Yok edilen kentin kalıntıları, Roma İmparatorluğu'nun acımasızlığını gözler önüne serdi

Antik Fregellae'deki arkeolojik kazılar, bölgenin bilinen en eski villasını ortaya çıkardı (LEIZA/Dominik Maschek)
Antik Fregellae'deki arkeolojik kazılar, bölgenin bilinen en eski villasını ortaya çıkardı (LEIZA/Dominik Maschek)
TT

Yok edilen kentin kalıntıları, Roma İmparatorluğu'nun acımasızlığını gözler önüne serdi

Antik Fregellae'deki arkeolojik kazılar, bölgenin bilinen en eski villasını ortaya çıkardı (LEIZA/Dominik Maschek)
Antik Fregellae'deki arkeolojik kazılar, bölgenin bilinen en eski villasını ortaya çıkardı (LEIZA/Dominik Maschek)

Arkeologlar, 2 bin yıldan daha önce Antik Romalıların, halkı imparatorluğa isyan eden bir kenti kuşatarak neredeyse 2 asır boyunca yerleşim yapılmayacak derecede tahrip ettiğini söylüyor.

Araştırmacılar, modern İtalya'daki antik Roma müttefiki kent Fregellae'de, MÖ 125'te yıkılmadan önce sahip olduğu sosyal ve ekonomik dokuyu anlamak amacıyla kazı yaptı.

Bölgedeki en eski villada ve kentin dışındaki Roma askeri kampında yapılan son kazılar, saldırının antik şehrin geçim kaynağını, bölgenin 170 yıldan daha uzun süre boş kalmasına yol açacak şekilde yok ettiğine işaret ediyor.

Arkeologlar, Roma'dan yaklaşık 100 kilometre uzaktaki villanın, Fregellae'nin kuşatılmasından 80 yıl önce, MÖ 205 gibi inşa edildiğini ve bölgede keşfedilen bu tarza sahip yapıların en eskisi olduğunu söylüyor.

Bilim insanları, Romalıların saldırısının villada yol açtığı tahribatının bir kat yangın hasarı ve çömlek parçaları gibi izlerini ortaya çıkardı.

Arkeolojik alandaki kazının, dönemin bölge sakinlerinin kırsal yaşamına ve ekonomik faaliyetlerine dair yeni içgörüler sunduğunu söylüyorlar.

Kazı alanında keşfedilen tohumlar ve bitki kalıntıları, antik villa kompleksinde şarap, meyve ve tahıl üretildiğini açığa çıkardı.

Araştırmacılar, şarabın "yalnızca yerel pazar için değil", aynı zamanda "İspanya ve Fransa'ya kadar uzanan" daha geniş bir Akdeniz ticareti için üretildiğini söylüyor.

Bilim insanları, artık bölgenin tahribatının şehirde yaşayanların geçim kaynağına bir darbe vurma amacı taşıdığına inanıyor.

İsyanın nedeni tamamıyla belirsiz değil, akademisyenler bunun müttefik kentteki insanların, özellikle toprak mülkiyeti konusunda eksiksiz yasal haklara sahip tam Roma vatandaşları olma talebinden kaynaklandığını düşünüyor.

Araştırmacılar, isyan döneminde Roma'nın konsüllerinin yurtdışında seferlere çıktığını söylüyor.

Leibniz Arkeoloji Merkezi'nden (LEIZA) Dominik Maschek, "Şiddetli yıkım, bölgenin tüm ekonomisine kalıcı zararlar vermişti. Bölge nihayet çöplük olarak kullanılana dek 170 yıldan daha uzun süre boş kaldı" dedi.
 

scdfv
Tohumların ve bitki kalıntılarının analizi, şarap üretimi ve ticaretine dair bilgi veriyor (LEIZA/Anton Ritzhaupt)

Bilim insanları, antik şehrin dışındaki Roma askeri kampının kalıntılarını da inceledi.

Kuşatma için özellikle inşa edilen kampın 90'a 143 metrelik bir alanı kapladığını, bir sur ve hendekle çevrildiğini ortaya çıkardılar.

Araştırmacılar, bu yapının Roma İmparatorluğu'nun askeri strateji ve kuşatma taktikleriyle uyumlu olduğunu söylüyor.

Dr. Maschek "Bu yeni bilgiler MÖ 125'teki Roma kuşatmasına dair çizdiğimiz resmi pekiştiriyor" dedi.

Lucius Opimius'un önderliğindeki Roma güçleri, Latin kenti Fregellae'ye saldırarak onu yok etmişti. Bu olay, Roma'nın tüm İtalyan müttefiklerinin tam vatandaşlık talep ettiği MÖ 91 ve 87 arasındaki Sosyal Savaş'a yol açan bir dizi krizin bir parçasıydı.

Son bulgular, Roma'nın Fregellae'yi kuşatmasının yol açtığı yıkımın boyutlarını açığa çıkararak, saldırının ardından kültürel peyzajı sarsan değişiklikleri gösteriyor.
Independent Türkçe



Başarısız Tom Cruise filmi, 7 yıl sonra kıymete bindi

Filme büyük yatırım yapan Universal'in 60 ila 95 milyon dolar zarar ettiği tahmin ediliyor (Universal Pictures)
Filme büyük yatırım yapan Universal'in 60 ila 95 milyon dolar zarar ettiği tahmin ediliyor (Universal Pictures)
TT

Başarısız Tom Cruise filmi, 7 yıl sonra kıymete bindi

Filme büyük yatırım yapan Universal'in 60 ila 95 milyon dolar zarar ettiği tahmin ediliyor (Universal Pictures)
Filme büyük yatırım yapan Universal'in 60 ila 95 milyon dolar zarar ettiği tahmin ediliyor (Universal Pictures)

2017'de vizyona girip başarısız olan ve başrolünde Tom Cruise'un yer aldığı film, dijital ortamda izlenmeye başladı. 

İlk filmi 1932'de çekilen Mumya (The Mummy) serisi, 1999-2008'de Brendan Fraser'ın başrolünde olduğu üçlemeyle ticari başarı yakalamıştı. 

Dördüncü filmin iptalinden sonra seri, 2017'de bu kez Tom Cruise'la ve 'Karanlık Evren' (Dark Universe) adıyla yeniden başlatılmak istenmişti.

Ancak Alex Kurtzman yönetmenliğindeki film hem ticari hem de eleştirel açıdan başarısız olunca bu planlar rafa kalktı. 

ABD'de hizmet veren dijital yayın servisi Peacock'ta gösterilmeye başlanan film, üçüncü sıraya ulaşmayı başardı. 

Ryan Gosling ve Emily Blunt'ın başrollerinde olduğu 2024 yapımı Dublör (The Fall Guy) ve bir dönem Türkiye televizyonlarında sıklıkla gösterilen 34 yıllık Yeraltı Canavarı'nın (Tremors) arkasına yerleşen film, pek çok kişiyi şaşırttı. 

Screen Rant yazarı Grant Hermanns, Tom Cruise liderliğindeki filmin Mumya serisinin en kötü yapımlarından biri olduğuna işaret etti. Film, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'ta 100 üzerinden 15 alabildi.

Eleştirmenlerin sevmediği filmlere zaman zaman seyirciler bayılabiliyor ancak Mumya'nın seyirci notu da yalnızca yüzde 35. 

Cadılar Bayramı'nın yaklaşmasıyla korku filmi arayan izleyicilerin bu yapıma şans verdiği tahmin ediliyor. Tutsak Abigail'in (Abigail) aynı listede dokuzuncu sırada olmasının da benzer bir sebepten kaynaklandığı söylenebilir. 

Tom Cruise etkisi de göz ardı edilemez. Hollywood yıldızının diğer filmlerinden kaynaklanan bir çekim gücü var. Cruise, Mumya'dan sonra Görevimiz Tehlike (Mission Impossible) serisi ve Top Gun: Maverick'le iyi bir ivme yakalamış durumda. 

Mumya'da başrolü paylaşan Annabelle Wallis, "Tom Cruise diğer oyuncuların filmlerde kendisiyle koşmasına asla müsaade etmiyordu. Tom Cruise'la ekranda koşma fırsatı bulduğum için çok mutluydum" diyerek dikkat çekmişti. 

Independent Türkçe, Screen Rant, Collider