Bilimkurgu gibi ama gerçek: Tek hücreli canlıyla fare yaratmak mümkün

Çalışmadaki kök hücreleri birbirinden ayırmak için kullanılan genetik belirleyiciler, iki farenin göz ve kürk renklerinin farklılaşmasını sağladı (Gao Ya ve Alvin Kin Shing Le)
Çalışmadaki kök hücreleri birbirinden ayırmak için kullanılan genetik belirleyiciler, iki farenin göz ve kürk renklerinin farklılaşmasını sağladı (Gao Ya ve Alvin Kin Shing Le)
TT

Bilimkurgu gibi ama gerçek: Tek hücreli canlıyla fare yaratmak mümkün

Çalışmadaki kök hücreleri birbirinden ayırmak için kullanılan genetik belirleyiciler, iki farenin göz ve kürk renklerinin farklılaşmasını sağladı (Gao Ya ve Alvin Kin Shing Le)
Çalışmadaki kök hücreleri birbirinden ayırmak için kullanılan genetik belirleyiciler, iki farenin göz ve kürk renklerinin farklılaşmasını sağladı (Gao Ya ve Alvin Kin Shing Le)

Uluslararası bir araştırma ekibi, daha önce görülmemiş bir adım atarak tek hücreli canlıdan aldıkları genetik araçlarla fare kök hücreleri yarattı. 

Bu kök hücrelerle tam gelişmiş bir fare üretmenin mümkün olduğunu gösterdiler. 

Nature Communications adlı akademik dergide yayımlanan makale konuyla ilgili araştırmanın sonuçlarını yayımlarken bu çalışmayı haberleştiren bilim siteleri "Kulağa bilimkurgu gibi geliyor" ve "Emsalsiz bir kilometre taşına ulaşıldı" gibi ifadeler kullandı. 

Hayvanların yaşamadığı dönemden kalma tek hücreli canlıyla insanların ortak atalara sahip olduğu belirtilirken yeni araştırmanın, hayvanlarla tek hücreli akrabaları arasındaki evrimsel ilişkiye dair yeni bir perspektif sunduğu da aktarıldı. 

Bu çalışmada, Londra Kraliçe Mary Üniversitesi'nden Dr. Alex de Mendoza ve Hong Kong Üniversitesi'nden bilim insanları işbirliği yaptı. 

Yakalı kamçılılar diye de bilinen tek hücreli choanoflagellatlarda bulunan bir genle kök hücreleri yaratıldı. Sonra da bu hücreler canlı farelerin yetiştirilmesinde kullanıldı. 

Yakalı kamçılılar, hayvanların yaşayan en yakın akrabaları olarak da biliniyor. Genomlarında Sox ve POU genlerinin bazı türleri var. 

Bu genlerse gelişen bir embriyonun erken safhalarında var olan, canlıyı oluşturan özelleşmiş tüm hücre tiplerine dönüşebilme yeteneğindeki henüz farklılaşmamış hücreler için kullanılan pluripotentlik özelliğini çalıştırıyor.

Dr. de Mendoza çalışmayla ilgili şu ifadeleri kullanıyor:

Tek hücreli akrabalarımızdan edindiğimiz moleküler araçları kullanarak başarılı bir şekilde fare yaratmayı başardık. Bu araştırma kök hücre oluşumunda kilit önem taşıyan genlerin kök hücrelerden çok daha önce var olmuş olabileceğini ortaya koyuyor.

2012'de belli bir organa ait hücreleri vücutta herhangi bir hücrenin yerini alabilecek kök hücrelere dönüştüren araştırmaları nedeniyle tıp dalında Nobel'e layık görülen Japon bilim insanı Shinya Yamanaka da Sox ve POU genlerine işaret etmişti. 

Son araştırmaya kadar Sox ve POU genlerinin yalnızca hayvanların evrimiyle var olduğuna inanılıyordu. Dr. de Mendoza bulgularını şöyle açıklıyor:

Choanoflagellatlarda kök hücreler yok, onlar tek hücreli organizma. Ancak sonrasında çok hücreli hayvanların muhtemelen daha kompleks bedenler üretmek için yeniden düzenlediği bu genlere sahipler.

Bu çalışma evrimsel biyolojinin yanı sıra onarıcı tıpta da ses getirebilir. Yeni bilgilerle birlikte zarar gören dokuların onarımı ve hastalıkların tedavisinde yeni kök hücre yöntemleri geliştirmek mümkün.

Independent Türkçe, Phys.org, Science Daily



How I Met Your Mother'ın yıldızı, Netflix'in sevilen dizisinde

Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)
Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)
TT

How I Met Your Mother'ın yıldızı, Netflix'in sevilen dizisinde

Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)
Kanadalı aktris Cobie Smulders, yan dizi How I Met Your Father'da konuk oyuncu olarak Robin Scherbatsky rolüne dönmüştü (CBS)

Cobie Smulders, Netflix'in sevilen dizisi Güneşin Karanlığında'nın (The Lincoln Lawyer) merakla beklenen 4. sezonunda rol alacak. Smulders'ın canlandıracağı karakterin detayları şimdilik gizli tutuluyor.

Variety'nin özel haberine göre yeni sezon, Michael Connelly'nin aynı adlı roman serisinin 6. kitabı The Law of Innocence'a (Masumiyet Yasası) dayanıyor. Yeni sezon 10 bölümden oluşacak. Dizinin başrolünde Manuel Garcia-Rulfo yer alırken Neve Campbell, Becki Newton, Angus Sampson ve Jazz Raycole, ana kadroda Smulders'a eşlik edecek.

Sezonun konuk oyuncu kadrosunda ise Marcus Henderson, Gigi Zumbado, Emmanuelle Chriqui, ünlü şef Nancy Silverton ve Javon Johnson gibi isimler bulunuyor. Çekimler halen devam ediyor.

Netflix projelerine yabancı değil

Bu, Cobie Smulders'ın Netflix projelerindeki ilk deneyim değil. Daha önce platformun Talihsiz Serüvenler Dizisi (A Series of Unfortunate Events) ve Friends From College dizilerinde rol alan oyuncu, Arrested Development'ın Netflix'teki yeniden çevriminde de yer almıştı. 

Smulders, dünya çapında büyük ilgi gören CBS yapımı How I Met Your Mother'daki Robin Scherbatsky karakteriyle tanınıyor. 9 sezon boyunca dizide başrol oynayan Smulders, yakın dönemdeyse Apple TV+ yapımı Shrinking ve Impeachment: American Crime Story'de kamera karşısına geçmişti. 

43 yaşındaki Cobie Smulders, Marvel Sinematik Evreni'nde canlandırdığı Maria Hill karakteriyle de sinema izleyicisinin yakından tanıdığı bir isim.

Güneşin Karanlığında'yı televizyona David E. Kelley uyarlarken, Ted Humphrey hem ortak yapımcı hem de eş dizi sorumlusu olarak görev alıyor. Michael Connelly de dizinin yönetici yapımcı kadrosunda yer alıyor. 

Yayın hayatına 2022'de başlayan Güneşin Karanlığında, platformun güçlü yapımları arasında yer alıyor. 

Her sezonuyla yayın devinin çok izlenenler listesinde kendine yer bulan dizi, eleştirmenlerden de olumlu yorumlar aldı. Dizinin halihazırda yayında olan üç sezonu, eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da 100 üzerinden ortalama 90 beğeni oranına sahip.

Independent Türkçe, Variety, Deadline