Fukuşima nükleer santralinden ilk radyoaktif yakıt örneği robotla alındı

Japonya'nın enkaz halindeki Fukuşima I nükleer santralinin işletmecisi, TEPCO olarak da bilinen Tokyo Electric Power Company Holdings, 28 Mayıs 2024'te Japonya'nın batısındaki Kobe'de bulunan santraldeki enkazı kaldırmak için kullanılacak robotu tanıtmıştı (AP/Arşiv)
Japonya'nın enkaz halindeki Fukuşima I nükleer santralinin işletmecisi, TEPCO olarak da bilinen Tokyo Electric Power Company Holdings, 28 Mayıs 2024'te Japonya'nın batısındaki Kobe'de bulunan santraldeki enkazı kaldırmak için kullanılacak robotu tanıtmıştı (AP/Arşiv)
TT

Fukuşima nükleer santralinden ilk radyoaktif yakıt örneği robotla alındı

Japonya'nın enkaz halindeki Fukuşima I nükleer santralinin işletmecisi, TEPCO olarak da bilinen Tokyo Electric Power Company Holdings, 28 Mayıs 2024'te Japonya'nın batısındaki Kobe'de bulunan santraldeki enkazı kaldırmak için kullanılacak robotu tanıtmıştı (AP/Arşiv)
Japonya'nın enkaz halindeki Fukuşima I nükleer santralinin işletmecisi, TEPCO olarak da bilinen Tokyo Electric Power Company Holdings, 28 Mayıs 2024'te Japonya'nın batısındaki Kobe'de bulunan santraldeki enkazı kaldırmak için kullanılacak robotu tanıtmıştı (AP/Arşiv)

Bir robot, 2011'deki erimeden bu yana ilk kez, tsunaminin tahrip ettiği Fukuşima I nükleer santralinden bir parça radyoaktif yakıt aldı.

Telesco adı verilen uzaktan kumandalı robot, olta benzeri kolunu kullanarak 2 No'lu reaktörün birincil muhafaza kabının dibindeki erimiş yakıt enkazı yığınının yüzeyinden 5 mm büyüklüğünde (yaklaşık küçük bir tahıl gevreği kadar) parça aldı.

Ön maşasında tuttuğu erimiş yakıt parçasıyla birlikte güvenli bir şekilde saklanmak üzere kapalı bir konteynıra geri döndü. Tokyo Electric Power Company Holdings (TEPCO), tehlikeli madde giysileri içindeki işçilerin cumartesi günü erken saatlerde bu parçayı muhafaza kabından çıkardığını açıkladı.

Reaktörden ilk kez erimiş yakıt örneği alındı ve bu, onlarca yıl sürecek hizmetten çıkarma sürecinde önemli bir adım.

Ancak numunenin radyoaktivitesinin belirlenen sınırın altında olduğu ve bir konteynırda güvenli bir şekilde muhafaza edildiği doğrulandıktan sonra görev tamamlanacak.

Radyoaktivitenin eşiği aşması halinde robotun farklı bir numune almak üzere reaktöre yeniden girmesi gerekecek. TEPCO yetkilileri mevcut numunenin gereksinimi karşılayacak kadar küçük olduğunu tahmin ediyor.
 

asdfrg
Enkazı kaldırmak için kullanılan robot (AP)

Reaktörlerde tahminen 880 ton ölümcül radyoaktif erimiş yakıt var ve TEPCO, santralin nasıl yönetileceğini belirlemek için bir dizi robotik sonda gerçekleştiriyor.

11 Mart 2011'de meydana gelen 9.0 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan tsunami Japonya'nın kuzey kıyılarını yerle bir etmiş ve yaklaşık 20 bin kişinin ölümüne yol açmıştı. Tsunami vurduğunda Fukuşima santralindeki 6 reaktörden üçü aktifti ve bu, reaktörlerin erimesine neden oldu.

Öte yandan TEPCO, Telesco'nun çarşamba günü reaktöre girdiğini ve 13 yıl önceki erime sırasında büyük miktarda erimiş yakıtın düştüğü Ünite 2 reaktör çekirdeğinin altından 3 gramdan daha hafif bir parçayla geri döndüğünü doğruladı.

Santral Şefi Akira Ono, yalnızca bu küçük parçanın, hizmetten çıkarma stratejisinin planlanmasına, gerekli teknoloji ve robotların geliştirilmesine ve kazanın nasıl geliştiğinin geriye dönük olarak anlaşılmasına katkı sunacak önemli veriler sağlayabileceğini söyledi.

Hükümet ve TEPCO temizlik için 30 ila 40 yıllık bir hedef belirledi ancak uzmanlar bunun aşırı iyimser olduğunu ve yeniden değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.

Independent Türkçe



Kimyada yeni bir çağ başlıyor: 100 yıllık kural yıkıldı

Bilim insanları yapılması imkansız sanılan üç boyutlu molekülleri sentezledi (Temsili/Pexels)
Bilim insanları yapılması imkansız sanılan üç boyutlu molekülleri sentezledi (Temsili/Pexels)
TT

Kimyada yeni bir çağ başlıyor: 100 yıllık kural yıkıldı

Bilim insanları yapılması imkansız sanılan üç boyutlu molekülleri sentezledi (Temsili/Pexels)
Bilim insanları yapılması imkansız sanılan üç boyutlu molekülleri sentezledi (Temsili/Pexels)

Kimyagerler, 100 yıldır kabul edilen bir organik kimya kuralını yıkmayı başardı. Bulguların, yeni ilaçların geliştirilmesine katkı sunması bekleniyor. 

Alken adı verilen organik bileşikler en azından bir tane karbon-karbon çift bağı içeriyor. Bu karbon atomlarının her biri genellikle bağlı olduğu diğer atomlarla aynı iki boyutlu düzlemde yer alıyor.

Alman kimyager Julius Bredt'in ortaya attığı ve 1924'ten beri kabul gören Bredt Kuralı'na göre bisiklik moleküllerle çift bağlar oluşturmak mümkün değil.

Bu teori, anti-Bredt veya bisiklik moleküllerinin yapısının atomların aynı iki boyutlu düzlemde yer almasına izin vermemesine dayanıyordu. 

Bredt'e göre bu yapıdaki alkenlerde çift bağ kurmaya çalışmak moleküllerin dengesizleştirerek varlığını sürdürememesine yol açıyordu.

Fakat hakemli dergi Science'ta cuma günü (1 Kasım) yayımlanan çalışmada bilim insanları bunun mümkün olduğunu gösterdi. 

ABD'deki Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsünden kimyagerler, anti-Bredt alkenlerin dengesizliğinin önüne geçmek için onlarla kolayca etkileşime giren başka moleküller ekledi.

Bu sayede dengesiz olanları hapsedip diğer molekülleri ortamdan çıkardılar. Bilim insanları nihayetinde üç boyutlu anti-Bredt moleküllerini sentezleyerek Bredt Kuralı'nın doğru olmadığını gösterdi. 

Makalenin başyazarı Luca McDermott, "Bir şeyin kesinlikle imkansız olduğunu söyleyen bir kural varsa, o zaman belki de bunu çözmenin doğru yolu düşünülmemiştir" diyor: 

Ve eğer bunu yaparsanız, aslında düşündüğünüz kadar zor olmayabilir.

Yeni çalışmada anti-Bredt moleküllerinin nasıl hapsedileceğini de açıklayan ekip, bunun ilaç geliştirme çalışmalarında önemli bir rol oynamasını bekliyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Neil Garg "İlaç endüstrisinde bizimki gibi üç boyutlu yapılar ortaya çıkaran kimyasal reaksiyonlar geliştirmeye yönelik büyük bir çaba var" diyerek ekliyor:

Yeni ilaçlar keşfetmede kullanılabilirler.

Araştırmacılar, gelecekte alışılmadık yapılara sahip daha fazla bileşik sentezlemeyi planlıyor.

Garg, "Bredt Kuralı'nı 100 yıl sonra sorgulayıp sınırlarını zorlayabiliyorsak muhtemelen yeniden incelenmeyi bekleyen her türlü başka kural vardır" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Live Science, Study Finds, Newsweek, Science