NASA'nın 15 yıllık uzay gözcüsü NEOWISE atmosferde yandı

NEOWISE, Güneş Sistemi'nde 44 binden fazla gökcismini inceledi (NASA)
NEOWISE, Güneş Sistemi'nde 44 binden fazla gökcismini inceledi (NASA)
TT

NASA'nın 15 yıllık uzay gözcüsü NEOWISE atmosferde yandı

NEOWISE, Güneş Sistemi'nde 44 binden fazla gökcismini inceledi (NASA)
NEOWISE, Güneş Sistemi'nde 44 binden fazla gökcismini inceledi (NASA)

NASA'nın uzay aracı NEOWISE, atmosferde yanarak yaklaşık 15 yıllık başarılı görevine dramatik bir son verdi. 

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, 2 Kasım'da yaptığı açıklamada aracın beklendiği gibi Dünya atmosferinde yandığını duyurdu.

Aralık 2009'da fırlatılan WISE (Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini), evreni kızılötesi dalga boylarında incelemek üzere tasarlanmıştı. 

Bu görevi bir yıl kadar yerine getiren araç, pek çok galaksi ve kara delik tespit etti. Ancak bir süre sonra soğutucusunda çıkan arıza nedeniyle uzaklardaki cisimlerin yaydığı kızılötesi ışıkları saptayamamaya başladı.

Fakat aracın hâlâ çalışır durumda olmasından dolayı NASA, Dünya'ya daha yakın cisimleri gözlemlemesine karar verdi. 

NEOWISE (Dünya'ya Yakın Cisimler Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini) adını alan araç, 2013'ten itibaren asteroit gibi Dünya'ya yakın yörüngelerdeki yaklaşık 3 bin gökcismini inceledi

Bu görevinde çok daha iyi performans gösteren NEOWISE'ın sonunu büyük ölçüde solar maksimum getirdi. 

Güneş, 11 yıllık döngüsünde en sık ve şiddetli patlamalara sahne olduğu solar maksimuma 2024 Ekim'de girdi. 

Alçak Dünya yörüngesindeki NEOWISE'ın kendini koruyabilecek bir ekipmanı olmadığı için patlamalardan etkileneceği biliniyordu.

Uzay ajansı, aracın görevini temmuzda sonlandırmıştı. NASA ekibinden Nicola Fox daha önce yaptığı bir açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı: 

NEOWISE görevi, Dünya için tehlike yaratabilecek asteroit ve kuyrukluyıldızları izleyerek evrendeki yerimizi daha iyi anlamamıza sunduğu katkılarla olağanüstü bir başarı öyküsü oldu.

NEOWISE'ın Dünya'ya yakın cisimleri izleme görevini NEO Surveyor (Dünya'ya Yakın Cisim Araştırmacısı) devralacak. NASA, özellikle bu amaç için inşa edilen ilk araç olma özelliğini taşıyan uzay teleskobunu 2027'de fırlatmayı amaçlıyor. 

Independent Türkçe, Space.com, IFL Science, NASA



Almanya'daki 16 bin yıllık çizimler, tarih öncesi Avrupa toplumuna ışık tutuyor

(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)
(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)
TT

Almanya'daki 16 bin yıllık çizimler, tarih öncesi Avrupa toplumuna ışık tutuyor

(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)
(Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)

Araştırmacılar, binlerce yıl öncesinden kalma taşlar sayesinde kadim Orta Avrupa toplumuna dair daha fazla bilgi ediniyor.

Uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip, 15 bin 800 yıl öncesine ait 400 taş plakanın üzerindeki işaretleri inceleyerek Taş Devri'nin son dönemine dair daha önce bilinmeyen bir şey ortaya çıkardı. Üst Paleolitik dönemde kayda geçmemiş eski balıkçılık uygulamalarının taşlardaki tasviri, insanların o devirde balık yakalamak için ağ kullandığını ortaya çıkardı.

Tarih öncesi eserler, Batı Almanya'da, Orta Renanya'daki iki büyük Magdaleniyen yerleşiminden biri olan Almanya'nın Gönnersdorf kazı alanında keşfedildi. Magdaleniyenlerin avcılıkla ve sanatla uğraştığı biliniyordu ve bizonlu mağara resimleriyle kafasız kadın figürlerinin gravür ve oymalarını yapıyorlardı. Ren Nehri'nin kuzey kıyısında keşfedilen çizimler, volkanik kül sayesinde korunmuştu.

Balıkçılık büyük ihtimalle bu çağda pek çok toplumda rol oynamış olsa da faaliyetin doğrudan sanatsal tasvirlerine nadiren rastlanıyor. Balık kemikleri daha önce çeşitli konumlarda bulunmuştu, bu da balığın beslenmede önemli bir yer tuttuğuna işaret ediyor.

Dr. Jérôme Robitaille, salı günü The Independent'a "İlginç bir şekilde, bu keşfe kadar Paleolitik sanatta ağ balıkçılığının doğrudan tasviri hiç görülmemişti" dedi.

Bu tasvir, Gönnersdorf'un Avrupa'da ve belki de dünyada ağ balıkçılığı faaliyetlerinin görsel temsilinin yer aldığı tek Üst Paleolitik kazı alanı olduğuna işaret ediyor.

Robitaille'ın çalışması, çarşamba günü PLOS ONE adlı akademik dergide yayımlandı.
 

zxc
Görselde, balık ve ağ desenlerinin bulunduğu taşlardan biri olan 282. plaka yer alıyor. Bu plakalar insanlığın, Almanya'daki tarih öncesi uygulamaları daha iyi anlamasını sağlıyor (Robitaille et al., 2024, PLOS ONE, CC-BY 4.0)

Bu plakalardaki gravürlerin arasında balıklar saptanmıştı ama bilim insanları gelişmiş bir görüntüleme teknolojisi kullanarak balık veya limona benzeyen şekillere sahip 7 plaka daha keşfetti. Daha önce tespit edilmiş bir balığın yanı sıra 7 yeni balığın tamamı, ızgaraya benzeyen desenler oluşturan çizgilerle tasvir edilmişti.

Araştırmacılar plakaları incelemek üzere Yansıtma Dönüşümlü Görüntüleme denen bir yöntem kullandı, bu teknoloji araştırmacıların yüzey detaylarını hassas bir netlikle analiz etmesini ve geçmişte saptaması güç olan karmaşık çizgileri açığa çıkarmasını sağladı.

Robitaille "Bu çizimlerde balıkçılık ağlarına ve balıklara yer verilse de çizimlerin detaylı gerçekçilik yerine temel geometrik şekilleri vurgulayan minimal ve soyut tarzı, balıkçılıkta odağın yalnızca geçinmek olmadığı ihtimaline işaret ediyor" diye açıkladı.

Çizimler balıkçılığın Magdaleniyen toplumundaki kültürel veya sembolik önemini temsil ediyor olabilir.

Ağ balıkçılığının bu grupta, toplumsal veya ayinsel bir rolü olabilir. Ağların kurulması ve kullanılması için genelde daha fazla kişiye ihtiyaç duyuluyor. Ağların kullanımı, Magdaleniyenlerde ortak değer, inanç ve deneyimleri temsil ediyor olabilir.

Robitaille "Ağ balıkçılığının, balıkların mevsimsel göçleri veya belirli çevresel koşullara göre planlanarak, grup üyeleri arasında ortak sorumluluk ve kaynak dağılımını teşvik eden koordineli bir çabayı içermesi de mümkün" dedi.
Independent Türkçe