Kavgacı maymunların arasını kasırga düzeltti

Maymun Adası'ndaki Hint şebekleri, kasırgadan sonra daha büyük topluluklar kurmaya başladı (Ramon Espinosa/AP)
Maymun Adası'ndaki Hint şebekleri, kasırgadan sonra daha büyük topluluklar kurmaya başladı (Ramon Espinosa/AP)
TT

Kavgacı maymunların arasını kasırga düzeltti

Maymun Adası'ndaki Hint şebekleri, kasırgadan sonra daha büyük topluluklar kurmaya başladı (Ramon Espinosa/AP)
Maymun Adası'ndaki Hint şebekleri, kasırgadan sonra daha büyük topluluklar kurmaya başladı (Ramon Espinosa/AP)

Porto Riko'nun Cayo Santiago adasındaki Hint şebeklerinin, Maria Kasırgası'ndan sonra birbirleriyle daha iyi anlaştığı gözlemlendi. 

2017'de Porto Riko'yu vuran kasırga en az 3 bin kişinin ölümüne yol açmış ve Cayo Santiago'daki bitki örtüsünün yüzde 63'ünü yok etmişti. 

Adanın sakinleri olan Hint şebekleri kavurucu sıcaklara ağaç gölgeleri sayesinde dayandığından kasırganın sonuçları hayatlarını tehlikeye atmıştı. Uzmanlar agresif davranışlarıyla bilinen bu maymunların bu yüzden daha da kavgacı bir hal alacağını düşünse de gözlemler aksini ortaya koydu. 

Hint şebekleri, Maymun Adası diye de bilinen Cayo Santiago'ya 1938'de bilimsel araştırma için getirilmişti. Halihazırda bin kadar maymundan oluşan bir nüfusa sahip adada hayvanlar görevliler tarafından beslendiği için aralarında yemekten dolayı anlaşmazlık çıkmıyor.

Fakat en kavgacı primatlardan biri sayılan Hint şebekleri, ağaç gölgeleri için sürekli kavga ediyordu. Adadaki 38 derece civarındaki sıcaklıklar, güneşin altında kalan hayvanların ölümüne bile yol açabildiğinden kavgaların artması bekleniyordu.

Science adlı hakemli dergide perşembe günü yayımlanan çalışmada kasırga öncesi ve sonrasındaki verileri inceleyen ekip, Hint şebeklerinin saldırganlığının azaldığını tespit etti. 

Harvard Üniversitesi'nden Dr. Camille Testard, yazarları arasında yer aldığı araştırma hakkında "Gerçekten böyle bir şey beklemiyorduk" diyor. 

Bireyler daha rekabetçi olmak yerine sosyal ağlarını genişleterek daha az agresif hale geldi.

Araştırmacılar bu değişikliği, daha az kaynak kalması nedeniyle maymunların hayatta kalma şanslarını artırmak adına ağaçları paylaşmayı tercih etmesine bağlıyor.  

Dr. Testard, hayvanların çevresel zorluklara sosyal davranışlarında kalıcı değişikliklerle yanıt verebileceğini gösteren ilk çalışmalardan biri olmasıyla araştırmanın önem arz ettiğini söylüyor.

Bilim insanları kavga etmenin vücut sıcaklığını artırmasından dolayı Hint şebeklerinin bundan kaçındığını düşünüyor. Dr. Testard, "Aşırı sıcaklar sadece rahatsız etmekle kalmıyor, vücut sıcaklığının düşmemesi sağlık açısından da tehlikeli" ifadelerini kullanıyor.

Ayrıca havanın çok sıcak olmadığı zamanlarda da maymunların kasırga öncesine kıyasla daha büyük gruplar halinde vakit geçirdiği gözlemlendi. 

Öte yandan adadaki bütün maymunların bu barışçıl ortama katılmadığını aktaran araştırmacılar kavga çıkaran maymunların bunun bedelini ödediğini söylüyor. 

Cayo Santiago'daki Hint şebeği popülasyonunun genelindeki ölüm oranı değişmedi fakat  daha dostane ilişkiler kuran maymunların ölüm oranı yüzde 42 azaldı. Bu durum muhtemelen sıcaklıklardan korunabilmelerinden kaynaklanıyor. Dr. Testard şöyle diyor: 

Kimin, hangi sebeple öldüğü değişti.

Independent Türkçe, New York Times, BBC, Science



Bella Ramsey, Game of Thrones'daki rol arkadaşını utandırmış

Bella Ramsey, Game of Thrones'da Lyanna Mormont rolündeydi (HBO)
Bella Ramsey, Game of Thrones'da Lyanna Mormont rolündeydi (HBO)
TT

Bella Ramsey, Game of Thrones'daki rol arkadaşını utandırmış

Bella Ramsey, Game of Thrones'da Lyanna Mormont rolündeydi (HBO)
Bella Ramsey, Game of Thrones'da Lyanna Mormont rolündeydi (HBO)

Kit Harington, Game of Thrones'un çekimleri sırasında Bella Ramsey tarafından haklı bir şekilde "utandırılmasına" dair konuştu.

Halihazırda HBO'nun video oyunu uyarlaması The Last of Us'ta başrol olan Ramsey, fantastik dizide kendine güveniyle yaşı uyuşmayan Lyanna Mormont karakterini daha 11 yaşındayken canlandırmıştı.

Lyanna dizideki sahnelerinin çoğunu Harington'ın hayat verdiği kahraman Jon Snow'la paylaşmıştı ve artık Harington, setteki "kibrinin" Ramsey sayesinde nasıl kırıldığını açıkladı.

Aktör, başlangıçta "bir çocuğun karşısında" oyunculuk sergilemenin kolay olacağını düşündüğünü ancak Ramsey'in "genç bir oyuncuya göre gayet sıradışı bir özgüvene ve netliğe" sahip olduğunu çabucak anladığını itiraf etti.

Harington repliklerini hatırlayamadığı anlaşılınca şu anda 21 yaşında olan Ramsey'in onları kendisine söylediğini açıkladı.

Ramsey'le birlikte Interview'e konuşan aktör, "Bana yardım ettiğini ve bunun bir hayli utanç verici olduğunu hatırlıyorum" dedi ve ekledi:

Evet, bunun için teşekkürler.

Ramsey, eylemleri için "pişmanlık duyduğunu" belirterek şunları söyledi:

Şimdi 'Aman Tanrım, ne kadar berbat' diyorum. Ama o dönem, 'Kit repliğinde sıkıntı yaşıyor ve bunu biliyorum, bu yüzden ona söyleyeyim' gibi çok masum bir yerden geldi.

Ramsey, Harington'ın "rahatsız olduğunu" tahmin etse de aktör karşı çıkarak bu olay sonucunda kendisini geliştirmek istediğini söyledi:

Hiç de değil. Bilakis 'Aman Tanrım, yaptığım işte gelişim göstermeliyim. Buraya repliklerim konusunda yeterince rahat hissetmeden, yaşımın getirdiği kibirle, karşımdakinin sadece bir çocuk olduğunu düşünerek geldim. Ve sonrasında o çocuk oyuncu beni ekrandan siliyor.'

Oyuncu "Jon Snow'luğumda biraz fazla rahattım" dedi.

Harington, Game of Thrones'un şiddet içeren ve yoğun "doğasının" nasıl "doğrudan" bir çöküşe yol açtığını daha önce anlatmıştı.

fvgbhnyjmukı
Kit Harington, Game of Thrones'da Bella Ramsey tarafından utandırılmış (HBO)

Oyuncu, SiriusXM'deki The Jess Cagle Show'a 2021'de konuşurken, "Dürüst olmak gerekirse, Thrones'un sonlarında ve sonrasında akıl sağlığımla ilgili bazı zorluklar yaşadım" demişti.

Bence bu doğrudan dizinin doğasından ve yıllardır yaptıklarımdan kaynaklanıyordu.

Industry'de de rol alan Harington, o dizinin çekimleri Mayıs 2019'da bittiğinde bir sağlıklı yaşam tesisine girerek oyunculuğa ara vermişti.

Independent Türkçe