Bilim insanları ilk kez yetişkin bir beynin haritasını çıkardı

Meyve sineğinin nöronlarının 3D görüntüsüyle bilim insanları yürüyebilen ve görebilen bir yetişkinin tüm beynini ilk kez ortaya koydu

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Bilim insanları ilk kez yetişkin bir beynin haritasını çıkardı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları ilk kez yetişkin bir beynin eksiksiz haritasını çıkardı.

Bir meyve sineğinin tüm nöronlarının ve bunlar arasındaki 50 milyon bağlantının 3D modeliyle bilim insanları, yürüyebilen ve uçabilen bir yetişkinin beyninin tamamını ilk kez görebildi.

Bu, örneğin bir meyve sineğinin larvasını ve çok daha az sayıdaki 3 bin 16 nöronunu yakalayan önceki çabalara kıyasla büyük bir atılımı temsil ediyor.

Araştırmacılar, bu çalışmanın nihayetinde insan beyni dahil daha büyük beyinlerde de benzer çalışmaların yapılmasına yönelik bir adım olmasını umuyor. Ayrıca, beynin gerçekte nasıl işlediğine dair temel sorular hakkında bize yeni bilgiler sunabilir.

Çalışma şimdiden, beyinlerin düşündüğümüzden daha benzer olabileceğini gösteriyor. Yeni haritalanan beyni önceki daha küçük çalışmalarla karşılaştıran araştırmacılar, resimlerin önemli benzerlikler taşıdığını ve beynin kendisinin benzersiz bir yapı olmadığını gördü.

Cambridge Üniversitesi'nden Gregory Jefferis, "Beynin nasıl çalıştığını anlamak istiyorsak, tüm nöronların nasıl bir araya gelerek düşünmemizi sağladığına ilişkin mekanik bir anlayışa ihtiyacımız var. Çoğu beyin için bu ağların nasıl işlediğine dair hiçbir fikrimiz yok" dedi.

Sinekler yürümek, uçmak, yön bulmak ve erkeklerin dişilere şarkı söylemesi gibi her türlü karmaşık şeyi yapabiliyor. Beyin bağlantı şemaları, ilgilendiğimiz her şeyi (hareketimizi nasıl kontrol ettiğimizi, telefona nasıl cevap verdiğimizi ya da bir arkadaşımızı nasıl tanıdığımızı) anlamaya yönelik ilk adım.

Harita, genişliği 1 milimetreden az olan bir sineğin beyni alınıp 7 bin dilime bölünerek ve ardından taranarak üretildi. Araştırmacılar bu görüntüleri (100 terabayttan fazla) taramak için yapay zekayı kullanarak 140 bin nöron ve 50 milyon bağlantının haritasını oluşturdu.

Araştırmacılar, tüm beyinleri daha iyi anlama umuduyla veri tabanının tamamını tüm araştırmacılara açık ve ücretsiz hale getirdi. Sağlıklı bir beynin nasıl çalıştığını anlayarak, akıl sağlığı sorunlarındaki gibi beyinler farklı çalıştığında neler olduğunu daha iyi görebiliriz.

Harita, Nature'da yayımlanan "Neuronal wiring diagram of an adult brain" (Yetişkin bir beynin nöronal bağlantı şeması) ve "Whole-brain annotation and multi-connectome cell typing of Drosophila" (Drosophila'nın tüm beyin açıklaması ve çoklu bağlantı hücre tiplemesi) adlı iki yeni çalışmada açıklandı.

Independent Türkçe



İklim krizi, kadına yönelik şiddet riskini artırıyor

1 Eylül 2022'de, yıkıcı kuraklığın hüküm sürdüğü Afrika Boynuzu'nda, Dandu'daki bir yol kenarında bir deve leşi. İklim kaynaklı kuraklık kadınlara yönelik daha fazla şiddetle bağlantılı (AFP)
1 Eylül 2022'de, yıkıcı kuraklığın hüküm sürdüğü Afrika Boynuzu'nda, Dandu'daki bir yol kenarında bir deve leşi. İklim kaynaklı kuraklık kadınlara yönelik daha fazla şiddetle bağlantılı (AFP)
TT

İklim krizi, kadına yönelik şiddet riskini artırıyor

1 Eylül 2022'de, yıkıcı kuraklığın hüküm sürdüğü Afrika Boynuzu'nda, Dandu'daki bir yol kenarında bir deve leşi. İklim kaynaklı kuraklık kadınlara yönelik daha fazla şiddetle bağlantılı (AFP)
1 Eylül 2022'de, yıkıcı kuraklığın hüküm sürdüğü Afrika Boynuzu'nda, Dandu'daki bir yol kenarında bir deve leşi. İklim kaynaklı kuraklık kadınlara yönelik daha fazla şiddetle bağlantılı (AFP)

Kadına yönelik şiddetle iklim krizi arasındaki bağlantı, uzun süredir biliniyor ama bilim insanları artık belirli aşırı hava olaylarının daha büyük riskler teşkil ettiğini ortaya çıkardı.

Araştırmacılar çarşamba günü (2 Ekim), gezegen ısındıkça daha aşırı hale gelen fırtına, sel ve heyelanların romantik ilişkilerde kadına yönelik istismar veya şiddetle "önemli" bir bağlantısı olduğunu söyledi. Isı ve nemin de saldırgan davranışları ve şiddeti artırdığı gözlemlendi.

Ekip deprem, orman yangınları ve cinsiyet temelli şiddet arasında net bir bağlantı tespit etmedi.

Araştırmaya öncülük eden University College London Profesörü Jenevieve Mannell "Mevcut bulgular, bir kadının iklimle bağlantılı bir olay yaşadığında, bazı ülkelerde ve bazı şiddet türlerinde şiddete maruz kalma ihtimalinin daha yüksek olduğu ama diğerlerinde böyle olmadığını ortaya koydu" dedi.

Geçen sene Kenya'daki kadınlar The Washington Post'a, aileleri yoksulluğa sürükleyen aşırı kuraklık koşullarına öfkelenen erkekler tarafından evlerinden zorla çıkarıldıklarını anlatmıştı.

2018'deki bir çalışma, İspanya'da kadınlara yönelik yakın partner şiddeti ve cinayet riskinin sıcak hava dalgasından yalnızca günler sonra arttığını keşfetmişti. Birleşmiş Milletler (BM) Peru'da kadınların su bulmak üzere daha fazla yol katetmesi gerektiği için cinsel şiddete karşı savunmasız kaldıklarını bildirmişti. BM, Ağustos 2005'te Katrina Kasırgası ABD'nin Meksika Körfezi kıyılarına vurduktan sonra Mississippi'deki karavan parklarında tecavüzlerin, eyaletin ortalamasının 53 katının üzerine çıktığını söylemişti.

Mannell şöyle dedi: 

İklimle bağlantılı felaketler, sık sık ailelerde stresi ve gıda güvensizliğini şiddet seviyelerini yükseltebilecek şekilde artırıyor. Partner şiddetiyle mücadele etmeye yönelik polis ve sivil toplum kuruluşları gibi mevcut sosyal hizmet imkanları da felakete daha çok yoğunlaşıldığı için azalıyor.

Yeni araştırma, 1993 ila 2019'da 156 ülkenin verilerine baktı ve bunları 1920'den 2022'ye 190 ülkenin verileriyle karşılaştırdı.

Kadına yönelik şiddetin daha çok kabul gördüğü ülkelerde yakın partner şiddetinin daha sık yaşandığı da tespit edildi. Aynı zamanda daha zengin ülkelerde yakın partner şiddeti oranlarının daha yoksul ülkelere kıyasla düşük olduğu da görüldü.

Araştırmanın yazarları bu ekstrem olaylarla şiddet arasında bir nedensellik kuramadı fakat zamanın bir faktör olabileceğine inanıyor.
Independent Türkçe