Hamilelikteki stresin sadece bir cinsiyette IQ düşüşüne neden olduğu bulundu

Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)
Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)
TT

Hamilelikteki stresin sadece bir cinsiyette IQ düşüşüne neden olduğu bulundu

Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)
Gebelikteki stres, doğum veya düşük yapma korkusu gibi nedenlerden kaynaklanabiliyor (Pixabay)

Hamilelikteki stresin, bebeğin IQ'sunu düşürebildiği tespit edilirken, bilim insanları erkek çocukların bundan daha fazla etkilendiğini söylüyor. 

Stresin hamile kadınların düşük yapma ihtimalini artırabileceği gibi doğum sonrasında bebek üzerinde de olumsuz etkiler yaratabileceği biliniyor. Bazı çalışmalarda bu durumun çocuğun ileriki yaşlarında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veya depresyon yaşama riskini artırabileceği öne sürülüyor. 

Yeni çalışmadaysa fetüsün gelişimi için gerekli olduğu düşünülen stres hormonu kortizolun kız ve erkek çocuklarını nasıl etkilediği incelendi. Sonuçlar hamileliğin son dönemindeki stresin çocuğun IQ'sunu etkileyebildiğini gösteriyor.

11-14 Mayıs'ta İsveç'te düzenlenen 26. Avrupa Endokrinoloji Kongresi'nde sunulan araştırmada gebeliğinin son üç aylık dönemindeki 943 kadının kortizol ve bu hormonun etkisiz bir hali olan kortizon seviyeleri incelendi. 

Daha sonra psikologlar, bu çocuklar 7 yaşına geldiğinde IQ'larını ölçtü. Kız çocuk taşıyan annelerin daha fazla kortizol üretmesine karşın erkek çocuklar, IQ testlerinde kızlardan daha düşük puan aldı. 

Araştırmacılar bu durumun, plasentadaki bir enzimin kortizolü kortizona çevirmesinden kaynaklandığını düşünüyor. Çalışmanın başyazarı Dr. Anja Fenger Dreyer şöyle diyor

 Sonuçlarımız, kız çocuklarının plasentadaki 11β-HSD2 enziminin aktivitesi tarafından daha fazla korunabildiğini, erkeklerinse doğum öncesinde annenin fizyolojik kortizolüne karşı daha savunmasız olabileceğini gösteriyor.

Bilim insanları ayrıca annenin kanında değil, idrarındaki kortizon seviyesi yüksek olduğunda kız çocuklarının IQ testinde daha iyi bir sonuç aldığını saptadı.  

Danimarka'daki Odense Üniversite Hastanesi'nden aynı artaştırma ekibi, geçen yıl yayımladıkları bir çalışmada gebeliğin son üç ayında yüksek seviyede kortizol salgılandığında çocukların bir ila üç yaşında konuşma ve dil becerilerinin daha fazla geliştiğini kaydetmişti. 

İki çalışmanın sonuçlarını karşılaştıran Dr. Fenger Dreyer, anne karnında kortizole maruz kalmanın bilişsel gelişimde geçici bir etkisi olabileceğini söylüyor:

Ayrıca önceki çalışmamızda küçük çocukların kelime dağarcığının ebeveynler tarafından bildirildiği, bu çalışmadaysa çocuğun IQ'sunun eğitimli psikologlar tarafından değerlendirildiği de dikkate alınmalı.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Neuroscience News, Healthline, National Library of Medicine



Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
TT

Power Rangers'da ırkçılık tartışması: Yazar hatayı kabul etti

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)
Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

Power Rangers 1990'ların süper kahraman dizisi Mighty Morphin Power Rangers'ta poz veriyor (Saban Entertainment)

1993'te başlayan dizide Zack Taylor/Siyah Ranger rolünde Walter Emanuel Jones ve Trini Kwan/Sarı Ranger rolünde Thuy Trang rol alıyordu.

Investigation Discovery'nin yeni belgesel dizisi Hollywood Demons'ta (Hollywood Şeytanları) konuşan Oliver, yaygın olarak ırksal açıdan duyarsız görülen oyuncu seçimlerinin dikkatsizlik olduğunu söyledi ve "Hiçbirimiz kalıp yargılarla düşünmüyoruz" diye ekledi.

Bir gün bir toplantıda siyah karakteri Siyah Ranger, Asyalı karakteri de Sarı Ranger yaptığımızı asistanım söyledi. Bu çok büyük bir hataydı.

Oliver sözlerini şöyle sürdürdü:

Thuy bizim orijinal Sarı Ranger'ımız değildi.

Dizinin orijinal pilot bölümünde Sarı Ranger'ı Audri Dubois canlandırılmış ancak ücret anlaşmazlığının ardından diziden ayrılmıştı. Trang kadroya eklenmiş ve yayımlanmadan önce pilot bölümün içine yerleştirilmişti.

"Dark Side of the Power Rangers"da yer alan kamera arkası görüntüleri, senaristler olmasa da oyuncu kadrosunun söz konusu kalıp yargıların farkında olduğunu gösteriyor. Bir sahnede Jones kameraya şöyle diyor:

Benim adım Walter Jones, Zack'i oynuyorum. Siyahım ve Siyah Ranger'ı oynuyorum. Şu işe bakın.

Dizi, 2017'de film olarak yeniden başlatıldığında, karakterler yeniden seçilmişti. Siyahi aktör R.J. Cyler, Mavi Ranger'ı, Asyalı oyuncu Ludi Lin de Siyah Ranger'ı oynamıştı. Latin pop yıldızı Becky G. ise Sarı Ranger'ı canlandırdı.

Ancak film LGBTQ+ temsiline dair iddiasını yerine getiremeyince farklı bir tartışmanın konusu haline gelmişti.

O dönemde The Independent için yazan Kaan K. şunları söylemişti:

'Heteroseksüel' kültürde büyümüş kuir biri olarak, internette yeni Sarı Power Ranger'ın gey olacağını okuduğumda duyduğum heyecanı tahmin edebilirsiniz... Sinemaya büyük umutlarla gittim, ne de olsa yönetmen Sarı Ranger'ın 'açılma' sahnesini 'çok önemli' diye nitelemişti. Sonunda Sarı Ranger'ın aşık olduğu sevimli bir kız olacak diye düşündüm, tıpkı geçmişte Power Rangers'da pek çok heteroseksüel aşk yaşandığı gibi. Ama onun 'eşcinselliği' öyle muğlak bırakılmıştı ki sinema çıkışında heteroseksüel olduğunu sanmanız işten bile değildi.

Independent Türkçe