Yaşlandıkça kanser riski neden artıyor?

Kanser tedavisi gören bir hasta (Reuters)
Kanser tedavisi gören bir hasta (Reuters)
TT

Yaşlandıkça kanser riski neden artıyor?

Kanser tedavisi gören bir hasta (Reuters)
Kanser tedavisi gören bir hasta (Reuters)

Kanserin çoğunlukla orta yaşlı ya da yaşlı insanları hedef aldığı gerçeği, bilim insanlarını her zaman büyüleyen en büyük gizemlerden biri.

Şarku’l Avsat’ın New York Post'tan aktardığına göre Colorado Üniversitesi Kanser Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. James Degregori, “Hayatınızın ilk elli yılında bir araba kazasında ölme ihtimaliniz kanserden ölme ihtimalinizden iki kat daha fazladır. Ancak bu durum, kanser vakalarının yüzde 90'ının görüldüğü 50 yaşından sonra aniden değişir” ifadelerini kullandı.

Bunun neden böyle olduğuna dair çeşitli teoriler var. Yakın zamanda yayınlanan bazı araştırmalar ana faktörün ‘iltihaplanma’ olduğunu öne sürüyor.

Manhattan'daki Icahn Genomik Enstitüsü Direktörü Dr. Brian Brown konuya dair şu ifadeleri kullandı: “Yaşlanmayla ilişkili iltihaplanma, yaşlı insanlarda kanser riskinin artmasına katkıda bulunan etkili bir faktördür. İnflamasyon özünde iyi bir şeydir. Vücudun bağışıklık tepkisinin bir parçasıdır ve her enfeksiyon kaptığımızda ölmememizin nedenidir. Ancak yaşlandıkça bu durum değişir. Özellikle 40 yaşından sonra vücudumuz inflamasyonu azaltmakta zorlanır. Örneğin, yaşlı insanların ciddi Kovid-19 semptomları geliştirmesinin nedeni budur. Birçok yaşlı insanı öldüren virüs değildi. Virüsün neden olduğu iltihaplanmaydı. Bunu durduramadılar.”

Kolumbia Üniversitesi Tıp Merkezi'nde yardımcı doçent olan ve A Silent Fire: The Story of Inflammation, Diet, and Disease (Sessiz Bir Yangın: Enflamasyon, Diyet ve Hastalığın Hikayesi) kitabının yazarı Shilpa Ravella, “Bilimin bir zamanlar inflamasyon hakkında düşündüğü her şey değişiyor. İnflamasyon ve kanser arasındaki ilişki daha önce düşünüldüğünden daha karmaşık. İnflamasyon aslında kanserin ayırt edici özelliklerinden biri” şeklinde konuştu.

efdfe
Kanser hücreleri (Reuters)

The Full-Body Fat Fix: The Science-Based 7-Day Plan to Cool Inflammation, Heal Your Gut, and Build a Healthier, Leaner You! (Tüm Vücut Yağ Onarımı: İnflamasyonu Sakinleştirmek, Bağırsaklarınızı İyileştirmek, Daha Sağlıklı ve Daha Zayıf Olmak için 7 Günlük Plan!) kitabının yazarı Stephen Perrine, “İnflamasyon bağışıklık sistemini yüksek alarm durumuna geçirir, bu ise sanılanın aksine bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tespit edememesine ve onlara etkili bir şekilde saldıramamasına neden olur. Yaşla birlikte, beyaz kan hücrelerinin sitokin üretme kabiliyeti artar, bu da sürekli bir iltihap durumuna neden olarak bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tespit etmesini ve onlara saldırmasını zorlaştırır” ifadelerini kullandı.

San Diego'daki California Üniversitesi'nde tıp profesörü olan Dr. Ian Neal'a göre teori nispeten yeni ve tartışmalı.

“İnflamasyon kronik hastalığın bir belirteci midir yoksa kronik hastalığa mı neden olur?” diye soran Neal, “İnflamasyon ve çeşitli hastalık durumları arasında birçok ilişki bulduk. Ancak bunlar her zaman nedensel bir ilişkiye dönüşmüyor. Başka bir deyişle, kronik inflamasyon ve kanser arasındaki ilişki halen tartışmaya açık” dedi.

Ancak Ravella, inflamasyon ve kanser arasındaki ilişkiyi ‘çift yönlü’ olarak görüyor.

Ravella, “İnflamasyon kanseri besler ve kanserin kendisi de daha fazla inflamasyonu besler. İnflamasyon vücutta ister kanser teşhisinden önce ister sonra mevcut olsun, kanserin varlığının ve gelişiminin tüm aşamalarını ya da başka bir deyişle tümör ortamını etkiler. Doktorların genellikle test etmediği düşük seviyedeki enflamasyon bile kanseri teşvik edebilir” şeklinde konuştu.

Peki bu konuda ne yapabiliriz?

Geçmişte doktorlar iltihaplanmayı tamamen durdurarak bazı hastalıkları tedavi etmeye çalıştılar. Ancak bu biraz polis teşkilatının tamamını kovarak, polis yolsuzluğunu düzeltmeye çalışmaya benziyor.

Brown, “İnflamasyon doğal bağışıklık sürecinin bir parçasıdır. Bunu ortadan kaldırmak muhtemelen birinin bağışıklığını bastırmak anlamına gelecektir ki, bunu yapmak istemeyiz. Çünkü enfeksiyonlarla ve hatta kanserlerle savaşmak için inflamatuar süreçlere ihtiyacımız vardır. Yapmak istediğimiz şey sadece aşırı iltihaplanmayı engellemektir”dedi.

Bunun doğru beslenme yoluyla ele alınabileceğini söyleyen Perrine ise anti-inflamatuar diyetlerin, inflamasyonu artıran yüksek oranda işlenmiş gıdaları ortadan kaldırmayı ve bitki bazlı gıdaların çeşitli bir karışımını yemeyi içerdiğini belirtti.

Perrine, “Diyetinizde ne kadar çok bitki çeşidi olursa (haftada en az 30 farklı çeşit), mikrobuyomunuz o kadar sağlıklı olur ve o kadar az iltihaplanırsınız” dedi.



Asya başkentinde kedi ve köpek eti yasaklandı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Asya başkentinde kedi ve köpek eti yasaklandı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Cakarta, kuduzu kontrol altına almak ve tartışmalı et ticaretini düzenlemek için Endonezya'nın bugüne kadarki en kapsamlı önlemlerinden birini uygulamaya koyarak köpek, kedi ve yarasa etinin satış ve tüketimini yasakladı.

Vali Pramono Anung, yasağı 24 Kasım'da imzalayarak uygulamaya koydu ve Cakarta yetkilileri daha sonra yasağın yürürlüğe girdiğini doğruladı.

Yeni düzenleme, kuduz bulaştıran hayvanların (köpekler, kediler, maymunlar, yarasalar, misk kedileri ve benzeri türleri içeren bir kategori) gıda amaçlı satışını yasaklıyor ve tüm canlı hayvanları, karkasları ve çiğ veya işlenmiş ürünleri kapsıyor.

Anung, bu önlemin ekimde kendisine dilekçe sunan hayvan refahı aktivistlerine verdiği sözü yerine getirdiğini söyledi.

Antara News'a, "Hayvanseverleri kabul ettiğimde, onlara bir vali düzenlemesi yapma sözü verdim" diye konuştu ve onların savunuculuğunun kendisini hızlı adım atmaya yönelttiğini ekledi.

Jakarta Globe'a göre yasak, kademeli bir uygulama sistemi getiriyor.

İlk kez suç işleyenler yazılı uyarı alacak ve yanlarında bulunan tüm hayvanlar veya etlere, özellikle kuduz belirtileri görülen yerlerde, gözlem altına alınmak üzere el konacak.

rgty
Köpek eti meraklıları, Cakarta'daki bir lokantada yemek yiyor (AFP)

İkinci bir ihlal, hayvanlara tamamen el konmasına yol açıyor. Devam eden ihlaller, işletmelerin kapanmasına ve daha fazla uyumsuzluk, işletme ruhsatlarının kalıcı şekilde iptal edilmesine neden olabilir..

AFP'ye göre, aktif uygulama başlamadan önce 6 ay mühlet verilecek ancak düzenlemenin kendisi halihazırda yürürlükte.

Yetkililer, geçiş döneminin işletmelerin uyum sağlamasına ve yetkililerin izleme mekanizmaları hazırlamasına olanak sağlamayı amaçladığını söylüyor.

Endonezya, köpek veya kedi etinin hâlâ tüketim amacıyla satıldığı az sayıdaki ülkeden biri ancak kamuoyu muhalefeti arttı ve son yıllarda birçok belediye yerel yasaklar getirdi.

Köpekler ana akım İslami öğretiye göre kirli kabul ediliyor (Endonezya dünyanın en büyük Müslüman çoğunluğa sahip ülkesi) ve nadiren evcil hayvan olarak besleniyorlar. Ancak köpek eti hâlâ bazı bölgesel topluluklarda lezzetli bir yiyecek ve Asya'nın bazı bölgelerindeyse düşük maliyetli bir protein kaynağı olarak görülüyor.

Hayvan hakları grupları, Cakarta'nın bu adımını büyük bir atılım diye övdü. Dog Meat Free Indonesia (Köpek Etsiz Endonezya), AFP'ye yaptığı açıklamada, yeni politikanın "anayasanın tüm Endonezya halkını koruma ve adil ve medeni bir ulus olma maddesiyle uyumlu" olduğunu söyledi.

Kuduz, her yıl onlarca kişinin bu hastalıktan öldüğü Endonezya'da önemli bir halk sağlığı sorunu.

Dünya Sağlık Örgütü, takımadalar genelinde her yıl onlarca ölümün kuduza bağlı olduğunu belirtirken, sağlık bakanlığı yalnızca Ocak ve Mart 2025 arasında 25 ölüm vakası kaydetti.

Cakarta yönetimi, yeni düzenlemenin halk sağlığı önlemlerini güçlendirmek ve virüsün hayvan taşıma ve kesimi yoluyla yayılma olasılığını azaltmak için tasarlandığını belirtiyor.

Vali, resmi Instagram hesabından yaptığı açıklamada, "Umarım bu, Cakarta sakinlerinin sağlığının korunmasına ve iyileştirilmesine yardımcı olur" dedi.

Independent Türkçe


Cenaze düzenlemesi Çin'de köylüleri ayağa kaldırdı

(Yesterday Big Cat)
(Yesterday Big Cat)
TT

Cenaze düzenlemesi Çin'de köylüleri ayağa kaldırdı

(Yesterday Big Cat)
(Yesterday Big Cat)

Çin'in güneybatısındaki köylüler arasında, hükümetin cenaze uygulamalarına ilişkin düzenlemelerine karşı protestolar patlak verdi. Bu, bu tür protestolara neredeyse hiç tolerans gösterilmeyen bir ülkede son derece nadir görülen bir muhalefet ifadesi.

Pekin'e yaklaşık 2 bin km uzaklıktaki yoksul ve kırsal Guizhou eyaleti, yerel yönetimin zorunlu kremasyon politikasını yürürlüğe koymasının ardından hafta sonundan bu yana bir dizi nadir protestoya tanık oldu.

Protestoların salı günü de devam ettiği bildiriliyor. Hükümet, yakmanın toprak kaynaklarını korumak ve ""yeni ve daha sade bir cenaze anlayışını"nı teşvik etmek için gerekli olduğunu öne süren bir bildiriyle yanıt verdi.

Dün Yesterday Big Cat adlı X hesabı tarafından paylaşılan bir video derlemesinde, insanların hükümet yetkililerinin etrafında toplanıp nadir görülen bir muhalefet gösterisinde sloganlar attığı görülüyor. Bir köylünün "Komünist Parti ataların mezarlarını kazıyorsa, önce Şi Cinping'in atalarının mezarlarını kazın" diye bağırdığı duyuluyor.

Çin'de alışılmadık bir görüntü olan protestolar yerel medyada daha da az yer buluyor. Pekin'in protestolara yıllardır sansür ve baskıcı bir tutumla tepki veriyor.

The Guardian'ın haberine göre, China Dissent Monitor bu yıl ülkede 661 kırsal protesto kaydetti; bu sayı 2024'ün tamamına kıyasla yüzde 70'lik bir artışa denk geliyor.

Çin, toprağa gömme uygulamalarını aşamalı olarak kaldırmak için kapsamlı cenaze reformları uyguluyor ve halkı alternatif cenaze uygulamalarını, hatta denizde bırakmayı bile değerlendirmeye teşvik etti. Ancak bu düzenlemeler, geleneksel gömme işlemlerini kültürlerinin bir parçası olarak gören çoğunlukla kırsal kesimdeki toplulukların tepkisine yol açıyor.

Eyalette faaliyet gösteren yayın kuruluşu China Daily'nin resmi rakamlara dayanarak bildirdiğine göre, denize bırakma uygulaması giderek popülerlik kazanıyor ve 2024'te 194 bin 700 ekolojik gömme gerçekleştirildi; bu sayı, 2019'dakinden yaklaşık yüzde 67 daha fazla.

Geçen yıl Çin'in orta kesimindeki Hubei eyaletinde binlerce köylünün yerel cenaze reformlarının yürürlükten kaldırılmasını talep etmek için sokaklara çıktığı bildirilmişti.

Bu, Komünist Parti'nin "sıfır kovid" politikasına karşı pandeminin sonraki ilerleyen dönemlerinde yapılan eylemlerin ardından resmi bir politikaya karşı düzenlenen ikinci büyük toplu protesto dalgası olarak kayıtlara geçti.

2021'de Çinli yetkililer, oğlunun Guizhou'da geleneksel bir cenaze töreni düzenlemesinin ardından yaşlı bir kadının cesedini yakılmak üzere mezarından çıkarması nedeniyle büyük tepki görmüştü.

Pingtang ilçesinden bir köylü, ailesi tarafından gömüldükten kısa süre sonra annesinin cesedinin mezarından çıkarılıp bir cenaze evine gönderilmesinden büyük üzüntü duyduğunu söylemişti. South China Morning Post gazetesine göre, "Onu evden alsalar neyse ama neden gömdükten sonra mezarından çıkardılar?" diye konuşmuştu.

Independent Türkçe


One Piece ekibi müjdeyi verdi: Şimdiden takvime işaretleyin

22 yaşındaki Meksikalı aktör Iñaki Godoy, Who Killed Sara? (Quién Mató a Sara?) ve The Imperfects gibi yapımlardaki rolleriyle tanınıyor (Netflix)
22 yaşındaki Meksikalı aktör Iñaki Godoy, Who Killed Sara? (Quién Mató a Sara?) ve The Imperfects gibi yapımlardaki rolleriyle tanınıyor (Netflix)
TT

One Piece ekibi müjdeyi verdi: Şimdiden takvime işaretleyin

22 yaşındaki Meksikalı aktör Iñaki Godoy, Who Killed Sara? (Quién Mató a Sara?) ve The Imperfects gibi yapımlardaki rolleriyle tanınıyor (Netflix)
22 yaşındaki Meksikalı aktör Iñaki Godoy, Who Killed Sara? (Quién Mató a Sara?) ve The Imperfects gibi yapımlardaki rolleriyle tanınıyor (Netflix)

One Piece hayranları sonunda rahat bir nefes alabilir. İkinci sezon henüz ekranlara bile gelmeden üçüncüsü için çalışmalar başladı.

Netflix, üçüncü sezonun çekimlerinin Güney Afrika'da başladığını açıkladı. Yayın devi, ikinci sezonun 10 Mart 2026'da yayımlanacağını da duyurdu.

Yeni sezonda Hasır Şapka ekibinin çekirdek kadrosu yine yer alacak: Monkey D. Luffy (Iñaki Godoy), Zoro (Mackenyu), Nami (Emily Rudd), Usopp (Jacob Romero) ve Sanji (Taz Skylar).

Bridgerton yıldızı Charithra Chandran, DC projeleriyle tanınan Mikaela Hoover ve True Blood'dan Joe Manganiello yeni sezonda kadroya katılıyor.

Platform, Instagram'da ilk bölüm senaryosunun fotoğrafını paylaşarak çekimlerin başladığını duyurdu. Paylaşımda şu ifadeler yer aldı:

Üçüncü sezonun çekimleri başladı Hasır Şapkalar! Maceramız büyürken, ikinci sezon için 10 Mart'ı şimdiden takvimlerinize işaretleyin!

Hayranlar haber karşısında büyük sevinç yaşadı; iki sezon arasında uzun bir bekleyiş olmayacağı için sosyal medyada kutlamalar yapıldı.

Bir kullanıcı esprili bir dille, "Ahh evet! Bu kez üç yıl beklemek zorunda kalmayacağız" diye yazarken, bir diğeri "Neyse ki bu kez çekimler hemen başladı. Sezonlar arasında üç sene beklemek çok kötü olurdu" yorumunu yaptı.

Başka bir hayran da dileğini şöyle ifade etti: 

Umarım durmazlar ve her yıl kesintisiz yeni sezonlar çekmeye devam ederler.

Canlı çekim manga uyarlamasının ilk sezonu Ağustos 2023'te yayımlanmıştı. Bu da hayranların Hasır Şapka ekibine yeniden kavuşmak için neredeyse üç yıl beklediği anlamına geliyor.

Bazı izleyiciler ise habere duygusal tepkiler verdi: 

Ağlıyorum, çok teşekkür ederiz, harika bir iş çıkarıyorsunuz.

Eiichiro Oda'nın ünlü Japon mangasından uyarlanan One Piece, Monkey D. Luffy'nin efsanevi hazine One Piece'i bulup Korsanlar Kralı olma yolculuğunu anlatıyor.

One Piece'in ilk sezonu halen Netflix'te izlenebilir.

Independent Türkçe, Express, Mirror