix'in tepki çeken yeni uyarlaması izleyenleri böldü

Game of Thrones'un yaratıcılarının dizisi Çin'de fikir ayrılıklarına ve milliyetçi öfkeye yol açtı

Dizinin 8 bölümden oluşan ilk sezonu için 160 milyon dolarlık bütçe ayrıldı (Netflix)
Dizinin 8 bölümden oluşan ilk sezonu için 160 milyon dolarlık bütçe ayrıldı (Netflix)
TT

Netflix'in tepki çeken yeni uyarlaması izleyenleri böldü

Dizinin 8 bölümden oluşan ilk sezonu için 160 milyon dolarlık bütçe ayrıldı (Netflix)
Dizinin 8 bölümden oluşan ilk sezonu için 160 milyon dolarlık bütçe ayrıldı (Netflix)

Netflix'in yeni dizisi 3 Cisim Problemi (3 Body Problem), Çin'deki izleyicilerden hararetli tepkiler çekerken, bilimkurgunun açılış sahnesi ABD'deki bazı muhafazakârlardan da övgü aldı.

Liu Cixin'in 2008 tarihli Hugo Ödüllü romanının büyük bütçeli uyarlaması, uzaylı istilasına hazırlanan insanlığın hikayesini anlatıyor.
 
Dizinin açılış sahnesi 1966'da geçiyor ve Pekin'deki bir üniversitede, Çin Kültür Devrimi'yle mücadele eden bir fizik profesörünün hükümetin görüşlerine uymayı reddettiği için Kızıl Muhafızlar tarafından kalabalığın önünde acımasızca dövüldüğü anları gözler önüne seriyor.

Hikaye için çok önemli olan ve doğrudan romandan alınan bu sekans, kitabın 30 bölümlük Çin uyarlamasında özellikle tasvir edilmemişti. Sahne ayrıca romanın Çince versiyonunun ortalarına gömülmüştü ancak İngilizce versiyonu için yazarın da onayıyla kitabın başına getirildi.

Bu sahne, bazılarının diziyi yasadışı yollardan izlemenin yollarını bulmayı başardığı Çin'de (Netflix Çin'de yasaklı) sosyal medyada tepki çekiyor.

ABD'deki bazı muhafazakârlar da bu sahneye dikkat çekerek, Hollywood'un kolektivist ideolojilerin çok ileri götürüldüğünde neler yaşanabileceğini gösterdiği nadir bir örnek olduğunu söylüyor.

Reuters'ın aktardığına göre dizi, Çin'de resmi yollardan izlenememesine rağmen sosyal medyada trend oldu. Weibo'da bir kullanıcı "İlk sahne ağzımı açık bıraktı" diye yazdı:

Bunu beklememe rağmen sahne beni yine de ürküttü.

CNN'e göre dizi, Çin'de "milliyetçi öfkeye" yol açtı ve bazıları Hollywood'u Kızıl Muhafız tasviriyle kasıtlı olarak ülkeyi kötü göstermeye çalışmakla suçladı. 

Diğerleriyse 3 Cisim Problemi'nin farklı ırklardan oyunculara sahip olmasını, romanın Çin'de geçmesine rağmen Netflix dizisinin Londra'da merkeze almasını ve hikayede yapılan "politik açıdan doğru" değişiklikleri eleştirdi. 

Sosyal medyada "Çin versiyonu kazandı" etiketinin de trend olduğu bildirildi.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bazı muhafazakârlar, yaşlı profesörün, düşüncelerini değiştirmeye çalışan genç devrimcilere karşı çıktığı açılış sahnesiyle ilgili övgü dolu yorumlarını aktarmak için sosyal medyaya akın etti.

Bir yorumda "Solun ne yaptığını anlamak için Netflix dizisi 3 Cisim Problemi'nin açılışını izlemenizi öneririm. Kültür devrimi sahnesi neler olup bittiğini gösteriyor" ifadeleri kullanıldı.

Başka biriyse şöyle yazdı:

Netflix'in 3 Cisim Problemi adlı dizisinin Çin Kültür Devrimi'nde yaşanan bir linci tasvir eden açılış sahnesini izledim ve duyar kasmanın bizi nereye götürdüğünü korkunç bir şekilde anımsattı: İfade ya da düşünce özgürlüğü yok, parti çizgisine uy ya da ortadan kaldırıl, karşı devrimi aklından bile geçirme.

Dan Weiss ve Alexander Woo'yla birlikte 3 Cisim Problemi'nin ortak dizi sorumlusu olan David Benioff'a, 2022'de dizi setine yapılan bir ziyaret sırasında açılış sahnesindeki ilerici otoriter hava sorulmuştu. O sırada yapım ekibi koronavirüs karantinasından yeni çıkmıştı.

Hollywood Reporter'a konuşan Benioff, "Bu, iptal kültürü üzerine bir yorum değil" diyerek eklemişti:

Ancak insanlık tarihi bakımından döngüler halinde hareket etme eğilimindeyiz ve şu anda döngünün belirli bir döneminden geçiyoruz. İçinde bulunduğumuz dönemle Çin Kültür Devrimi arasında çok önemli farklar var. Ancak bazı benzerlikler de var. Hiçbir zaman 'Bu diziyi yapmalıyız çünkü bununla ilgili bir yorum yapmak istiyoruz' dediğimiz bir şey olmadı. Ancak paralelliklerin orada olması ilginç ve görmezden gelinmesi zor.

Bir diğer dizii sorumlusu Woo, kısa süre önce New York Times'a sahne hakkında konuştu:

Bırakın çekilmesini, tarihin kurgu olarak bile hakkında çok fazla şey yazılmadığı bir parçası ve hem benim ailem hem de ilk iki bölümü yöneten Derek Tsang'ın ailesi de bunu yaşadı. Bunu hayata geçirdiği için ona çok teşekkür ediyoruz. Her ayrıntının olabildiğince gerçekçi bir şekilde tasvir edilmesi için büyük çaba sarf etti. Filmi anneme gösterdiğimde tüylerinin diken diken olduğunu görebiliyordunuz. Şöyle dedi: 'Bu gerçek. Gerçekten böyle oldu.' Ve ekledi: 'Neden böyle bir şey gösteriyorsun? Neden insanlara bu kadar korkunç bir şey yaşatıyorsunuz?' Ama biz işimizi yaptığımızı böyle anladık.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, CNN, New York Times, Reuters



Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
TT

Ölüme yakın deneyimlerde zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)
Ölüme yakın deneyim yaşayan bazı kişiler, sanki zaman ortadan kalkmış gibi hissettiğini söylüyor (Unsplash)

Ölümle burun buruna gelen kişiler, yaşadıkları deneyim sırasında zamanın durmuş veya yavaşlamış gibi geldiğini sıkça bildiriyor. 

Başından böyle bir olay geçmeyen kişilerin aklına film sahneleri gelecektir. Örneğin bir trafik kazasında hayatını kaybetmekten kıl payı kurtulan bir karakter etrafına bakarken, sahne daha yavaş akıyor. 

Ölüme yakın deneyimler üzerine çalışan psikiyatr Bruce Greyson'ın 1980-1990'larda yaptığı çalışmalarda, bu türden deneyimler yaşayan kişilerin yaklaşık yüzde 70'i "zamanın durduğunu veya anlamını yitirdiğini" bildirmişti. 

Peki bu travmatik olaylar neden böyle bir etki yaratıyor ve zamanın nasıl algılandığı hakkında neler söylüyor? 

İnsanlar zamanı nasıl algılıyor?

Liverpool John Moores Üniversitesi'nde zaman psikolojisi üzerine çalışan Dr. Ruth Ogden, yıllar önce geçirdiği bir trafik kazasından sonra bu alana ilgi duymaya başlamış. 

Psikoloji hocası, Conversation için kaleme aldığı yazıda, başka bir araçla çarpıştıktan sonra adeta zaman durmuş gibi hissettiğini anlatıyor.  

15 yıl boyunca ölüme yakın deneyimlerde neden zamanın yavaşladığı ve zamanın nasıl algılandığı üzerine araştırmalar yürüten Dr. Ruth Ogden ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor:

Biz saniyeleri ve dakikaları mükemmel bir doğrulukla kaydeden saatler gibi değiliz. Bundan ziyade beynimiz, zamanı çevremizdeki dünyaya duyarlı bir şekilde algılamaya ayarlanmış gibi görünüyor.

Dr. Ogden, beynin duygusal ve fizyolojik uyarılmayı düzenleyen bazı bölgelerinin, aynı zamanda zamanın işlenmesinde de rol oynadığını ekliyor. 

Bu nedenle duygular yoğunlaştığı sırada beynin zaman algısı da etkileniyor. Örneğin keyifli vakit geçirirken zaman uçup gidiyor ve sıkıcı ortamlarda geçmek bilmiyor. 

Ölüme yaklaşınca zaman neden yavaşlıyor?

Ölüme yakın deneyimlerde zamanın neden yavaşladığı kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları bunun altında savaş ya da kaç tepkisinin yattığını düşünüyor. Evrimsel süreçte hayatta kalma içgüdüsü olarak gelişen bu tepki, tehdit anında ortaya çıkıyor.

Tehlike karşısında beyin daha hızlı çalıştığı için ölüme yakın deneyim yaşayan kişiler çevrelerinin daha yavaş hareket ettiğini görüyor. 

Psikoloji ve Ruh Sağlığı Sınır Alanları Enstitüsü'nden araştırmacı Marc Wittmann bu durumu şöyle açıklıyor:

Organizma çevresel uyaranları normalden daha hızlı işleyerek kişinin daha kolay tepki vermesini sağlıyor. Daha hızlı algılamak, düşünmek ve hareket etmek hayatta kalmak için avantaj demek.

Yaşlandıkça zaman daha mı hızlı akıyor?

Herkes ölüme yakın bir deneyim yaşamayabilir fakat birçok kişi yaşı ilerledikçe zamanın akıp gittiğinden yakınıyor. 

Geçmişe bakınca çocukken vakit daha yavaş akıyormuş gibi gelirken, yetişkinlikle beraber sanki göz açıp kapayıncaya kadar yıllar geçiyor.

Bilim insanları bu durumun birkaç nedeni olduğunu söylüyor. Örneğin çocukken bir yıl, yaşanan sürenin daha büyük bir kısmına tekabül ediyor. Nörolog Santosh Kesari "10 yaşındaki bir çocuk için bir yıl, hayatının yüzde 10'u. 60 yaşındaki biri için ise hayatının yüzde ikisinden daha azı" diyor. 

Ayrıca çocukken sürekli yeni şeylerle karşılaşmak, hafızada daha kalıcı etkiler bırakıyor. Kesari şu ifadeleri kullanıyor:

Zamanı unutulmaz olaylarla ölçüyoruz ve yaşlandıkça hatırlanmaya değecek daha az yeni şey yaşanıyor. Bu da çocukluğun daha uzun sürmüş gibi görünmesine yol açıyor.

Bilim insanın burada bahsettiği, zamanın o an içinde nasıl algılandığından ziyade, nasıl hatırlandığı. 

Yine de bazı çalışmalarda çocukken zamanın akışının daha yavaş algılandığı bulunmuştu. Nörobilimci Patricia Costello, çocukların gelişim aşamasında olduğunu belirterek "Sinirsel iletimleri yetişkinlere kıyasla fiziksel olarak daha yavaş. Bu da zamanın geçişini algılama biçimlerini etkiliyor" diyor:

Yetişkinliğe ulaşınca zaman devrelerimiz kablolamayı tamamlıyor ve zamanın geçişini doğru bir şekilde nasıl kodlayacağımızı deneyimlerimizle öğreniyoruz.

Yaşlanınca zamanın daha hızlı akıyormuş gibi gelmesi, büyük ölçüde yeni deneyimlerin azlığıyla ilişkilendiriliyor. Costello bu histen kurtulmak isteyenlere hayatlarına yenilik katmasını öneriyor.

Bilim insanı "Her şeyin çok hızlı geçip gittiği, kendi hayatımızı kaçırdığımız hissini nasıl durdurabiliriz? İş dönüp dolaşıp yeni şeyler öğrenmeye geliyor" diyerek ekliyor: 

Yeni bir beceri öğreniyor musunuz? Farklı bir şeyler pişiriyor musunuz? Mümkün olduğunca hayatınıza yenilik katmak, anıların öne çıkmasını sağlayacak ve bir bakıma zamanı uzatacaktır.

Independent Türkçe, Conversation, Psychology Today, NBC News