NASA, birbirine çok yakın süper kütleli kara delikler tespit etti

"Böyle bir şey görmeyi beklemiyorduk"

Birbirine hızla yaklaşan galaksiler, muhtemelen 100 milyon yılın ardından birleşecek (NASA/ESA)
Birbirine hızla yaklaşan galaksiler, muhtemelen 100 milyon yılın ardından birleşecek (NASA/ESA)
TT

NASA, birbirine çok yakın süper kütleli kara delikler tespit etti

Birbirine hızla yaklaşan galaksiler, muhtemelen 100 milyon yılın ardından birleşecek (NASA/ESA)
Birbirine hızla yaklaşan galaksiler, muhtemelen 100 milyon yılın ardından birleşecek (NASA/ESA)

NASA, bugüne dek görülmemiş derecede birbirine yakın iki süper kütleli kara delik tespit etti. 

Kara delikler normalde karanlık uzayda görünmez halde olsa da çevrelerindeki cisimleri içine çekip parçalarken ortaya çıkan ışık sayesinde onları yakalamak mümkün. 

Aktif galaksi çekirdeği denen kara deliklerse, çevrelerindeki gaz ve tozu yutarak muazzam seviyede ışık açığa çıkarıyor. 

Galaksilerin merkezindeki bu yapılar, bazen galaksinin tamamındaki yıldızların ışığını gölgede bırakabiliyor.

Hubble Uzay Teleskobu, 800 milyon ışık yılı uzakta yer alan, MCG-03-34-64 adlı birleşen galaksilerin merkezinde bu türden iki kara delik saptadı. 

Birbirine 300 ışık yılı gibi çok yakın bir mesafede olan kara delikler de birleşme aşamasındaydı.

Gökbilimciler, Hubble'ın galaksi merkezinden fırlayan üç ışık çizgisi gözlemlemesi sonucu bu tespiti yaptı.

Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Anna Trindade Falcão "Böyle bir şey görmeyi beklemiyorduk" diyerek ekliyor: 

Bu yakın evrende sık rastlanan bir manzara değil ve bize galaksinin içinde başka bir şeyler döndüğünü gösterdi.

Falcão ve ekip arkadaşları, Hubble'ın optik dalga boyundaki gözleminin ardından NASA'nın Chandra Gözlemevi'ni kullanarak galaksiyi X ışını altında da inceledi. 

Bulgularını hakemli dergi The Astrophysical Journal'da 9 Eylül'de yayımlayan ekip, iki ışık kaynağının birbirine çok yakın süper kütleli kara delikler olduğu sonucuna vardı. 

Araştırmacılar, tespitlerini doğrulamak adına ABD'nin New Mexico eyaletindeki Very Large Array isimli radyo teleskobunun arşivine de başvurdu. Bu sayede bulgular üç ayrı dalga boyunda desteklendi.

fd bd
Hubble Uzay Teleskobu, MCG-03-34-064 galaksisinin merkezindeki beyaz bir elips içine gömülü üç farklı parlak nokta ortaya çıkardı (NASA/ESA)

Daha önce radyo teleskopları kullanan gökbilimciler, birbirine daha yakın süper kütleli kara delikler gözlemlese de bunlar farklı dalga boylarında doğrulanmamıştı. 

Falcão "Optik, X-ışını ve radyo dalga boylarında parlak ışık görününce pek çok şey elenerek bunların yalnızca yakın kara delikler olarak açıklanabileceği sonucuna varılabilir" diye açıklıyor: 

Tüm parçaları bir araya getirdiğimizde, aktif galaksi çekirdeği ikilisinin bir resmini elde ediyoruz.

Galaksinin merkezindeki üçüncü ışık kaynağının nereden geldiğini henüz bilmeyen ekip, daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor. 

NASA'nın açıklamasında iki kara deliğin bir zamanlar kendi galaksilerinin merkezinde yer aldığı ve ev sahiplerinin birleşmesi sonucu birbirine yaklaştığı ifade ediliyor.

Bu tür olayların, galaksi birleşmelerinin daha sık yaşandığı evrenin ilk dönemlerinde çok daha yaygın olduğu tahmin ediliyor.

Bilim insanları, ikili birbirinin etrafında döndükçe uzay-zaman dokusunda kütleçekimsel dalga denen dalgalanmalar yaratacağını söylüyor. Kütleçekimsel dalgalar da kara deliklerin birbirine gittikçe daha hızlı yaklaşmasına yol açacak.

Araştırmacılar muhtemelen 100 milyon yıl boyunca yakınlaşmaya devam edecek kara deliklerin nihayetinde birleşeceğini söylüyor. 

Independent Türkçe, Space.com, CNN, NASA, The Astrophysical Journal



Setteki taciz iddiaları sonunu getirdi: Medikal drama tek sezonda iptal

Medikal drama Doctor Odyssey, gemideki tıbbi krizleri güçlü sağlık ekibiyle birlikte çözmeye çalışan doktor Max Bankman'ı merkeze alıyor (ABC)
Medikal drama Doctor Odyssey, gemideki tıbbi krizleri güçlü sağlık ekibiyle birlikte çözmeye çalışan doktor Max Bankman'ı merkeze alıyor (ABC)
TT

Setteki taciz iddiaları sonunu getirdi: Medikal drama tek sezonda iptal

Medikal drama Doctor Odyssey, gemideki tıbbi krizleri güçlü sağlık ekibiyle birlikte çözmeye çalışan doktor Max Bankman'ı merkeze alıyor (ABC)
Medikal drama Doctor Odyssey, gemideki tıbbi krizleri güçlü sağlık ekibiyle birlikte çözmeye çalışan doktor Max Bankman'ı merkeze alıyor (ABC)

Ryan Murphy imzası taşıyan medikal drama Doctor Odyssey, ilk sezonunun ardından iptal edildi. 

ABC dizisinin kaderi, nisandan bu yana belirsiz kalmıştı. Variety, oyuncu kadrosunun sözleşmelerinin pazartesi günü sona ereceğini ve kanalın diziyi yeni yayın takvimine eklemeye yönelik bir adım atmadığını yazdı.

Doctor Odyssey, Türkiye'de Disney+ üzerinden izleyiciyle buluşuyordu. Dizinin ilk ve tek sezonu 18 bölümden oluşuyordu.

İptal haberi, dizinin üç eski set çalışanının 30 Mayıs'ta Disney ve 20th Television'a dava açmasının ardından geldi. Dava dilekçesinde stüdyonun aylar boyunca "kontrolsüz bir cinsel taciz kampanyasına" göz yumduğu iddia edildi. Yardımcı aksesuar sorumlusu Tyler Patton'ın "cinsel içerikli şakalar, imalar, yorumlar ve jestlerin yanı sıra, bir kadın çalışanı istenmeyen şekilde elle taciz ettiği ve kalçasını alenen ellediği" öne sürüldü.

Başrolde Joshua Jackson'ın yer aldığı dizide, lüks yolcu gemisi Odyssey'de görev yapan doktor Max Bankman'ın, ekibiyle birlikte karadan kilometrelerce uzakta karmaşık tıbbi vakalara müdahale etmesi konu alınıyordu. Phillipa Soo hemşire Avery Morgan'a; Sean Teale hemşire Tristan Silva'ya; Don Johnson ise gemi kaptanı Robert Massey'ye hayat veriyordu.

Doctor Odyssey, 20th Television tarafından Ryan Murphy Television işbirliğiyle hazırlandı. Diziyi Murphy, Jon Robin Baitz ve Joe Baken birlikte kaleme aldı. Yapımcı kadrosunda bu üç isme ek olarak Joshua Jackson, Don Johnson ve yönetmen Paris Barclay yer aldı.

Independent Türkçe, Variety, Entertainment Weekly