Arkeologlar, Bolivya'da kadim Amazon insanlarının çoğunlukla mısır tarımı yaparak ve Amerikan ördeği yetiştirerek geçindiği sömürge öncesi bir "bahçe şehir" olduğuna dair yeni kanıtlara ulaştı.
Pazartesi günü Nature Human Behaviour adlı akademik dergide yayımlanan araştırma, Amazon Havzası'ndaki yerli halkın sömürgeci istiladan önceki yaşamına daha fazla ışık tutuyor.
Çalışmada, Brezilya'daki São Paulo Üniversitesi'nden araştırmacılar, Bolivya'da bulunan yaklaşık 1300 yıllık insan ve hayvan kalıntılarını inceledi.
Amazon bölgesindeki ekin ve hayvanlara insan müdahalesinin, Avrupa tarafından sömürgeleştirilmeden öncesine dayandığını tespit ettiler.
Geçmişteki araştırmalar manyok, kabak, tatlı patates, Hint yer elması ve özellikle mısır gibi ürünlerin Amazon Havzası'nın birçok yerinde İspanyollar tarafından sömürgeleştirilmeden daha önce önem kazandığına dair ipucu vermişti.
Amazon Havzası'na ilişkin bakış açısı giderek değişiyor. Başlangıçta gıda üretimi için elverişsiz kabul edilen bölgenin daha sonra tarih boyunca büyük çaplı insan toplumlarını geçindirdiği düşünüldü, şimdiyse çeşitli ürünlere ve evcilleştirilmiş hayvanlara ev sahipliği yapan "bahçe şehirlerden" biri olduğu tahmin ediliyor.
Ancak şimdiye dek bölgedeki insanlar, hayvanlar ve ekinler arasındaki ilişkiye dair doğrudan kanıtlar eksikti.
Bu durum, özellikle Llanos de Mojos bölgesindeki büyük anıtsal höyükleriyle bilinen Casarabe halkının yaşadığı Bolivya Amazonlarında geçerliydi.
Yeni çalışma, MS 700'le 1400 arasında Llanos de Mojos'ta yaşamış 86 kişiyle (hem erkek hem kadın kalıntıları) memeliler, sürüngenler, kuşlar ve balıklar da dahil olmak üzere 68 hayvanın kemiklerini inceledi.
Bilim insanları, kalıntıları incelenen tüm kişilerde mısırın yaygın bir beslenme öğesi olduğunu ve ekinin en yoğun tüketiminin büyük ihtimalle MS 700'le 800 arasında gerçekleştiğini keşfetti.
Son analiz, örneklemdeki Amerikan ördeklerinin de mısırla beslendiğini ortaya koydu.
Verilerden yola çıkan araştırmacılar, insanların bu hayvanları MS 800 kadar erken bir tarihte bölgede bilinçli bir şekilde beslendiğini ve MS 1100'e gelindiğinde evcilleştirdiğini söylüyor.
Yeni analizde, MS 800'den itibaren mısırın temel besin maddesi özelliğini istikrarlı bir şekilde kaybettiğine dair kanıtlar da var.
Bu durum, Casarabe halkının tarım faaliyetlerini çeşitlendirmeye ya da diğer halklarla ticareti artırmaya çalıştığına işaret ediyor olabilir.
Mısır, MS 500'de Casarabe kültürünün ortaya çıkmasından önce de Bolivya Amazonlarında yetiştiriliyordu ama bilim insanları, mısırın insanların temel besin maddesi haline gelerek büyük ihtimalle bu kültürün genişlemesine önemli katkılar sağladığını söylüyor.
Araştırmacılar "Elimizdeki veriler, sömürge öncesi dönemde insanların hayvanları nasıl yönettiğini doğrudan gösteren kanıtlar da dahil olmak üzere Amazon ekosistemleriyle insanların etkileşimlerine dair içgörüler sunarak insanlık tarihini daha iyi anlamamızı sağlıyor" yazdı.
Independent Türkçe
